سالروز وفات استاد امیر حسین فردی هنرمند متعهدی است که مقام معظم رهبری او را با تعابیر بلندی ستودند. به همین جهت و به جهت گرامیداشت زحمات استاد در اعتلای ادبیات داستانی انقلاب اسلامی و پرورش هنرمندان دلسوز به سراغ استاد جواد محقق رفتیم تا از کلام ایشان هرچند کوتاه، یاد استاد فردی را گرامی بداریم. آنچه می اید ماحصل این گفت و گو است.
سراج24: شما چگونه با استاد فردی آشنا شدید و نقش ایشان را در اعتلای ادبیات داستانی چکونه ارزیابی می کنید؟
محقق: با تاسیس حزب جمهوری اسلامی در کنار کارهای حزب، یک مجله به نام «عروهالوثقی» برای نوجوانان منتشر میشد که مرحوم فردی در آن مجله حضور داشتند فکر میکنم اولینبار اسم امیرحسین فردی را در آنجا دیدم. بعد از آن حوزه اندیشه و هنر اسلامی تأسیس شد همان روزهای آغاز به کار حوزه بود که متوجه شدم ایشان در مسجد جوادالائمه از قبل انقلاب برای بچههای محله، کلاس قصهنویسی و کتابخانه راه انداخته بودند و آنجا کار میکردند و در کنار فعالیت کتابخوانی، کار نمایش هم انجام میدادند. بعد که حوزهی هنری تشکیل شد، آقای فردی با همان دوستان و شاگردان خود به حوزه منتقل شدند و هستهی اولیهی جبههی هنر و ادبیات انقلاب اینچنین تشکیل شد.
بعدها مرحوم فردی ارتباطش با حوزه کمتر میشود. بعد از تأسیس مجلهی «کیهان بچهها»، یکی دو بار سردبیر این نشریه عوض شد تا اینکه آقای فردی بهعنوان سردبیر «کیهان بچهها» انتخاب شدند. البته این را بگویم که آقای فردی از همان ابتدا، هم در حوزهی کودکان و هم در حوزهی بزرگسالان کار میکردند و قلم میزدند، منتها چون سردبیر مجلهی «کیهان بچهها» شده بودند، طبیعتاً بخش عمدهای از وقت خود را به کودکان و نوجوانان اختصاص میدادند و ناخودآگاه به آن سمت میرفتند. در واقع میشود گفت که «کیهان بچهها» مدرسهی ادبیات کودک و نوجوانان بعد از انقلاب است و بسیاری از نویسندگان و شعرای امروز بهنوعی تربیتشدهی «کیهان بچهها» هستند؛ مجلهای که مرحوم فردی با دغدغههای فرهنگی هنری خودشان، آن را اداره میکردند. از اینجا می توان به نقش ایشان در رشد ادبیات داستانی انقلاب پی برد.
سراج24: به نظر شما چرادرباره استاد فردی مقام معظم رهبری با تعبیر «بنیانگذار هستههای هنرمند انقلابی» یاد کردند؟
محقق: برای استاد نگاه داشتن نیروهای معتقد به نظام و ولایتفقیه، بدون توجه به خطوط فکری و سیاسی آنها و بهره بردن از توانمندیهای ادبی ایشان بدون توجه به گرایشهای سیاسیشان، یک اصل بود. با آنکه طبیعتاً خودش معتقد به گرایش سیاسی خاصی بود، ولی از همهی خطوط معتقد به اصل نظام، در مجله استفاده میکرد. فردی معتقد بود که کنار گذاشتن چنین ظرفیتی نه با مبانی عقلی و اعتقادی سازگار است و نه امام و رهبری چنین شیوهای داشته و دارند. طبیعتاً مرحوم فردی با کسی که از خطوط اصلی نظام زاویه میگرفت، زاویهی جدی داشت که نمونهاش را در نامهاش به مخملباف مشاهده میکنید.
سراج24: رهبر انقلاب در قسمتی از پیام تسلیتشان گفتهاند که «مراقبت از نهال انقلاب در برابر دشمنان عَنود و همراهان سستعنصر» از ویژگیهای مرحوم فردی بود. به نظرتان این جمله ناظر به چه موضوعاتی است و مرحوم فردی چگونه این مراقبت را انجام میدادند؟
محقق: ببینید ایشان به تمام معنا، از بچهها مواظبت میکردند؛ مراقبت روحی، عاطفی، سیاسی، اعتقادی و حتی جسمی. معتقد بود مشکلی که در کشور داریم این است که وقتی حملهی فرهنگی صورت میگیرد و عدهای زخمی میشوند، ما به زخمیها، جانبازان و اسیران فرهنگی کشورمان بیاعتنا هستیم. برخلاف جبهه که اگر یک نفر زخمی میشد، همه به کمک او میشتافتند و او را برای درمان به عقب میکشیدند، در عرصهی فرهنگی هرگز به این کارها نپرداختهایم. مرحوم فردی به این باور رسیده بود که ما در عرصهی فرهنگی، اسیر و جانباز و زخمی داریم. از همه مهمتر اینکه دشمن داریم. بنابراین طوری نبود که اگر در عرصهی فرهنگی زخمی ببیند، رهایش کند تا بمیرد یا اگر کسی اسیر بشود، اصلاً اسمی از او نیاورد.
مرحوم فردی با اولین زخم برداشتن، آنها را رها نمیکرد، علیه آنها موضع نمیگرفت و بد برخورد نمیکرد.