به گزارش ایکنا، آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه، هشتم آذرماه در مراسم رونمایی از آثار جدید دفتر فقه معاصر حوزه علمیه، گفت: ما در ساحت علمی حتما باید هر نوع ارتقاء و تحولی را که دنبال می‌کنیم با منطق و مبتنی بر مناهج دینی و علمی باشد ولی مع‌الاسف در این عرصه شاهد افراط و تفریط و مسیر نامتوازنی هستیم.
وی افزود: از سویی جریاناتی وجود دارد که تراث گذشته را کم می‌شمارد و بزرگان را در سطح و جایگاه خود نمی‌بیند و دچار سطحی‌نگری و شتاب‌زدگی است و در نقطه مقابل هم تحول‌هراسی و غفلت از حرکات جدید و نیازهای نو و آفاق جدید صورت می‌گیرد که موجب توقف حوزه میشود.
مدیر حوزه علمیه بیان کرد: منهجی که مدیریت حوزه دنبال می‌کند منهجی متعادل و مبتنی بر نگاه درست اجتماعی و دور از افراط و تفریط است؛ ما در مسیر تحول نباید شتاب‌زده و سطحی‌نگر باشیم و تراث گذشته را ناچیز بدانیم و باید ذهن و صدر گشوده برای دیدن نیازها و شنیدن آن و ترسیم افق‌های جدید داشته باشیم که البته تشخیص مصداقی آن دشوار و نیازمند هدایت بزرگان است.
اعرافی با اشاره به اینکه مدیریت حوزه علمیه با وجود اعتراف به ضعف‌ها در بیش از صد محور حرکتی را شروع کرده است، اضافه کرد: اصلاح نظام آموزشی و تدوین متون جدید و متون بدیل از جمله کارهای صورت گرفته، در سطوح عالی کتب مکمل مکاسب و کفایه به صورت آزاد در قالب الفائق تدوین شده است همچنین ترسیم حوزه دانشی حوزه‌های علمیه در قالب دانشواره انجام شده است.
* رسمیت‌یافتن ۵۰ درس خارج
وی با بیان اینکه پروژه و تحقیقات زیادی در راستای نیازهای نظام در حال انجام است و متن حوزه آزاد را هدف‌گیری کرده‌ایم، گفت: دروس تخصصی و عالی در غیر فقه و اصول هم ارائه میشود، همچنین طرح هدایت علمی، ایجاد سامانه تقریر دروس خارج و دروس سطوح عالی در شهرها و استان‌های کشور ایجاد شده است و ۵۰ درس خارج در طول دو سال رسمیت یافته و ۸۰ رشته و گرایش در حال اجرا است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: آموزش‌های هدفمند برای خروجی‌های هدفمند در ۳۰ محور به خصوص آموزش و پرورش طراحی شده است، استفاده از فناوری‌های پیشرفته و هوش مصنوعی، توسعه گروه‌های علمی، رتبه‌بندی مبلغان و ... هم از جمله دیگر موضوعات پیگیری شده است.
وی با اشاره به برخی بایسته‌های مورد قبول دفتر فقه معاصر حوزه تاکید کرد: اول اینکه دفتر فقه معاصر و شورای آن، سابقه کهن بزرگان در مباحث جدید را می‌پذیرند زیرا این تکامل و تطور فقه در پرتو اندیشه‌ورزی بزرگان در قرون متمادی در حوزه بوده است.
* سنت‌های حوزه حفظ شوند
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور با بیان اینکه دفتر فقه معاصر مدعی حصر در دروس نیستند، افزود: ما همچنین تاکید بر حوزه آزاد با سنت‌های آزاد حوزه داریم؛ قلب حوزه، حوزه آزاد و مبتنی بر سنت‌های اصیل بزرگان است و به هیچ نحو ساختاردهی ظاهری را مد نظر نداریم، دفتر فقه معاصر به سنت‌های حوزه پایبند است و آن را متزلزل نخواهد کرد.
استاد حوزه علمیه بیان کرد: این حرکت (فعالیت دفتر فقه معاصر) نشان داد ما ظرفیت بزرگی در حوزه داریم که با کمی تحرک می‌تواند به فعلیت درخشان تبدیل شود، برخی مؤسسات و فضلای حوزه در این زمینه گام‌های بزرگ برداشته‌اند؛ دفتر فقه معاصر حلقه اتصالی با استادان دانشگاهی هم فراهم آورده است ضمن اینکه در این حرکت، تجربه‌ای از همکاری استادان داریم که هر کدام از آنها خودشان صاحب کرسی درس و بحث و شاگرد هستند که الفائق تجربه‌ای از گفتمان همگرا برای تولید و ارتقاء دانش در حوزه است و این تجربه می‌تواند به قلمروهای دیگر هم تسری پیدا کند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: ما براساس برنامه ۵ ساله حرکت خواهیم کرد و بنده دست استادان بزرگوار را می‌بوسم و تقاضا دارم حرکت درست علمی معطوف به نیازهای امروز را همراهی و عنایت کنند.
اعرافی بیان کرد: مسائل مستحدثه، ابواب و کتب فقهی و مباحث جدید اصولی و ارتباط فقه با قانون و حقوق از مباحثی است که باید در حوزه بیش از گذشته پیگیری شود.
تحول؛ فلسفه ایجاد دفتر فقه معاصر
همچنین آیت‌الله محمدمهدی شب‌زنده‌دار، عضو فقهای شورای نگهبان و استاد سطح خارج حوزه علمیه قم، هم در سخنانی، گفت: چند انتظار از حوزه در ساحت فقاهت وجود دارد غیر از آن چه حوزه علمیه به صورت طبیعی متکفل انجام آن است؛ اولین مطالبه بیان کردن موضع اسلام در مسائل و وقایع نوپیدا در جهان اسلام و حتی خارج از جهان اسلام است؛ این مطالبه بعد از انقلاب اسلامی افزون‌تر شده و توقع وجود دارد که آیا حوزه براساس مبانی اسلامی می‌تواند طرحی برای رفع مشکلات داشته باشد؟
وی افزود: مطالبه دیگر تربیت نیروهایی است که بتوانند پاسخگو بوده و صلاحیت و مرجعیت علمی برای مطالبات بیان شده را داشته باشند لذا از جهت مواد تدریس باید بازنگری جدی و عمیق صورت بگیرد.
شب‌زنده‌دار اضافه کرد: از حوزه انتظار تحول و تکامل وجود دارد، دفتر فقه معاصر هم با همین هدف ایجاد شده است، در دوره مدیریت آیت‌الله حسینی بوشهری، طرح ایجاد این دفتر عرضه شد و ایشان استقبال کردند و بعد از آن هم آیت‌الله اعرافی به جد پشتیبانی کردند و از استادان حوزه مانند آقایان مدرسی، قائنی و ... برای انجام این کار دعوت شد و به عنوان هیئت علمی کار را بر عهده گرفتند و محصولاتی هم تولید و عرضه شده است.
شب‌زنده‌دار تصریح کرد: از استادان بزرگوار تقاضا شد که در مسائل مستحدثه و نوپیدا و مورد ابتلاء، بحث و تحقیق درسی داشته باشند که آن هم با تقریر فضلای بزرگوار به شکل کتبی در آمد که امروز رونمایی میشود. اینها گام‌های اولی در این مسیر است و امید است با تداوم این کار در دفتر فقه معاصر که مدیریت آن با آقای اثنی عشری است با حمایت مدیریت حوزه دنبال شود.
استاد سطح خارج حوزه علمیه گفت: حوزه به خصوص در مطالبه دوم یعنی طراحی، پیشنهاد و راه‌کار باید فعالیت بیشتری داشته باشد و بر مبنای فقه، مشاکل را حل کند، اگر قرار است حکومت اسلامی باشد ما نمی‌توانیم از الگوهای دیگران استفاده کنیم و باید از الگوهایی که از متن کتاب الهی و سیره استخراج میشود استفاده کنیم.
وی اضافه کرد: کتب و مقالاتی هم که تولید شده باید به میدان تدریس حوزه بیاید و جوانب آن بهتر مورد بحث قرار بگیرد و در ذیل آن طلاب و فضلا تربیت شوند تا مطالبات به حق تا حدودی تامین شود.
عضو فقهای شورای نگهبان تاکید کرد: این فعالیت(ایجاد دفتر فقه معاصر) مورد عنایت و توجه بزرگان و مراجع حوزه قرار گرفته است و ایشان راهنمایی کرده و پذیرفتند و مقام معظم رهبری از آن ابراز رضایت زیادی کردند و آن را کار اساسی دانستند.
وی افزود: از اندیشمندان و استادان دانشگاهی هم دعوت و استفاده میشود و امیدوارم نتایج خوبی برای حوزه داشته باشد.
