به گزارش سراج24، آیت‌الله محمد محمدی گیلانی که از ۳۰ اردیبهشت ماه سال جاری به دلیل مشکل ریوی در بخش «آی.سی.یو» یکی از بیمارستان‌های تهران بستری شده بود شب گذشته دار فانی را وداع گفت.
آیت الله محمد محمدی دعوی سرایی، مشهور به "گیلانی"، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و از فقها شورای نگهبان که عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس خبرگان رهبری نیز در کارنامه سیاسی وی دیده می‌شد.
-زندگینامه
آیت الله محمد محمدی دعوی سرایی مشهور به "گیلانی" در سال ۱۳۰۷ در روستای "دعوی سرا" از توابع شهرستان "رودسر" واقع در گیلان متولد شد. پدر او محمدجعفر نام داشت و کشاورز بود. وی تحصیلات ابتدایی را ابتدا در مکتب و سپس در دبستان گذراند و در سال ۱۳۲۳ با تأسیس حوزه علمیه رودسر تحصیلات حوزوی خود را آغاز کرد. سپس برای تکمیل علوم حوزوی و گذراندن دروس "سطح" و "خارج" عازم قم شد.
در زمان مبارزات قبل از پیروزی انقلاب، آیت الله محمدی گیلانی از افراد فعال به شمار می‌آمد و در مقابل حوادث آن زمان واکنش خود را با انتشار بیانیه ابراز می‌داشت. آیت الله محمدی گیلانی از شاگردان امام خمینی (ره) و "علامه سید محمد حسین طباطبایی"، و از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است. حاکم شرع و رئیس دادگاه‌های انقلاب اسلامی با حکم امام خمینی(ره)، عضویت در فقهای شورای نگهبان، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام، عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی، نماینده مردم تهران در ۴ دوره مجلس خبرگان، ریاست دیوان عالی کشور و مشاور عالی رییس قوه قضاییه در کارنامه کاری وی دیده می‌شود.
از مهمترین وقایع زندگی وی میتوان به صدور حکم اعدام دو فرزندش اشاره نمود که در خردادماه سال ۱۳۶۰ به همراه گروهی از منافقین دستگیر شدند. در سال ۱۳۸۸ به پاس سال‌ها تلاش و مجاهدت آیت الله محمدی گیلانی در عرصه‌های مختلف قضا، توسط محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور وقت، نشان درجه یک عدالت به وی اهدا شد.
-مدارج تحصیلی
آیت الله محمدی گیلانی در ۶ سالگی به مکتب خانه رفت و قرآن مجید و کتاب‌های معمول در ادبیات فارسی را فرا گرفت. سپس در سال ۱۳۱۵ به دبستان رفت و با تأسیس نخستین دبستان دولتی در نزدیکی روستای "دعوی سرا" در کلاس سوم دبستان پذیرفته شد. با به پایان بردن دوره دبستان و شروع جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۲۰، وی مجبور به ترک مدرسه شده و چند سال به کشاورزی مشغول شد.
دوران تحصیل در حوزه
آیت الله محمدی گیلانی در سال ۱۳۲۳ همزمان با تأسیس حوزه علمیه "رودسر" توسط " حجت الاسلام حاج سید محمد هادی روحانی" به حوزه علمیه "رودسر" رفت و "جامع المقدمات" را فرا گرفت. سپس در سال ۱۳۲۵ به حوزه علمیه قم عزیمت نمود و به تکمیل دروس "ادبیات" و فراگیری دروس دوره "سطح" پرداخت.
با پایان یافتن دوره "سطح"، در کلاس درس خارج "آیت‌الله العظمی بروجردی(ره)" شرکت کرد و در مدت ۱۲ سال کتاب "صلوة" را در محضر ایشان به اتمام رساند و به موازات آن در درس "اصول فقه" امام خمینی(ره) نیز حضور پیدا کرد. در طول تحصیل در حوزه قم در درس "اسفار" و "شفا"ی "علامه سید محمدحسین طباطبایی" نیز به مدت ۷ سال شرکت نمود.
-فعالیت های سیاسی قبل از انقلاب
با استناد به کتب "مرکز اسناد انقلاب اسلامی" آیت الله محمدی گیلانی با حضور در جلسات جامعهٔ مدرسین و امضای اعلامیه‌ها و نامه‌های آن و نیز سخنرانی‌ها و افشاگری‌ها سهم بسزایی در پیروزی انقلاب داشت.
وی در انتشار رسالهٔ امام(ره)، همراه دیگر شاگردان معظم له فعالیت می‌کرد. در انتشار این رساله، آیت‌الله گیلانی به همراه "آیت الله عباس محفوضی" در نوشتن بخش "طهارت" رسالهٔ فارسی "نجاة‌العباد"، که زیر نظر امام(ره) نوشته می‌شد، سهیم بود.
پس از انتشار اعلامیهٔ حضرت امام(ره) علیه لایحهٔ انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال ۱۳۴۱، آیت‌الله محمدی گیلانی از جمله افرادی بود که اعلامیه‌ها را در استان‌های گیلان و مازندران، به‌ویژه شهرهای چالوس، تنکابن، بندر انزلی و… پخش کرد.
مهمترین فعالیتها و اعلامیه‌های منتشر شده توسط آیت الله گیلانی
- پس از حملهٔ مأمورین رژیم به حرم حضرت معصومه در بهمن‌ماه سال ۱۳۴۳ و دستگیری جمعی از طلاب به جرم اعتراض به ادامهٔ تبعید امام خمینی(ره)، نسبت به آن اعتراض کرد و سپس همراه با مدرسین دروس دینی حوزهٔ علمیه قم با ارسال نامه‌ای به "امیر عباس هویدا" نخست وزیر وقت، خواستار اطلاع‌رسانی از وضعیت امام خمینی(ره) شد.
- در پی انتقال امام خمینی(ره) از ترکیه به نجف اشرف همراه با طلاب علوم دینی آذربایجانی در حوزهٔ علمیهٔ قم با ارسال تلگرافی به خدمت امام(ره)، ورود ایشان را به نجف اشرف تبریک گفتند و ضمن اعتراض به تبعید ایشان از حضور ایشان در نجف اشرف اظهار مسرت کردند. (با استناد به کتاب "نهضت روحانیون مبارز ایران" ج ۵، صفحه ۲۰۷ و "اسناد انقلاب اسلامی" ج ۳، صفحه ۱۶۸ـ ۱۷۱- ۱۷۳- ۱۷۸ و کتاب "امام خمینی در آیینهٔ اسناد…، ج ۳، صفحه ۲۸۱ـ ۲۸۵ و "سیر مبارزات امام در آیینه…، ج ۵، صفحه ۳۷۲ـ ۳۶۹)
- پس از بازداشت جمعی از روحانیون از جمله "آیت الله ربانی شیرازی"، "آیت الله آذری قمی"، "آیت الله منتظری" و… همراه با روحانیون حوزهٔ علمیهٔ قم، با ارسال نامه‌ای به مراجع تقلید در عراق و ایران، خواستار دخالت آنان در پایان دادن به دستگیری روحانیون شد. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۱۹۵ـ ۱۹۸)
- در فروردین‌ماه ۱۳۴۵ و پس از بازداشت جمعی از روحانیون از جمله "آیت الله ربانی شیرازی"، "آیت الله آذری قمی"، "آیت الله منتظری" و… همراه با روحانیون حوزهٔ علمیهٔ قم، با ارسال تلگرامی به آن روحانیون ضمن محکومیت اقدام رژیم، نگرانی خود از بازداشت آنان اعلام کرد. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۱۹۹ـ ۲۰۰)
- در پی حملهٔ عوامل رژیم به مردم تبریز در ۲۹ بهمن‌ماه ۱۳۵۶، همراه با روحانیون مبارز، اعلامیه‌ای در محکومیت آن صادر کرد. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۲۴۸ ـ ۲۵۱)
- در ۱۶ فروردین‌ماه ۱۳۵۷ همراه با اساتید و مدرسین دروس دینی حوزهٔ علمیهٔ قم با ارسال نامه‌ای به "آیت‌الله صدوقی یزدی"، اقدام رژیم را در سرکوب تظاهرات مردم یزد، محکوم کردند. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۲۶۷ ـ ۲۶۸)
- در ۲۵ فروردین‌ماه ۱۳۵۷ همراه مدرسین دروس دینی حوزهٔ علمیهٔ قم با صدور اعلامیه‌ای با اشاره به اقدامات ضد دینی رژیم، به افشاگری علیه آن پرداختند و با برشمردن اقدامات رژیم، آن را مورد انتقاد قرار دادند و ضمن تجلیل از فداکاری‌های مردم در راه دفاع از اسلام، پیروزی جنبش اسلامی را مسألت کردند. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۲۶۹ ـ ۲۷۲)
- در پی حملهٔ عوامل رژیم به بیت آیات عظام "شریعتمداری" و "گلپایگانی" همراه با روحانیت مبارز، اقدام رژیم را محکوم کردند. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۲۹۱ ـ ۲۹۲ و ۲۹۶ ـ ۲۹۹)
- در مردادماه سال ۱۳۵۷ و در پی حمله مأموران رژیم به اجتماع مردم در مشهد، همراه با جمعی از روحانیون مبارز با صدور اعلامیه‌ای آن را محکوم نمودند. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۲۲۹ـ ۳۳۱)
- در چهلمین روز حادثهٔ ۱۷ شهریورماه ۱۳۵۷ تهران، همراه با جمعی از علمای حوزهٔ علمیهٔ قم، روز ۲۴ مهرماه ۱۳۵۷ را در اعتراض به رژیم و نیز یادبود شهدا، عزای ملی اعلام کردند. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۴۰۳ ـ ۴۰۵)
- در ۸ آبان‌ماه ۱۳۵۷ همراه با روحانیت مبارز تهران، با صدور اعلامیه‌ای توطئه‌های رژیم را برای ایجاد تفرقه بین مردم محکوم کردند و با اشاره به اتفاقات رخ داده در اقصی نقاط کشور و سرکوبی تظاهرات و راهپیمایی‌های مردمی، آن را محکوم نموده از رژیم به شدت انتقاد کردند. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۴۱۸ ـ ۴۲۰)
- با روی کار آمدن دولت نظامی "ازهاری" همراه روحانیت مبارز آن را محکوم کردند. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۴۲۵ ـ ۴۲۸)
در ۹ آذرماه ۱۳۵، با صدور اعلامیه‌ای همراه اساتید و فضلای حوزهٔ علمیهٔ قم، ضمن اعلام همبستگی با کارکنان اعتصابی شرکت نفت، روز ۴ آذرماه را "روز همبستگی با کارگران و کارمندان اعتصابی شرکت نفت" اعلام کردند و سپس همراه با روحانیت مبارز، مردم را به شرکت گسترده در تظاهرات تاسوعا و عاشورا فراخواندند. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۴۴۹ ـ ۴۵۰ و ۴۷۸)
- در ۱۲ آبان‌ماه ۱۳۵۷ با صدور اعلامیه‌ای، ضمن محکومیت اقدام رژیم در سرکوبی تظاهرات مردم تهران در اول محرم و نیز به شهادت رساندن شهید ابوتراب عاشوری در بوشهر، اعلام کردند که روز جمعه ۲۴ آبان‌ماه ۱۳۵۷ در مسجد "اعظم "مجلس ختمی به این مناسبت برگزار خواهند کرد. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۴۸۱ ـ ۴۸۲)
- در پی حملهٔ مأموران رژیم به اجتماع مردم اصفهان و نجف‌آباد در ۱۱ محرم ۱۳۵۷ همراه با روحانیت مبارز تهران و مدرسین حوزهٔ علمیهٔ قم در اعلامیه‌ای ضمن محکومیت رژیم ۲۷ آذر/ ۱۷ محرم را عزای عمومی اعلام کردند. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامیبا استناد به، ج ۳، صفحه ۴۹۰ ـ ۴۹۱)
- در ۲۵ آذرماه ۱۳۵۷ همراه با اساتید و فضلای حوزه علمیه قم با صدور اعلامیه‌ای با اشاره به شهادت "شیخ ابوتراب عاشوری دشتی" در بوشهر در محرم ۱۳۵۷، ضمن محکومیت آن اقدام رژیم، اعلام کردند که به مناسبت یادبود آن شهید، مجلس ختمی در جمعه ۱۴ محرم در مسجد "اعظم" قم برگزار خواهند کرد. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۵۰۷)
- در ۷ دی‌ماه سال ۱۳۵۷ و در سالگرد قیام ۱۹ دی‌ماه ۱۳۵۶ در قم، با انتشار اعلامیه‌ای مردم را به شرکت در تظاهرات در سالگرد آن حادثه دعوت کرد. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۵۱۹ ـ ۵۲۱)
- در ۱۰ دی‌ماه سال ۱۳۵۷، با صدور اعلامیه‌ای و به مناسبت شهادت دکتر "کامران نجات‌اللهی"، از مبارزات دانشگاهیان اعلام پشتیبانی نمود. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۵۲۲)
- در پی هجرت امام خمینی(ره) به پاریس در نامه‌ای به "ژیسکاردستن" رئیس‌جمهور فرانسه ضمن تجلیل از امام، خواستار احترام به امام خمینی(ره) از طرف آن دولت شد. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۵۲۵)
- در دی‌ماه ۱۳۵۷ همراه با مدرسین حوزهٔ علمیهٔ قم مردم را به شرکت گسترده در تظاهرات روز ۱۶ دی‌ماه دعوت کرد. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۵۲۸ ـ ۵۲۹)
- با روی کار آمدن دولت "بختیار" با صدور اعلامیه‌ای همراه با مدرسین حوزهٔ علمیهٔ قم به افشاگری ترفندهای شاه پرداخت و آن را محکوم و به آن مناسبت روز ۱۸ دی‌ماه را عزای عمومی اعلام کرد. (با استناد به "اسناد انقلاب اسلامی"، ج ۳، صفحه ۵۳۲ ـ ۵۳۵)
-مسئولیت‌ها و سوابق اجرایی
حاکم شرع و رییس دادگاه‌های انقلاب اسلامی به امر رهبر کبیر انقلاب
عضو و دبیر شورای نگهبان
نماینده حضرت امام (ره) در دانشگاه‌ها
ریاست شورای مرکزی نمایندگان حضرت امام(ره) در دانشگاه‌ها
رئیس هیأت عفو حضرت امام(ره)
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
عضو شورای بازنگری قانون اساسی
نماینده مردم تهران در سه دوره مجلس خبرگان رهبری
رئیس دیوان عالی کشور
-عضویت در شورای نگهبان
در دور اول تشکیل شورای نگهبان و بعد از قرعه کشی از میان شش تن از فقها، آیت الله محمدی گیلانی به عنوان یکی از فقهای شورای نگهبان منصوب شد. در دور دوم انتصاب در شورای نگهبان در سال ۱۳۶۷ نیز آیت الله محمدی گیلانی در سمت خود ابقا شد و در دور سوم شورای نگهبان آیت الله هاشمی شاهرودی جایگزین آیت الله محمدی گیلانی شد.
-صدور حکم اعدام برای فرزندان
دو تن از فرزندان آیت الله محمدی گیلانی در جریان بلوای منافقین در خردادماه سال ۱۳۶۰، به همراه عده زیادی از منافقین دستگیر شدند. در آن زمان، آیت الله محمد محمدی گیلانی که به دستور امام(ره) ریاست دادگاه‌های انقلاب را بر عهده گرفته بود؛ شخصاً محاکمه فرزندان خود را انجام داد و دو تن از پسرانش را به سبب فعالیت‌های ضد انقلابی، به اعدام محکوم کرد.
منبع:رویکرد
