به گزارش سراج24، زهرا سادات موسوی روانشناس در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز با اشاره بر اینکه تک‌فرزندی در کنار نقاط مثبت، آثار منفی بسیاری دارد و تأثیرات مخرب آن در بلندمدت نیز همراه کودک می‌ماند، اظهار کرد: کناره‌گیری از تعامل‌های اجتماعی، بازدارندگی، اضـطراب و افسـردگی از مهم‌ترین تأثیرات بلندمدتی است که کودک آن را تجربه خواهد کرد. این ویژگی‌ها بیش از آنکه اطرافیان را آزار دهد، موجب رنجش کودک و ایجاد چالش‌هایی جدی برای وی می‌شود.
این روانشناس با بیان اینکه برخی از کودکان تک‌فرزند دچار رفتارهای ضداجتماعی هستند، افزود: رفتارهای پرخاشگرانه و متضاد باعث کاهش محبوبیت کودک در بین دوستان و اقوام می‌شود.
وی تصریح کرد: معمولاً کودکانی که در خانواده‌های پرجمعیت هستند در انجام کارهای تیمی موفق‌تر ظاهر می‌شوند و مهارت‌های همکاری بیشتری در گروه دوستان از خود نشـان می‌دهند.
موسوی با اشاره به اینکه تحقیقات حاکی از آن است که خانواده‌های پرجمعیت، علاوه بر توسعه مهارت‌های اجتمـاعی و ارتباط صمیمی بین فرزندان، هر از چند گاهی ممکن است متعارض هم به نظـر برسـد، گفت: تجربـه ایـن تعارضات در دوران کودکی ضروری به نظر می‌رسد زیرا به کودک اطلاعات اساسی و مهمی در زمینه مـدیریت و حـل مسئله می‌دهد. کودکانی که این تجارب را در دوران کودکی به دست می‌آورند، در بزرگ‌سالی هنگام برخورد با همکلاسی‌ها، همکاران و حتی در امر ازدواج، عملکرد مطلوب‌تری نسبت به سایرین دارند.
*تک‌فرزندی بلای جان کشور
وی با بیان اینکه آمار تک‌فرزند در کشور روبه رشد است، گفت: این پدیده آثار منفی بسیار زیادی بر خانواده و جامعه وارد کرده است البته عوامل متعدد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زمینه‌ساز این افزایش است.
این روانشناس با اشاره بر اینکه مشکلات اقتصادی در رأس این امور قرار دارد، بیان کرد: شرایط اقتصادی به نحوی است که خانواده‌ها برای ایجاد رفاه نسبی کودک خود دچار چالش می‌شوند؛ بنابراین تمایلی به تولد فرزند دوم نشان نمی‌دهند.
وی با تأکید بر اینکه امروزه الگوبرداری جامعه ایران از جوامع غربی به‌عنوان ملاک رشد و ترقی است، اظهار کرد: جوامع غربی به عدم فرزند آوری و یا تک‌فرزندی سوق پیداکرده‌اند و متأسفانه مردم ایران نیز بدون در نظر گرفتن بعضی مسائل و آسیب‌های آن به اشتباه از این شیوه غربی الگوبرداری کرده‌اند.
موسوی با بیان اینکه شرایط کنونی تعطیلی مهدکودک‌ها و مدارس را درپی داشته است، گفت: به‌تبع تعطیلی مدارس در ایام کرونا کودکان تمام‌وقت خود را در منزل سپری می‌کنند و فرزندان یک خانواده پرجمعیت می‌توانند در طول روز همبازی یکدیگر باشند.
وی ادامه داد: اگر مادر و پدر با تک‌فرزند خود بازی کنند، کودک تک‌فرزند تجربه بازی با گروه همسالان خود را دست می‌دهد و با چالش‌های جدید برخورد نمی‌کند.
*فضای مجازی قربانگاه کودکان تک‌فرزند
وی همبازی شدن فضای مجازی با کودکان را از دیگر مشکلات پدیده تک‌فرزندی دانست و گفت: والدین برای سرگرم کردن تنها فرزند خود آنان را با تلفن همراه در فضای مجازی رها می‌کنند که متأسفانه والدین بدون توجه به آسیب‌های پیش‌رو، این اقدام را انجام می‌دهند.
این روانشناس با اشاره بر اینکه اولین آسیب فضای مجازی شامل مشکلات جسمی است، اظهار کرد: کودکان در مهم‌ترین سن رشدی خود هستند و بازی‌های حرکتی موجب تقویت جسمی و افزایش ارتباط ذهن و جسم آنان می‌شود.
موسوی عدم تقویت روابط بین فردی در کودکان را یکی دیگر از آسیب‌های تک فرزندی دانست و گفت: یکی از مهم‌ترین مزایای بازی‌های گروهی، آشنا شدن کودک با مفهوم در نوبت بودن و توجه به علایق دیگران است؛ کودک از این طریق درمی‌یابد که موارد موردپسند خود با دوستانش متفاوت است و باید شرایط ایجاد شده را مدیریت کند.
وی ادامه داد: این‌گونه تجربه‌ها سبب می‌شود کودک در بزرگ‌سالی، نوع رفتار خود با اطرافیان را کنترل کند و از هوش بین فردی بهتری نسبت با هم سن‌وسالان خود برخوردار باشد.
*چالش‌های حضور فرزندان در فضای مجازی
این روانشناس با بیان اینکه والدین با زمان‌بندی درست می‌توانند میزان حضور کودک خود را در فضای مجازی کنترل کنند، گفت: خانواده پیش از نصب بازی‌ها، رده سنی و محتوای ارائه‌شده بازی را مورد بررسی قرار دهند. علاوه بر این، پیشنهاد می‌شود که والدین تا سن ۱۶ سالگی گوشی شخصی برای کودک و نوجوان خود تهیه نکنند.
*کودکان نیازمند برنامه‌های آموزشی هستند
وی با توصیه به اقدامات جبرانی جهت بهبود روابط اجتماعی کودکان، گفت: تدوین برنامه‌های آموزشی توسط والدین برای کودک، یکی از این موارد است؛ به این صورت که والدین می‌توانند مفاهیم مربوط به تفاوت‌های بین فردی را توسط بازی به کودک آموزش دهند.
موسوی تصریح کرد: همچنین می‌توان به‌واسطه بازی می‌توان آداب مهمانی رفتن را به کودک آموزش داد به طوری که مادر یا پدر همراه فرزند خود در نقش صاحب‌خانه قرار می‌گیرند و والد دیگر نقش مهمان را بازی می‌کند. با این قبیل اقدامات می‌توان احترام به مهمان، پذیرایی و صحبت کردن در جمع را به کودک آموزش داد.
