ایدئولوژی و استراتژی مقدمه‌ی ساخت تمدن است/ ابتدا باید جامعه را مدیریت و سپس به سمت تمدن‌سازی حرکت کنیم

به گزارش سراج24؛ استاد حسن رحیم‌پور ازغدی، در دومین جلسه‌ی پنل عمومی طی دومین رویداد ملی آرمان ما با موضوع «حکمت تمدن‌ساز انقلاب اسلامی» که از طریق پخش زنده در پلتفرم جریان برگزار شد، گفت: حکمت نوع مواجه با موانع را مدیریت می‌کند و بنا بر آن مصلحت ممکن است تغییر کند. قدرت در وجود یا فقدان عزت موثر است اما قدرت لزوما عزت نیست. دولت‌هایی هستند که قدرت دارند اما عزت ندارند و ملت‌هایی هستند، که هرچند کم تعداد، وقتی قدرت نداشتند، عزت داشتند. اینکه بدون حکمت می‌توان به قدرت و عزت رسید یا نه مورد بررسی قرار خواهد گرفت و عنوان این جلسه نیز شامل همین مورد خواهد بود.

وی ادامه داد: بحث حکمت و تمدن اسلامی بسیار وسیعی است و در این جلسه بخشی از دایره حکمت در حوزه تمدنی خدمت دوستان عرض خواهد شد که البته به زمینه‌ی کاری دوستان یعنی رسانه هم مرتبط خواهد بود و مواردی چون حکمت در رسانه، نگاه تمدنی به حکمت در فضای مجازی و رویکرد حکیمانه در این حوزه مورد بررسی قرار می‌گیرد. این مسئله هم در موضع دفاع مقابل تیرهایی که به افکار عمومی شلیک می‌شود و هم موضع حمله به جامعه‌ای که توسط رسانه‌های دشمن شست‌وشوی مغزی شده است، طرح می‌شود.

قشر خاکستری و نحوه‌ی برخورد با این طیف جامعه

این کارشناس حوزه فرهنگی اظهار داشت: اقشاری که تحت عنوان قشر خاکستری مطرح می‌شوند، بخش مهمی از جوامع بشری را در طول تاریخ تشکیل می‌دهند. موضعی که این قشر می‌گیرد یا نمی‌گیرد کاملا به این اطلاعاتی که به او می‌دهند یا نمی‌دهند بستگی دارد. رسانه‌های امروز قبلا وجود نداشت اما جنگ رسانه‌ای همیشه بوده است. مدیریت افکار عمومی از طرف هر دو جبهه همیشه وجود داشته است. هزار و چند صد سال پیش، جنگ روانی، شست‌وشوی مغزی و جنگ سرد، بسته به هر دوران با عنوان مختلف، وجود داشت.

بسترهای مجازی؛ فرصت یا تهدید

استاد رحیم‌پور ابراز کرد: امروز در همه‌ی جای دنیا یک خانواده مجازی تشکیل شده است. دانشگاه مجازی، خانواده مجازی و دولت مجازی در حال شکل‌گیری است و تا چهل پنجاه سال آینده وضعیت عوض شده است و سبک زندگی نیز بیش از امروز عوض تغییر خواهد کرد. به نظر من تا بیست سال آینده دیگر چیزی به نام رسانه ملی در سراسر دنیا مطرح نخواهد بود. امروز تولید، توزیع و مصرف یک مطلب در اختیار یک قشر خاص نیست و البته که به تخصص پیچیده‌ای هم نیاز ندارد. یک دانش‌آموز مدرسه‌ای می‌تواند با موبایل خود فیلمبرداری کند، تدوین و مونتاژ انجام دهد، برای آن موسیقی بسازد و روی ویدئو قرار دهد و سپس در فضای مجازی منتشر کند و ده‌ها میلیون مخاطب داشته باشد و از آن‌ها کسب درآمد نیز کند. این در حالی است که تا همین چند سال پیش برای این پروسه متخصصین زیادی نیاز بود و آن‌ها نیز خود سال‌ها آموزش دیده بودند.

وی در ادامه افزود: این واقعیتی است که هم فرصت است و هم تهدید. طرف مقابل وقتی قوی‌تر است، تهدید بیشتر می‌شود و پرکارتر خواهند بود. این هم سمت وقتی ضعیف و کم‌کار هستند، تهدیدها بیشتر خواهد شد. اگر طرف ما بتواند هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی قوی کار کند، متن قوی و حاشیه کم باشد، همین فضا فرصت‌های بیشتر در اختیار قرار می‌دهد و تهدیدهایش هم کمتر خواهد شد. افرادی که می‌گویند ذات تکنولوژی یا هنرهای تصویری مانند سینما مساوی‌الطرفین نیست و کار بد در این فضاها راحت‌تر از کار خوب شکل می‌گیرد، اینطور نیست.

این کارشناس برجسته حوزه فرهنگ تاکید کرد: هر کار خوبی در هر عرصه‌ای از کار بد سخت‌تر است. اگر هنر و سینما و رسانه را کنار بگذاریم و بازار را مثال بزنیم، نان حلال درآوردن در بازار سخت‌تر است. نان حرام با دروغ و دزدی و کلاهبرداری به دست می‌آید. پس نمی‌توان گفت ذات بازار ضد دین است. ذات این بسترها خراب نیست و این ذات افراد است که خراب است و باید با علم و عمل صالح درست شود. در مثال‌ها داریم که جاده‌ی رسیدن به بهشت سنگلاخ و جاده‌ی رسیدن به بهشت آسفالت است. این را نمی‌توان گردن بهشت انداخت بلکه راه رسیدن به بهشت سخت است. از کوه پایین آمدن همیشه سخت‌تر از بالا رفتن از آن است.

استاد رحیم‌پور بیان کرد: برخی در ذهن دارند که رسانه و فضای مجازی و هنر مدرن برای کار درست ساخته نشده است. در عالم چه چیزی هست که فقط برای کار درست ساخته شده باشد؟ همه چیز از قدرت، ثروت، شهوت و ریاست دومنظوره است. ذات این موارد بد نیست و این انتخاب‌های ماست که تعیین می‌کند چه چیزی بد و چه چیزی خوب است. کسی که می‌خواهد در رسانه و فضای مجازی قوی و قوی‌تر از دشمن کار کند باید بیشتر فعالیت داشته باشد و همچنین باسواد باشد. نمی‌توان بی‌سواد بود و کار را خراب کرد و گفت که چون کار خراب شده پس ذات آن هم خراب است. مشکل از شخصی است که آن را خوب انجام نداده چون ضعیف است. این اسب مهارشدنی است و مهار آن بستگی به سوارش دارد. اگر فرد سوارکار باشد با همین اسب می‌تواند حرکت کند در غیر این صورت زمین خواهد خورد.

لزوم تسلط اهالی فرهنگ و رسانه بر مباحث نظری و عملی

وی در ادامه گفت: فعالان باید هم در حوزه نظری و هم در حوزه عملی قوی باشند. یک شخص مسلط به لحاظ نظری اگر با چند سوال مواجه شد باید بتواند آن را پاسخ دهد و گیج نشود. شخصی که با سواد کامل وارد این عرصه نشود و بر مسائل مسلط نباشد به گمراهی کشیده خواهد شد. در مسائل نظری باید کتاب و درس خواند و با افرادی که کار کرده‌اند مراورده داشت تا بسیاری از موضوعات فکری و نظری برطرف شود. این می‌شود حکمت تمدن‌ساز در عرصه رسانه و فضای مجازی.

این فعال حوزه فرهنگ بر لزوم قوی‌بودن در حوزه فرهنگ تاکید کرد و توضیح داد: در حوزه عملی هم باید شخصیت و روحیه قوی داشت. ما افرادی داشتیم، داریم و البته خواهیم داشت که می‌فهمد نشر یک موضوع در فضای مجازی کار درستی نیست ولی این کار را نمی‌کند. هدف این شخص فقط ممکن است افزایش دنبال‌کنندگان باشد تا او را تشویق کنند و مشهور شود. در اوایل انقلاب از این افراد زیاد داشتیم که بسیار خود را حزب‌الهی نشان می‌دادند ولی هم بی‌سواد بودند و هم چیزهایی می‌گفتند که دلیل عقلی و شرعی نداشت. همین افراد در مسائل مختلف به بن‌بست خوردند و شکاک شدند و بعضا سراغ ایدئولوژی‌های دیگر رفتند. در این‌ها کسانی هم بودند که مشکل نظری نداشتند ولی با خود می‌گفتند که اگر این حرف‌ها را بزنم به من فحش خواهند دادند. در مقابل دست به کاری زدند که می‌دانستند برای آن کار او را تشویق خواهند کرد و به او جایزه خواهند داد.

وی در ادامه تاکید داشت: این دو مشکل اگر حل شود خواهیم دید که در همین فضای مجازی و انواع تولیدات رسانه‌ای مانند سینما، ویدئوکلیپ‌ها، انیمیشن‌ها و غیره چه کارهایی می‌شود انجام داد. این در همه‌ی انواع صادق است و به دو دسته‌ی اسلامی و غیراسلامی تقسیم می‌شود.

افراط و تفریط؛ آفت کار فرهنگی

استاد رحیم‌پور به تشریح مضرات افراط و تفریط در عرصه فرهنگ و هنر و فعالان این حوزه اشاره کرد و بیان داشت: برخی افراد در دهه شصت، که خود نه سواد دینی و نه تقوای دینی داشتند و فقط ادای افراد دین‌دار را داشتند، همه را فاسد و بی‌دین می‌دیدند. فیلم می‌ساختند درباره‌ی شفای بیمار نابینا در حرم امام رضا(ع) که این مسئله، هم اصل آن و هم پذیرفتن آن، مخصوص عده‌ای خاص است. آن‌ها از اینجا شروع کردند و به مسائل عاشقی و آشفتگی در این زمینه رسیدند. آن‌ها قدم به قدم رفتند تا اینکه برای بهایی‌ها در اسرائیل فیلم ساختند. در روزنامه‌نگاری هم افرادی بودند که نه سواد حوزوی قوی داشت و نه سواد دانشگاهی قوی. برخی از این افراد به عنوان مثال به سمت مدیرمسئولی یک روزنامه رسیدند و دیده شد که در طی فعالیت خود به شهید آوینی ایراد می‌گرفتند و کم‌کم به برخی اصول نیز مسئله وارد می‌کردند. به خاطر دارم که برخی از همین افراد هنگامی که شهید آوینی در جلد یک روزنامه، نشان داد که مردم بوسنی در حال آشنایی و گرویدن به اسلام هستند، به او حمله کردند و مدعی شدند آوینی اسلام را به خطر انداخته است. همین افراد مقاله می‌نوشتند که دین اسلام حضور زن را در همه‌ی عرصه‌ها محروم کرده است. به احادیث و روایاتی مراجعه می‌کردند که یا ریشه نداشت و یا ارتباطی با مفاهیمی که این افراد طرح می‌کردند، نداشت.

این استاد حوزه فرهنگ در ادامه تصریح کرد: این افراد بدون عقل به حدیث مراجعه می‌کردند و البته به همه‌ی احادیث مراجعه نمی‌کردند و معانی و تفاسیر آن‌ها را نمی‌دانستند. این افراد اهل افراط و تفریط بودند. من شنیده بودم که رهبر انقلاب با ترجمه زیاد احادیث و قراردادن آن در یک کتاب بدون هیچ طبقه‌بندی مخالف بودند و معتقد بودند این یک کار تخصصی است که منجر می‌شود برداشت از آن احادیث و استفاده از آن منجر به اشتباه شود و همچنین باعث تحریف دین خواهد شد. شخصی در انجمن حجتیه بوده و امروز اصل نبوت را نقد می‌کند. شخص دیگر پونز به پیشانی بی‌حجاب‌ها می‌چسبانده، امروز در اروپا مقاله در دفاع از هم‌جنس بازی می‌نویسد.

وی همچنین یادآور شد: بدترین آدم‌ها، بهترین ادعاها را بدون سند عقلی و شرعی داشتند. نسل امروز بیشتر این افراد را نمی‌شناسند و نمی‌دانند چه لگدهایی از آن طرف می‌پرداند و امروز از سمت دیگر گاز می‌گیرد.

دشمن، مسلط‌تر از دوستان

این کارشناس برجسته حوزه فرهنگ یادآور شد: بحث حکمت در رسانه را جبهه مخالف خوب فهمیده است. تدریس می‌کند، بحث می‌کند و به کار می‌گیرد. ما اینجا باید حواسمان جمع باشد. باید از انتشار حرف‌ها و تبلیغات هجو بر بستر شبکه‌های اجتماعی پرهیز شود. افراد وقتی از بسترهای داخلی استفاده می‌کنند و محتوای هجو آن را با بستر خارجی مقایسه می‌کنند به آن سمت می‌روند. این موارد باید رعایت و دقت شود. مسائل در فضای مجازی به واسطه‌ی فعالیت بیشتر افراد بی‌اطلاع و بی‌سواد، عوامانه و سطحی شده است. افراد دیگر کتاب نمی‌خوانند و فقط درگیر فضای مجازی شده‌اند. میدان به دست افراد بی‌سواد می‌افتد و حرف شعبده‌باز و ساحر بیش از پیامبر شنیده می‌شود و این البته مخصوص حال حاضر نیست. در قرآن کریم تمام این موارد از جمله اتهامات و توهین‌ها به پیامبران با جواب به مشرکان آمده است. قرآن با شجاعت و صراحت حرف جبهه دشمن را دقیق و شفاف و با رعایت امانت مطرح کرده و پاسخ آن‌ها را نیز آورده است.

اهمیت توزیع پس از تولید

استاد رحیم‌پور درباره‌ی اقدامات مفید و مضر بر بستر فضای مجازی توضیح داد: کسانی که در حوزه فضای مجازی فعال هستند می‌توانند معارفی را که تولید شده و می‌شود، توزیع کنند. اهمیت توزیع فکر از تولید فکر اگر بیشتر نباشد، کمتر هم نیست. اگر تولید فکر انجام شود ولی توزیع نشود و کسی نبیند و یا آن را نخواند گویا کاری انجام نشده است. جبهه دشمن متخصص توزیع است. آن‌ها یک حرف را ولو حرف بد را به شکل‌های مختلف و در همه‌ی سطوح به خورد افکار عمومی می‌دهد ولی متاسفانه ما پاسخ خیلی از سوالات را که در دست داریم نمی‌توانیم به دست افرادی که به دنبال پاسخ هستند، برسانیم. فعالان این حوزه باید این کار را به خوبی انجام دهند.

وی همچنین خاطر نشان کرد: در بحث زن و حجاب همه‌ی حرف‌ها و مسائل مطرح‌شده قدیمی است و پاسخ آن‌ها وجود دارد ولی برخی گمان می‌کنند که این مسائل برای اولین بار است که مطرح می‌شود. همه‌ی این بحث‌ها قبلا بوده و پاسخ آن‌ها نیز داده شده است. بچه‌هایی که در حوزه فضای مجازی فعال هستند مشغول چه کاری هستند؟ آیا فقط هر آن‌چه در اینترنت قرار دارد کپی می‌شود؟ خیلی از مطالب هنوز از معادن و منابع آن بیرون نیامده است. این موارد می‌تواند به شکل‌های مختلفی در قالب ویدئو، عکسنوشت و غیره تولید شود و به دست مخاطب برسد تا متناسب با ذائقه میلیون‌ها مخاطب در رسانه ارائه شود.

این کارشناس حوزه فرهنگ ادامه داد: دشمن برای حرف‌هایش استراتژی دارد و ما در وضعیتی هستیم که با حرف‌هایی پراکنده دلخوش به مقابله با او هستیم. بسیاری از خط عملیات‌های دشمن، پاسخ داده شده است و جدید نیست. نسل جدید باید آثار دوره‌های قبل را پیدا و مطالعه کند. مطالبی که از گذشته نوشته شده است، جواب خیلی از سوالات و مانند مهماتی است که باید از آن استفاده کرد. نسل فعلی لوله‌ی بدون مهمات می‌سازد. چه چیزی برای شلیک در این سلاح است و به کجا می‌خواهد شلیک شود؟ حکمت برای تمدن‌سازی در عرصه‌ی رسانه، که یک اهرم اصلی به حساب می‌آید، همین کار است. برخی می‌گویند علم و تحصیلات آن را ندارند در حالی که شما امروز هنر توزیع را دارید و دشمن نیز در همین بخش قدرتمند است.

دیکتاتوری ایدئولوژی غرب

استاد رحیم‌پور همچنین تاکید کرد: ایدئولوژی غرب همه چیز را سیاسی و مطابق میل خود کرده است در حالی که دیگران را متهم به سیاسی کردن عرصه‌ها می‌کنند. امروز در المپیک پاریس، ورزشکاران فلسطینی حق ندارند پرچم خود را بالا ببرند و افراد نیز ممنوع از حمل پرچم فلسطین هستند. آن‌ها خود همه چیز را سیاسی کرده‌اند و امروز دیگران را مقصر می‌دانند. رسانه و فضای مجازی می‌تواند یک ملت را در مقابل تهدیدهای دشمن کرخت، بی‌غیرت و واداده کنند و بترسانند. امروز پس از ترور شهید هنیه، دنیا حق را به ایران می‌دهد و معتقد است که باید حق خود و انتقام را بگیرد. در یکی از رسانه‌های داخلی اما دیدم که یک پرچم سفید پاره به دست رئیس جمهور ایران داده است و موضع متفاوتی دارد و می‌گوید کسانی که می‌خواهند از اسرائیل انتقام بگیرند، قصد نابودی کشور را دارند.

وی ادامه داد: البته تا اینجا که صحبت‌های رئیس جمهور و مواضع او خوب بوده اما اینکه عمل چگونه خواهد بود و انتصابات به چه شکل پیش خواهد رفت، هنوز مشخص نیست.

تمدن‌سازی در گروی استراتژی و ایدپولوژی

این کارشناس حوزه فرهنگی به حضور افراد دروغ‌پراکن و ناامیدکننده در دوران صدر اسلام و توضیح قرآن درباره‌ی این افراد اشاره کرد و گفت: در قرآن و سوره‌های توبه، نساء و احزاب آیاتی داریم درباره کسانی که با رسانه در آن زمان افکار عمومی را به تردید می‌انداختند و می‌ترسانند و خود را مقصر اعلام می‌کردند و نه دشمن را. این موارد امروز هم وجود دارد و کار کسانی است که در دروغ و تحریف تخصص دارند.

استاد رحیم‌پور در پایان توصیه کرد: رسانه‌ی استراتژیک یعنی هم ایدئولوژی باید داشته باشیم و هدف خود را بشناسیم. استراتژی باید داشته باشیم و بدانیم در جبهه‌ی افکار عمومی با دشمنی که هم ابزار پیشرفته‌تری دارد، هم تجربه دارد و هم آموزش دیده است قصد مقابله داریم و می‌خواهیم درگیر شویم. این دشمن پول هم دارد. تهدیدات باید درست شناسایی شود. افکار عمومی جامعه‌ی ما باید در صحنه زنده، بانشاط و امیدوار باشد و به سوالات و ابهامات او پاسخ داده شود و حس امنیت و اعتماد و ما می‌توانیم به آن‌ها القا شود. افکار عمومی باید در برابر آراش جنگی دشمن به خوبی مدیریت شود. با این برنامه‌ها می‌توان تمدن ساخت. بدون ایدئولوژی و استراتژی نمی‌توان تمدن ساخت و افکار عمومی را مدیریت کرد بلکه مدیریت خواهیم شد. باید جامعه را حفظ کنیم و سپس به سمت تمدن‌سازی حرکت کنیم.