به گزارش سراج24، دیپلماسی رسانه‌ای یکی از شاخه‌های دیپلماسی نوین به شمار می‌رود و از جمله موضوعات مهمی است که بخش مهمی از آن در گرو عملکرد رسانه‌های برون مرزی هر کشوری نهفته است. در همین زمینه گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا سراغ یکی از اساتید علوم سیاسی دانشگاه تهران را رفته تا درباره علمکرد رسانه‌های برون مرزی ایران و دیپلماسی رسانه‌ای جمهوری اسلامی گفت‌وگویی داشته باشد.
محمدجعفر جوادی ارجمند دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران به خبرنگار آنا گفت: در جهان امروز جامعه اطلاعات و ارتباطات جایگزین جامعه صنعتی شده و قدرت سایبری مفهومی متفاوت از قدرت سنتی را پدید آورده است. بنابراین قدرت از طریق شبکه‌ای از رسانه‌ها منتقل می‌شود و حمکرانی خوب و مفید جایگزین حکمرانی‌های سابق شده است. در بحث رسانه‌ای ضروری است که مخاطب را بشناسیم سپس نیازهای مخاطبان را بسنجیم.
تشریح ۳ مولفه اساسی دیپلماسی رسانه‌ای
وی سه مولفه اساسی در دیپلماسی رسانه‌ای را گفتمان، تصویرسازی سپس اقناع‌سازی مخاطب برشمرد و تاکید کرد: در بخش اول نوع گفتمانی که توسط شبکه‌های برون مرزی ما همچون پرس تی وی، هیسپان تی وی و ... ارائه می‌شود، مورد توجه است که طیف وسیعی از رویکردها از تضاد و ستیز تا صلح و آشتی را دربرمی گیرد.
جوادی ارجمند درباره مولفه دوم اظهار کرد: باید بدانیم که فعالیت رسانه‌های ما چه تصویری از ایران در ذهن مخاطبان ایجاد می‌کند و در یک گام مهم تر ضروری است که بدانیم دیگران چه تصویری از ایران در فکر خود ساخته‌اند سپس به اصلاح آن پیش زمینه اقدام کنیم.
این تحلیلگر سیاست خارجی در خصوص مولفه سوم گفت: سیاست‌های رسانه‌ای باید به بر اساس اقناع سازی انجام شود تا مخاطب بدون هیچ تهدید یا فشاری به این نتیجه برسد که مفاهیم مورد نظر ما را خودش برداشت کرده است. به بیان دیگر خودش به مفاهیمی برسد که در نتیجه تحلیل رسانه‌های ما در فکر وی القا می‌شود.[در نتیجه با کشور ما همراهی کند.]
اولویت غرب آسیا، خانه ماست
استاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران، پرداختن به مسائل منطقه غرب آسیا در رادیو و تلویزیون‌های برون مرزی ایران را دارای اولویت دانست و گفت: از آنجا که این منطقه خانه ما محسوب می‌شود باید در مرتبه اول توجه قرار گیرد چرا که کشورهای همسایه به صورت مستقیم بر امنیت ما تاثیرگذار هستند.
جوادی ارجمند در خصوص فرصت‌هایی که ایران در منطقه دارد، افزود: پانزده کشور در همسایگی ایران قرار دارند که باید از ظرفیت‌های متنوع آنها استفاده کنیم و در این خصوص نقش رسانه‌های برون مرزی صداوسیما در ایجاد تصویر صحیح از انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی تاثیر به سزایی دارد.
این کارشناس مسائل سیاسی اقناع ملت‌ها و دولت‌ها در خصوص سیاست خارجی ایران را یکی از کارکردهای رسانه‌های برون مرزی اعلام کرد و ادامه داد: رسانه‌های برون مرزی مهم ترین بخش در دیپلماسی عمومی کشورها به شمار می‌روند.
نقشه راه رسانه‌های ایرانی برای مخاطبان منطقه
وی در خصوص مهم ترین محورهایی که این رسانه‌ها باید بر آنها تمرکز داشته باشند، تاکید کرد: آنها باید سوالاتی مانند چگونگی رابطه بین دولت‌ها با مردم، روابط میان نهادهای مدنی و رسانه‌های آن کشورها و نیز فشارهای سیستماتیکی را که از سوی غرب بر کشورهای منطقه اعمال می‌شود، بررسی کنند.
استاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد: همچنین این رسانه باید به این موضوع مهم بپردازند که اتحادیه‌ها میان کشورهای منطقه به این دلیل ضعیف هستند که رهبران بسیاری از کشورهای همسایه ایران به غرب وابسته‌اند. از سوی دیگر وجود منابع غنی نفت و گاز و نیز مداخلات دولت‌های استکباری، باعث شده غرب آسیا منطقه‌ای در بحران باشد. بنابراین ما برای فعالیت در جامعه ارتباطات غرب آسیا نیازمند یک دیپلماسی عمومی و در اصل شفاف سازی اطلاعات هستیم.
جوادی ارجمند تاکید کرد: در حال حاضر محور مقاومت یک ائتلاف در راستای همگرایی در غرب آسیاست و طبعا یکی از رهیافت‌هایی که رسانه‌های برون مرزی باید دنبال کنند، معرفی و تبیین راهبردها و تاکتیک‌های این محور مقاومت است. به بیان بهتر رسانه‌های ما محور مقاومت را در بستر تحولات سیاسی منطقه دنبال کنند.
توفیق رادیو و تلویزیون ایران در دیپلماسی رسانه‌ای در گرو حمایت دولت
استاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت: یکی از اقدامات بسیار خوب صداوسیما، راه اندازی شبکه انگلیسی زبان پرس تی وی است که بُرد جهانی دارد. به شخصه پرس تی وی را رسانه‌ای موفق می‌دانم و اخبار، و برخی موارد گزارش‌ها و برنامه‌های مستند و حتی بازخوردهای آن شبکه را در رسانه‌های دیگر پیگیری می‌کنم.
جوادی ارجمند تاکید کرد: برای آنکه رادیو و تلویزیون‌های برون مرزی جمهوری اسلامی ایران بتوانند در دیپلماسی رسانه‌ای موفق شوند، باید مورد حمایت دولت باشند که ردیف بودجه مستقل برای شبکه‌های برون مرزی کاملا منطقی و قابل قبول است اما باید دولت شرایطی را هم برای این رسانه‌ها فراهم کند که علاوه بر تقویت تامین مالی، آنها بتوانند مسیرهای بیشتری برای قوی شدن داشته باشند و در اصل پایدار بودن فعالیت آنها را تضمین کند.
واکنش با موج رسانه‌ای دشمن باید هوشمندانه باشد
این کارشناس سیاسی گفت: شبکه‌های برون مرزی ایران باید با داشتن اتاق‌های فکر به ویژه با بهره مندی از نظرات استادان دانشگاه در رشته‌های علوم سیاسی و ارتباطات بهترین واکنش‌ها و ایده پردازی‌ها را آماده داشته باشند تا در هر موضوعی به ویژه مواردی که دشمنان ایران طراحی می‌کنند، بهترین واکنش را در زمان مناسب در پیش گیرند. این مسئله باید موجب شود که ما ابزار خلاقیت را در اختیار داشته باشیم و یک گام جلوتر از رقبا فعالیت کنیم.
وی ادامه داد: یکی از مواردی که در مقابله با دستگاه پروپاگاندای غرب باید مورد توجه باشد، این است که در پروژه‌های رسانه‌ای غرب، نه تنها فریب نخوریم بلکه آگاه سازی هم انجام دهیم. برای مثال در ماجرای توهین نشریه فرانسوی شارلی ابدو به ساحت پیامبر اسلام(ص)، قطعا باید واکنش نشان بدهیم و هرگز نباید منفعل بود؛ اما این واکنش باید به گونه‌ای باشد که نقشه طراحان این دسیسه را خنثی کند، نه آنچه که دشمن را به اهداف موج سواری شان برساند.
لزوم هم‌افزایی دانشکده‌های علوم سیاسی با شبکه‌های برون مرزی
به اعتقاد استاد دانشکده علوم سیاسی، راهکار داشتن این واکنش، ایده پردازی و مشارکت جمعی است. ازاین رو لازم است دانشکده‌های علوم سیاسی با شبکه‌های برون مرزی هم‌افزایی داشته باشند که این رویکرد می‌تواند از نظر علمی، ایده و پژوهش به شبکه‌های برون مرزی غنا ببخشد. طبعا کارایی این رسانه‌ها به مراتب افزایش می‌یابد.
جوادی ارجمند در خاتمه گریزی به رسانه‌های غربی زد و خاطرنشان کرد: رادیو و تلویزیون‌های غربی خاصه رسانه‌های آمریکا و انگلیس نقش اساسی در پیشبرد برنامه‌های آنها دارند. روش هایی که در جذب مخاطب، بزرگنمایی اخبار و نحوه تحلیل مسائل بر اساس منافع خود به کار می‌گیرند، به گونه‌ای است که اثبات می‌کند آنها بی طرف نیستند بلکه بر اساس فعالیت در مسیر غرب گام برمی دارند تا زمینه نفوذ و تامین منافع دولت‌های غربی فراهم شود.
