در ستیز با تحریف‌ها و باژگونگی‌های شعر آیینی

به گزارش سراج24، محمدرضا سنگری، پژوهشگر و استاد دانشگاه، در یادداشتی به مناسبت انتشار تازه‌ترین اثر رضا اسماعیلی، با عنوان "زنده بادا عشق"، به ویژگی‌ آثار اسماعیلی در حوزه شعر و نقد ادبی پرداخته و نوشته است:

کارنامه درخشان زیست شاعرانه و پژوهشگرانه استاد رضا اسماعیلی، آیت روشن و حجت بالغه زیستی اندیشه‌‌ورانه، شهیدانه، عارفانه، عالمانه و مجاهدانه و ترجمان دفاع از حریم آرمان‌‌‌ها و ارزش‌‌ها و عرصه سخاوتمندانه اندوخته‌‌ها و آموخته‌‌ها به نسل‌‌های آینده است. 

هر چند نام استاد اسماعیلی در نزد اهالی شعر بیشتر به سروده های آیینی و ترانه‌‌سرایی و شعر دفاع مقدس شناخته شده است، اما آنان که با آثار قلمی ایشان انس و الفت دارند، می‌‌دانند به همان اندازه که در سرودن شعر و ترانه توانمند و کارآمدند، در عرصه ی پژوهش و تحقیق، نقد و نظریه‌‌پردازی و در حوزه نثر از موفق‌‌ترین چهره های عصر انقلاب اسلامی به شمار می‌‌آیند. 

در کنار شعر و پژوهش، نقش معلمانه استاد اسماعیلی در هدایت و تربیت نسل جوان شاعر و نویسنده ستودنی است. هندسه فرهنگی و فکری منظم، شناخت وسیع از ادبیات کلاسیک، زبان نرم و صمیمی، و از همه فراتر و والاتر دردمندی و درک‌‌مندی، او را در کار معلمی ممتاز و متمایز می‌‌سازد.

اما آنچه استاد اسماعیلی را در نگاه دوستان شاخص می‌‌سازد، ادب، تواضع، وقار و نجابت شاعرانه، صداقت و صراحت و صبوری و تخلق به اخلاق و رعایت حریم‌‌ها و پاس حرمت دیگران داشتن است. استاد اسماعیلی در دفاع از ارزش‌‌ها و فضیلت‌‌ها و نقطه مقابل ستیز با ناروایی‌‌ها، کژاندیشی‌‌ها، تحریف‌‌ها و سطحی‌‌نگری‌‌ها، نستوه و استوار چون کوه ایستاده است و در طول حدود40 سال که این کمترین با او مراوده و مذاکره و هم سخنی داشته‌‌ام، کوچک‌‌ترین تزلزل و تذبدب در سلوک و سیرت و اندیشه وی نیافته‌‌ام. 

دفترهای شعر وی نیز گواه اند که دغدغه‌‌های استاد اسماعیلی چیست. «حنجره های سرخ عشق»، نخستین دفتر شعر وی که در سال 1373 چاپ شد تا «نی نامه» و «آسمانی ها» و «بوی گل در می زند» و «بر آستان جانان» همه و همه مفسر و آیینه جانی آگاه، اندیشه ای سترگ، قلبی عارف و جهانی همه معنا و معنویت‌‌اند. حتی در «تفسیر طوفان» که مجموعه گفت و گوهای وی با 15 تن شاعر در باب مقوله هایی چون ادبیات پایداری، شعر مقاومت بین‌‌الملل اسلامی، رسالت شاعران، شاعران مقاومت و شعر پایداری لبنان، عراق، افغانستان، مصر و دیگر نهضت ها و خیزش های منطقه است، می توان هوشمندی در طرح سوال، انتظام مباحث، و حتی بایسته های یک مصاحبه موفق را یافت. البته تجارب روزنامه نگاری استاد اسماعیلی نه تنها در این اثر، که در تمام پژوهش‌‌ها و نقد و نظرها مشهود و محسوس است. 

در حوزه شعر، توفیق استاد اسماعیلی در قالب‌‌های گونه‌‌گون شعری چشم‌‌نواز و روح‌‌نواز است. در قالب های کلاسیک مانند رباعی، غزل، به همان اندازه موفق است که در قالب های نیمایی و سپید. «عاشقانه‌‌های شرقی» حجت تمام بر این مُدعاست. 

ارادت استاد رضا اسماعیلی به اهل بیت(ع)، به ویژه ابوالاحرار سیدالشهداء، حضرت رضا(ع) و حضرت موعود(عج)، به سروده هایش هویت ویژه بخشیده است. در مجموعه شعر «ناگهان دریا» و «سلام بر عاشورا»، مجموعه شعر رضوی «کبوترانه بخوان آسمان هشتم را»، «ملکوت کلمات» و «این مریم همیشه»، نشان روشن این ارادت و دلدادگی و عشق ورزی است. در سروده‌‌های عاشورایی، به ویژه در «سلام بر عاشورا»، ستیز با تحریفات و باژگونگی‌‌ها در فهم عاشورا، نقد و نظرهایی را برانگیخت که استاد اسماعیلی صبورانه و عالمانه از موضوع و موضع خویش دفاع کرد و می‌‌توان گفت بابی برای نقد کژاندیشی‌‌ها در قلمرو فرهنگ عاشورا به روی شاعران و ذاکران گشود. 

خدمات فرهنگی استاد عزیز رضا اسماعیلی به فرهنگ و ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و شناساندن چهره های بزرگ ادبی، به ویژه شاعران ترازمند و فرازمند انقلاب اسلامی مانند دکتر طاهره صفارزاده، استاد حمید سبزواری، استاد مشفق کاشانی، دکتر قیصر امین پور، دکتر علیرضا قزوه، حقیقتا ارجمند و اجرمند و ستودنی است و با این یادکردها مانند «شناخت نامه دکتر طاهره صفارزاده»، و «این بانگ آزادی» استاد حمید سبزواری و «خلوت انس» با همکاری استاد مشفق کاشانی، آثار گران سنگی را به عالم پژوهش و پژوهشگران ارائه داده است.

توفیق همچنان رفیق راهش باد و دیر زیاد تا همچنان کام خواهندگان و خوانندگان از نخل پر ثمر و پر برکت وجودش شیرین و بهره مند شود.