آقای اوباما، منافع ملی یا منافع اسرائیل؟

سرویس سیاسی سراج24: شرکت دکتر روحانی در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، شور ونشاط فراوانی در جامعه فراهم آورده است. مردم امید دارند تا با تدبیر حکمت امیز ریاست جمهوری گره ها و عقده های بین المللی باز شود. اما باید توجه داشت که در عرصه بین المللی همانقدر که گره روی گره زدن سهل است و سریع، باز کردن این گره ها دشوار است و دیریاب. درکانون این مشکلات رابطه ایرا ن و آمریکاست که بیش ازسه دهه روابط ایران وغرب را بحرانی کرده است.

دکتر روحانی با شعار اعتدال ، تعامل ، عقلانیت و امید وارد کارزار انتخاباتی شد و مردم با هوشیاری معنای این شعارها را در زندگی عملی خود درک کردند و با نشاط و امید به این رویکرد رأی دادند .تعامل فعال و هدفمند ایران با جهان و نقش ایران در تأمین ثبات و امنیت منطقه ای عامل مهمی در ایجاد صلح و دوستی و پیشرفت درمنطقه خواهد بود.

ایران و آمریکا که پس از انقلاب اسلامی به دو دشمن تبدیل شدند، اکنون نخستین گام های محتاطانه خود را در جهت نوعی تشنج زدایی بر می دارند. رویکردی که از پتانسیل تغییر بنیادین سیاست ها در خاورمیانه برخوردار است. هرچند تا پایان سفر چهار روزه روحانی به نیویورک، او و اوباما با یکدیگر دست ندارند، اما برای نخستین بار یک مکالمه تلفنی داشتند که خبر رسمی آن در رسانه ها منتشر شد و دفتر ریاست جمهوری نیز آن را تایید کرد. اوباما در حالی که روحانی در راه فرودگاه نیویورک برای بازگشت به تهران بود، با او تماس گرفت و به این ترتیب نخستین مکالمه تلفنی روسای جمهور ایران و آمریکا پس از انقلاب اسلامی در تاریخ ثبت شد.

به گفته تحلیل گران آمریکایی این یک لحظه فوق العاده است ، چرا که از سرگیری روابط با ایران می تواند از زمان پایان جنگ سرد و عادی سازی روابط با چین، بیشترین تاثیر مثبت را بر امور بین المللی داشته باشد. در صورتی که آمریکا از این فرصت استفاده نکند، بزرگترین خطای استراتژیک را از زمان حمله به عراق مرتکب شده است.این در حالی است که باتوجه به لایه های بی اعتمادی که ایران و آمریکا را از یکدیگر جدا کرده است، تئاتر دیپلماتیک می تواند نقش مهمی ایفا کند.

با وجود تمامی منافعی که آمریکا برای خود در نتیجه بهبود روابط با ایران قائل است سفر نتانیاهو به آمریکا و تحت فشار قرار گرفتن کاخ سفید بار دیگر آنان را در چاله ای انداخت که از ابتدای انقلاب با محاسبات اشتباه خود در آن گرفتار بوده اند.

تمام هدف نتانیاهو و لابی صهیونیستی این است که مانع پیشرفت مذاکرات بشوند تا بتوانند بر کنگره برای تحریم بیشتر و بستن دست رئیس جمهور برای رسیدن به راه حل مذاکراتی ( که هدف تحریم هایی است که که در مجلس نمایندگان تصویب شده و در سنا در حال بررسی است) فشار بیاورند. مصاحبه یکشنبه وزیر خارجه آمریکا پاسخی به این فشارهاست که اتفاقا نتانیاهو و لابی صهیونیستی در آمریکا که منافع اسرائیل را بر منافع آمریکا ترجیح می دهند و برای رسیدن به اهداف پلیدشان از هر فشار و تهدید و تطمیع و پرونده سازی،...استفاده می کنند را نگران تر کرده است.

رئیس جمهوری آمریکا در دیدار با نتانیاهو سعی کرد با رفع نگرانی های نخست وزیر اسرائیل به وی اطمینان دهد که حرف های دولت ایران به تنهایی برای رفع نگرانی واشنگتن در باره برنامه هسته ای کافی نخواهد بود. دولت اوباما علی رغم تمام علائم مثبتی که برای حل مشکلات خود با ایران نشان می دهد بخش زیادی از این تمایل با نگاه به منافع اسرائیل است و این امر می تواند مانع بزرگی برای دستاورهایی که حداقل در اجلاس اخیر مجمع عمومی سازمان ملل و یا ارتباطاتی که میان ایران و آمریکا ایجاد شده بوجود آورد .

البته جالب توجه است که مجلس سنای آمریکا بررسی طرح مصوب کنگره برای تحریم‌های بیشتر علیه ایران را به بعد از مذاکرات با کشورهای 1+5 در ژنو موکول کرده است. در روزهای گذشته و در پی موضع‌گیری‌های اخیر ایران درباره پرونده هسته‌ای، برخی از چهره‌های سیاسی و بین‌المللی از کنگره آمریکا خواسته بودند برای افزایش فشارها بر ایران دست نگه دارد. به گفته کاترین اشتون : "قانون‌گذاران در واشنگتن و کسانی که از سوی آمریکا جریان مذاکره را رهبری می‌کنند، باید از وجود بهترین فضای ممکن [در مذاکرات ژنو] مطمئن شوند."

بنابراین بدبینی و بی اعتمادی روابط دو کشور را به مرز خصومت کشانده است. با این وجود اینک زمینه های مناسبی برای تعامل سازنده بین دو کشور ایجاد شده است که می توان به موارد زیر اشاره کرد.

1-انتخاب جناب آقای دکتر حسن روحانی در انتخاباتی شفاف و رقابتی

2. حساسیت شرایط منطقه ای و ریشه بنیادگرایی و ناامنی

3. وضعیت خطرناک افغانستان پس از خروج نیروهای ناتو و رشد طالبان درپاکستان و افغانستان

4. طولانی و فرسایشی شدن جنگ داخلی در سوریه و تجمع نیروهای بنیادگرای جهادی در سوریه و خطرگسترش افراطی گری در کل منطقه

5. ناامنی و بی ثباتی درعراق و خطر گسترش تروریسم فرقه ای بنیادگرا و فعالیت مجدد عناصر وابسته به رژیم بعثی

6. لزوم ثبات و امنیت در بازار انرژی و انتقال نفت

شبستان گزارش داد که با توجه به این شرایط مناسب ، ابتدا باید اقداماتی کرد که این بی اعتمادی و بدبینی کاهش یابد. مرحله بعدشروع گفتگو های معنا دار و جدی بین دو طرف است. این گفتگو ها باید از موضع برابر براساس احترام و منافع متقابل و با اهدافی قابل دستیابی و اعتماد سازی طراحی گردد. این گفتگوها باید بتواند بدبینی شایع نسبت به نیت یکدیگر را کاهش دهد. سخنان اوباما و روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل گام های ابتدایی برای شروع مذاکرات جدی است. این مذاکرات حول دو محور مسئله هسته ایی و لغو تحریم ها متمرکز خواهد بود.