به گفته وی، میزان آبهای تجدیدپذیر در کشور را می توان سالانه ۱۳۰ میلیارد متر مکعب عنوان کرد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ایران در مرز تنش آبی است اظهار داشت: در حال حاضر سرانه آب برای هر نفر در سال در کشور ۱۷۰۰ متر مکعب تعریف شده در حالی که ۱۷۱۰ متر مکعب مرز تنش آبی، هزارمتر مکعب مرز کمبود آب و سرانه ۵۰۰ متر مکعبی به معنای فقر مطلق آبی در یک کشور است.
معاون فنی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با بیان اینکه میزان بارش در کشور یکنواخت نیست، تصریح کرد: ۵۶ درصد از بارندگی کشور در ۳۰ درصد از مساحت کشور متمرکز شده است که این نیز مشکلات و معضلات آبی کشور را دوچندان می کند.
وی با بیان اینکه سرانه آب تجدیدپذیر کشور نصف آسیا، یک نهم آمریکای شمالی و یک چهارم متوسط جهانی است، تاکید کرد: متوسط بارش در کشور حدود ۲۳۰ میلیمتر است که از ۵۰ میلیمتر در مناطق کویری تا ۱۶۰۰ میلیمتر در استان گیلان متغیر است.
بزرگ زاده یادآور شد: ۲۸ درصد پهنه کشور یعنی یک سوم مساحت آن بارندگی کمتر از ۱۰۰ میلیمتر دریافت می کنند.
وی تصریح کرد: یعنی در حقیقت کشور ایران هم از نظر میزان بارش و هم از نظر توزیع مکانی و توزیع زمانی به گونه ای است که جزو کشورهای خشک جهان تقسیم بندی می شود اما متاسفانه مردم ایران به خشکسالی عادت ندارند.
معاون فنی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با بیان اینکه حتی در دورافتاده ترین مناطق کشور آبی که برای شرب مصرف می شود با آب بهداشتی و آبی که برای آبیاری باغچه استفاده می شود یکسان است، تصریح کرد: در حال حاضر میزان مصرف هر نفر بین ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ متر مکعب است که به نظر می رسد عدم مدیریت مصرف منابع آب مهمترین معضل کمبود آب در کشور در حال حاضر است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۹ میلیارد متر مکعب کسری مخزن در منابع آب زیرزمینی وجود دارد یادآور شد: این در حالی است که همچنان میزان برداشت از این منابع به شدت در حال افزایش است.
بزرگ زاده با اشاره به اینکه سدسازی و انتقال آب بین حوضه ای قطعا اولین گزینه برای تامین منابع آب مورد نیاز نیست، تاکید کرد: اما در بسیاری از مواقع وزارت نیرو برای تامین مصارف موردنیاز مردم چاره ای به جز سدسازی و انتقال آب بین حوضه ای ندارد، چرا که منابع آب در یک سوم مساحت کشور جمع شده اما در تمام نقاط کشور نیاز آبی وجود دارد.
معاون فنی شرکت توسعه منابع آب و نیرو با بیان اینکه برای انتقال آب بین حوضه ای بایستی یکسری شرط های منطقی رعایت شود، تصریح کرد: در این صورت نه تنها این موضوع مشکلات زیست محیطی ایجاد نمی کند، بلکه تنها راهکار موجود محسوب می شود.
به اعتقاد وی، مسئولان سازمان محیط زیست در خصوص معضلات آبی کشور همواره آدرس اشتباه می دهند و علت اصلی بروز این مسائل سدسازی و انتقال آب بین حوضه ای و در حقیقت مدیریت تامین منابع آب نیست، بلکه مدیریت مصرف است که اشکال دارد و باعث می شود وزارت نیرو در مکان هایی که لازم نیست ناچار به تامین آب شود.
بزرگزاده با اشاره به برنج کاری در مناطق کویری، اظهار داشت: چنانچه این گونه مصرف ها مدیریت نشود وزارت نیرو چاره ای به جز تامین منابع آب مورد نیاز آنها ندارد.
وی در بخشی دیگر از سخنان خود یادآور شد: البته بیشتر مواقع وقتی بحث انتقال آب بین حوضه ای و سدسازی مطرح می شود، علت اصلی آن نیاز مردم یک منطقه به تامین آب شرب است پس خوب است که مسئولان محیط زیست نیازهای اولیه یک انسان را به عنوان بخشی از محیط زیست در نظر گیرند و متوجه باشند که تامین آب شرب یک منطقه مسئله ای نیست که آن را بتوان نادیده گرفت.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از متخصصان آب را طلای شفاف می دانند اظهار داشت: در حال حاضر تنها ۷ درصد قیمت واقعی آب از بخش کشاورزی گرفته می شود. این در حالی است که بخش کشاورزی یکی از بزرگترین مصرف کنندگان منابع آب آن هم با راندمان پائین است یعنی در حقیقت طلای شفاف به پای سیب زمینی و هندوانه آن هم با قیمت بسیار ارزان ریخته می شود.
وی در پاسخ به اینکه چرا به جای سدسازی وزارت نیرو از قنات استفاده نمی کند گفت: سدسازی مربوط به ابهای سطحی و کوهستانی است این در حالی است که قنات تعبیر دیگری از چاه است و به آبهای کویری و زیرزمینی مربوط می شود.
در بخش دیگری از این مناظره رئیس گروه دفتر ارزیابی سازمان محیط زیست با اشاره به اینکه ۷۰ درصد بارش های کشور تبخیر می شود، اظهار داشت: ظرف چند سال آینده سرانه آب برای هر نفر به هزار و ۳۴۰ متر مکعب یعنی نزدیک به مرز کمبود می رسد این در حالی است که حدود ۴۰ سال پیش سرانه آب برای هر نفر ۵ هزار متر مکعب بوده است.
وی با بیان اینکه برای توسعه نیازمند سرانه ۴ هزار متر مکعبی برای هر نفر هستیم، اظهار داشت: در سال ۱۴۱۵ پیش بینی می شود که سرانه هر نفر به هزار متر مکعب یعنی مرز کمبود آب خواهد رسید.
خاتمی با اشاره به اینکه آب برخلاف نفت که طلای سیاه نامیده می شود، طلای شفاف است، یادآور شد: دنیای آینده به جوامعی تعلق دارد که دارای منابع آب شیرین بیشتری هستند.
به گفته وی در حال حاضر سد آتاتورک در ترکیه ۴۷ میلیارد متر مکعب ذخیره آبی دارد که این میزان معادل ذخیره آبی تمام سدهای کشور است و در حقیقت می توان این سد را یکی از عوامل تولید ریزگرد در غرب کشور ایران و کشورهای همسایه دانست، اما متاسفانه کمتر به این موضوع پرداخته می شود.
خاتمی با اشاره به اینکه متوسط بارندگی کشور بدون در نظر گرفتن استان های گیلان و مازندران ۱۷۰ میلیمتر است، یادآور شد: امروز دیگر زمان سدسازی نیست.
خاتمی با اشاره به اینکه سدسازی راهکار تامین آب برای شهرهای کشور نیست، اظهار داشت: برای تهران آب را ابتدا از کرج، سپس جاجرود و لار و در حال حاضر از طالقان انتقال می دهند اما مطمئن باشید که ظرف چند سال آینده باز هم برای تامین آب تهران به مشکل برخواهیم خورد چرا که مشکل اصلی مدیریت ناقص و کارآمد نبودن برنامه ها و تصمیماتی است که در بخش های مدیریتی گرفته می شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر کشاورزی سنتی بیش از ۸۰ درصد منابع آب را مصرف می کند اظهار داشت: این نیز ناشی از مدیریت ناکارآمد و ناقص آب است.
وی انتقال آب بین حوزه ای را برای آبهای داخل کشور نامناسب دانست و افزود: بخش های انتقال آب تنها برای آب فرامرزی مناسب است و چنانچه این طرح ها را در مورد آبهای داخل کشو اجرا کنیم مشکلاتی مانند آنچه که انتقال آب از چهارمحال و بختیاری به یزد برای زاینده رود بوجود آمد پیش می آید.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر کشورهای حوزه خلیج فارس بیش از ۱۰ میلیارد متر مکعب برداشت از خلیج فارس دارنداظها رداشت: اما در کشور ما هنوز کمتر از ۲۵۰ میلیون متر مکعب برداشت آب برای شیرین کردن از خلیج فارس داریم.
رئیس گروه ارزیابی سازمان محیط زیست دریای مازندران و خلیج فارس را دو منبع مهم تامین آب را برای کشور توصیف کرد و افزود: اما در مدیریت منابع آب هنوز به این منابع توجه کافی نمی شود.
وی افزود: البته در بعضی موارد ناگزیر هستیم که برای تهیه آب شرب از سدسازی و انتقال آب حوزه ای استفاده کنیم حتی اگر متضمن حفاظت از محیط زیست نباشد.
خاتمی یادآور شد: در بسیاری از مناطق سیستان و بلوچستان به دلیل نبود آب شرب مردم مهاجرت کرده و بسیاری از روستاها را تخلیه کرده اند بنابراین گاهی اوقات برای تهیه آب شرب استفاده از سدسازی و انتقال آب بین حوزه ای اجتناب ناپذیر است.
رئیس گروه ارزیابی سازمان محیط زیست گفت: اما به هر حال اگر سدسازی برای توسعه صنعتی و کشاورزی سنتی انجام می شود بایستی هر چه سریع تر متوقف شود و مناطقی که پتانسیل توسعه ندارند هیچ نیازی به توسعه یافتگی در آنها وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر ۴ میلیارد متر مکعب ذخیره آبی داریم یادآور شد: بنابراین وزارت نیرو بایستی بر اساس این میزان ذخیره آب برنامه ریزی کند.
در بخش دیگری از این مناظره حمید سرخیل عضو هیات علمی دانشگاه محیط زیست با بیان اینکه سد سازی و انتقال آب بین حوزه ای قطعا تبعات زیست محیطی خواهد داشت یادآور شد: بهتر است وزارت نیرو بدنبال پیدا کردن روش های نوین و منابع آب جدید برای تامین نیازهای کشور باشد.
به گفته وی در بسیاری از مناطق سورس های محلی می توانند پاسخگوی نیازهای آبی آن منطقه باشند.
به گفته وی در بسیاری از مواقع انتخاب مناسب می تواند در رفع کمبود آب آن منطقه موثر باشد.
