به گزارش سراج24؛ در ادامه انتشار شرح آیات منتخب قرآن و در دوازدهمین روز از ماه مبارک رمضان شرح و تفسیر آیات منتخب جزء ۱۲ قرآن کریم بر اساس تفسیر نورتقدیم می‌شود.
آیات ۲۵ و ۲۶ سوره مبارکه هود
«وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ إِنِّی لَکُمْ نَذِیرٌ مُبِینٌ» * «أَنْ لا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنِّی أَخافُ عَلَیکُمْ عَذابَ یوْمٍ أَلِیمٍ» و همانا ما نوح را به سوى قومش فرستادیم، (او به مردم گفت:) من براى شما هشدار دهنده روشنى هستم. (دعوت من این است) که جز خداوند را نپرستید، که همانا من از عذاب روزى دردناک بر شما مىترسم.
نوح پدر دوم بشر
حضرت نوح علیه‌السلام اوّلین پیامبر اولوالعزم است که علیه شرک و بتپرستى قیام کرد و چون نسل بشر پس از غرق شدن کفّار، همه از حضرت نوح و همراهان اوست، لذا او را پدر دوّم گفتهاند و چون عمرش از همه پیامبران بیشتر بوده است، او را «شیخالانبیا» خواندهاند.
شاید مراد از عذابى که حضرت نوح از نزول آن بر قومش مىترسید، قهر الهى در همین دنیا باشد. چنانکه در چند آیه بعد مىخوانیم که کفّار به نوح مىگفتند: «فَأْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ کُنْتَ مِنَ الصَّادِقِینَ»
پیامهایی از آیات ۲۵ و ۲۶ سوره مبارکه هود
۱- حوزه تبلیغ پیامبران، در مرحله اوّل قوم خودشان است. «أَرْسَلْنا ... إِلى قَوْمِهِ»
۲- هشدار انبیا، به نفع مردم است. «إِنِّی لَکُمْ نَذِیرٌ»
۳- انسان غافل، بیش از هر چیز به هشدار نیاز دارد. «إِنِّی لَکُمْ نَذِیرٌ»
۴- پیام و تبلیغ باید روشن و روشنگر باشد. «نَذِیرٌ مُبِینٌ»
۵- پیامبران هم هشدار مىدهند، هم مصالح مردم را بیان مىکنند. «نَذِیرٌ مُبِینٌ»
۶- هدف و وظیفه انبیا، بیان مسئله توحید است. «أَنْ لا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ»
۷- تاریخ شرک، به زمان حضرت نوح نیز بر مىگردد. «لا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ»
۸- اصل پرستش و عبادت در هر انسانى وجود دارد، لکن پیامبران مسیر و جهت آن را معین مىکنند. «لا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ»
۹- انبیا، خیرخواه و دلسوز مردم بودهاند. «إِنِّی أَخافُ عَلَیکُمْ»
۱۰- وظیفه مبلّغ و مربّى، بیان خطرات و عواقب سوء شرک به خداوند است. «أَخافُ عَلَیکُمْ عَذابَ یوْمٍ أَلِیمٍ»
آیه ۲۷ سوره مبارکه هود
«فَقالَ الْمَلَأُ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ ما نَراکَ إِلَّا بَشَراً مِثْلَنا وَ ما نَراکَ اتَّبَعَکَ إِلَّا الَّذِینَ هُمْ أَراذِلُنا بادِی الرَّأْی وَ ما نَرى لَکُمْ عَلَینا مِنْ فَضْلٍ بَلْ نَظُنُّکُمْ کاذِبِینَ» پس سران قومش که کافر بودند گفتند: ما تو را جز انسانى مثل خودمان نمىبینیم و جز اراذل و اوباش که ساده لوحند (و نسنجیده در نگاهِ اوّل یار تو گشتهاند)، کس دیگرى را پیرو تو نمىیابیم، و براى شما هیچ برترى بر خودمان نمىبینیم، بلکه شما را دروغگو مىپنداریم.
تضعیف و تحقیر روش مخالفان رهبران الهی برای مقابله با حق
مخالفانِ حقّ، گاهى رهبران الهى را تضعیف کرده و مىگفتند: شما انسانهایى مثل ما هستید، نه برتر از ما. گاهى پیروان آنها را کوچک مىشمرند و مىگفتند: آنها افرادى بىسر و پا و بىشخصیت هستند و گاهى مکتب را تضعیف مىکردند و مىگفتند: سخن شما دروغ و افترا یا سحر یا افسانههاى پیشینیان است و یا سخنان شما حرفهاى عادّى است که اگر بخواهیم ما نیز مثل آن را مىآوریم.
پیامهایی از آیه ۲۷ سوره هود
۱- معمولًا اشراف در خط اوّل مخالفان انبیا بودهاند. «فَقالَ الْمَلَأُ الَّذِینَ کَفَرُوا»
۲- مستکبران، از مساوات با توده مردم و خصوصاً محرومان ناراحت هستند. «هُمْ أَراذِلُنا»
۳- کسانى که وابستگى کمترى به دنیا دارند، بهتر و زودتر ایمان مىآورند. «ما نَراکَ اتَّبَعَکَ إِلَّا الَّذِینَ هُمْ أَراذِلُنا»
۴- در دید دنیاپرستان، مال و ثروت ارزش است، نه حقّ و حقیقت. «ما نَرى لَکُمْ عَلَینا مِنْ فَضْلٍ»
۵- مخالفان انبیا، برهان ندارند و آنچه مىگویند بر اساس ظنّ و گمان و وهم است. «بَلْ نَظُنُّکُمْ»
۶- عقل کفّار در چشم آنهاست. در این آیه 3 بار کلمه «ما نَرى» آمده است.
آیه ۲۸ سوره مبارکه هود
«قالَ یا قَوْمِ أَ رَأَیتُمْ إِنْ کُنْتُ عَلى بَینَةٍ مِنْ رَبِّی وَ آتانِی رَحْمَةً مِنْ عِنْدِهِ فَعُمِّیتْ عَلَیکُمْ أَ نُلْزِمُکُمُوها وَ أَنْتُمْ لَها کارِهُونَ» (نوح به قوم خود) گفت: آیا اگر ببینید که من بر دلیل روشنى از طرف پروردگارم باشم و او از نزد خودش، رحمت (ویژه نبوّت) را به من داده باشد که بر شما مخفى مانده است، (آیا باز هم سرپیچى مىکنید؟) آیا شما را به پذیرش آن وادار کنیم، در حالى که نسبت به آن کراهت دارید؟
پاسخ قرآن به مخالفان حق
این آیه به دو ایراد مخالفان که در آیه قبل مطرح شد پاسخ مىدهد.
الف: کفّار مىگفتند: تو انسانى مثل ما هستى. آیه پاسخ مىدهد: گرچه من در ظاهر مانند شما هستم، امّا مورد لطف و رحمت مخصوص پروردگار قرار گرفتهام و به من وحى مىشود. ب: مخالفان مىگفتند: پیروان تو افرادى ساده لوح و کوته فکر هستند. آیه پاسخ مىدهد که چنین نیست. گرچه آنها در ظاهر از شما ضعیفترند، امّا با دیدن بینه و برهان ایمان آوردند، نه بىدلیل.
انبیا در برابر مخالفان خود سعه صدر دارند، در مقابل آن همه سخنان ناروا و تهمتهاى نابجا، باز هم سخن از منطق و برهان و عاطفه مىزنند.
پیامهایی از آیه ۲۸ سوره مبارکه هود
۱- انبیا از مردم، با مردم و نسبت به مردم مهربان بودهاند. «قالَ یا قَوْمِ»
۲- در شیوه تبلیغ، از اهرم عاطفه استفاده کنیم. «یا قَوْمِ»
۳- دعوت انبیا همراه با بینه و برهان بوده است. «کُنْتُ عَلى بَینَةٍ»
۴- مقام نبوّت، یک رحمت الهى است. «رَحْمَةً مِنْ عِنْدِهِ»
۵- انبیا تمام کمالات خود را از خدا مىدانند. «مِنْ رَبِّی، مِنْ عِنْدِهِ»
۶- کسى که نتواند برهان، معنویت و نبوّت را درک کند، کور است. «فَعُمِّیتْ عَلَیکُمْ»
۷- انسان در انتخاب دین و مذهب اختیار دارد. «أَ نُلْزِمُکُمُوها»
۸- تا انسان زمینه پذیرش حقّ را دارا نباشد، نمىتواند از نور وحى استفاده کند. «أَنْتُمْ لَها کارِهُونَ»
آیه ۲۹ سوره مبارکه هود
«وَ یا قَوْمِ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیهِ مالًا إِنْ أَجرِی إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَ ما أَنَا بِطارِدِ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ وَ لکِنِّی أَراکُمْ قَوْماً تَجْهَلُونَ» (نوح ادامه داد که) اى قوم من! از شما در برابر این دعوت، اجرتى درخواست نمىکنم، پاداش من تنها بر خداست و من کسانى را که ایمان آوردهاند (به خاطر خواست نابجاى شما) طرد نمىکنم، (چرا که) آنان پروردگارشان را ملاقات خواهند کرد (و از من شکایت خواهند نمود)، ولى من شما را قوم جاهلى مىبینم.
اگر انبیا دنبال سوء استفاده بودند، به سراغ اشراف مىرفتند، نه فقرا
۱- بىتوقّعى پیامبران، یکى از نشانههاى حقّانیت آنهاست. «لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیهِ مالًا»
۲- رمز موفّقیت مبلّغ، توقّع نداشتن از مردم و بىاعتنایى به سرمایهداران است. «لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیهِ مالًا» البتّه مبلّغان دینى نزد خداوند، اجر بزرگى دارند. «إِنْ أَجرِی إِلَّا عَلَى اللَّهِ»
۳- اگر انبیا دنبال سوء استفاده بودند، به سراغ اشراف مىرفتند، نه فقرا. «لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیهِ مالًا»
۴- اشراف براى ایمان آوردن خود شرط مىکردند که فقرا رانده شوند، ولى انبیا قاطعانه با این درخواست مخالفت مىکردند. ما أَنَا بِطارِدِ ... (جمله اسمیه و حرف (باء) نشانه قاطعیت است)
۵- کسى که هدفش از تبلیغ، مال و مقام نیست، فقیر و غنى در نزد او یکسان است. «ما أَنَا بِطارِدِ الَّذِینَ آمَنُوا»
۶- به توقّع مستکبران اعتنا نکنیم. «ما أَنَا بِطارِدِ الَّذِینَ آمَنُوا»
۷- کفّار مؤمنان را اراذل مىشمردند، امّا پیامبر صلى الله علیه و آله مىفرمود: من آنها را با شما عوض نمىکنم. «ما أَنَا بِطارِدِ الَّذِینَ آمَنُوا»
۸- حکومتِ حقّ نباید به خاطر جلب رضایت مرفّهین، طبقه محروم را از دست بدهد. «ما أَنَا بِطارِدِ الَّذِینَ آمَنُوا»
۹- آنها که نزد خدا آبرو دارند نباید طرد شوند. «ما أَنَا بِطارِدِ الَّذِینَ آمَنُوا»
۱۰- یاد قیامت، به موضعگیرىهاى دنیوى جهت صحیح مىدهد. «مُلاقُوا رَبِّهِمْ»
۱۱- تحقیر مؤمنان به خاطر فقرشان، نشانه بىخردى است. «قَوْماً تَجْهَلُونَ»
۱۲- قرآن کسانى که مؤمنان را اراذل مىشمرند، جاهل و نادان معرّفى مىکند. «قَوْماً تَجْهَلُونَ» (نه اشرافىگرى نشانه فهم است و نه فقر نشانه جهل)
۱۳- یکى از درجات عرفان، ملاقات و شهود است که مرفّهان نسبت به این مقام بىخبرند. «الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ وَ لکِنِّی أَراکُمْ قَوْماً تَجْهَلُونَ»
آیه ۳۰ سوره مبارکه هود
«وَ یا قَوْمِ مَنْ ینْصُرُنِی مِنَ اللَّهِ إِنْ طَرَدْتُهُمْ أَ فَلا تَذَکَّرُونَ» (نوح در جواب تقاضاى طرد مؤمنانِ تهىدست و گمنام گفت:) اى مردم! اگر من آنان را (از خود) برانم، چه کسى مرا در برابر خدا یارى خواهد کرد؟ چرا اندیشه نمىکنید؟
پیامهایی از آیه ۳۰/ رضاى مخلوق را با غضب خالق معامله نکنیم
۱- طرد و تحقیر مردمِ با ایمان، (حتّى از طرف انبیا) قهر الهى را به دنبال خواهد داشت. «مَنْ ینْصُرُنِی مِنَ اللَّهِ إِنْ طَرَدْتُهُمْ»
۲- هیچ کس نمىتواند مانع قهر خداوند شود. «مَنْ ینْصُرُنِی مِنَ اللَّهِ»
۳- با طرد مؤمنان، چه کسى به یارى دین خدا مىآید؟ «مَنْ ینْصُرُنِی»
۴- رضاى مخلوق را با غضب خالق معامله نکنیم. «مَنْ ینْصُرُنِی مِنَ اللَّهِ إِنْ طَرَدْتُهُمْ»
۵- مردمدارىِ انبیا، از روى وظیفه الهى بوده است، نه به خاطر موقعیت شخصى یا اجتماعى خودشان. «مَنْ ینْصُرُنِی مِنَ اللَّهِ»
۶- در تبلیغ، با شیوه سؤال، وجدان و فکر مردم را به قضاوت بخوانیم. «مَنْ ینْصُرُنِی، أَ فَلا تَذَکَّرُونَ»
۷- ناتوانى همه موجودات را در برابر قهر الهى، همگان به آن اعتراف دارند، گرچه گاهى از آن غفلت کنند. «أَ فَلا تَذَکَّرُونَ»
