به گزارش سراج24، منتشرشدن اخبار جعلی و شایعهپراکنی، یکی از مشکلاتیست که در سالهای اخیر برای دولتها و کشورهای مختلف ایجاد شده است.
اما در این بین، بیشتر اطلاعاتی که منتشر میشوند اطلاعات واقعی هستند که خارج از موضوع ِخود، مورد استفاده قرار میگیرند.
دروغهای مبتنی بر هسته حقیقت، بسیار باورپذیرتر هستند و در اغلب موارد هم بیشتر به اشتراک گذاشته میشوند. در عصر ارتباطات و شبکه، انتشار اطلاعات به این شیوه نوعی سلاح به حساب میآید.
«اغتشاش اطلاعاتی» اصطلاحی است که برای بیان اینگونه اطلاعات استفاده میشود. اغتشاش اطلاعاتی تمام اخبار جعلی و اطلاعات غلط را شامل میشود.
اغتشاش اطلاعاتی انواع مختلفی دارد که از آنها برای ضربه زدن به فرد، گروه و یا یک کشور استفاده میشود. (تصویر 1)
«ارتباط ساختگی» (False connection) یکی از مدلهای اغتشاش اطلاعاتی است که در این پست با آن آشنا میشویم.
ارتباط ساختگی شیوهای از ارائه اطلاعات است که در آن متن و محتوای خبر با تیتر منطبق نیست.
متخصصان پروپاگاندا در اغوا کردن دیگران با استفاده از تیترها و عناوین تسلط دارند.
برخی مخاطبان هم فقط به خواندن تیتر اکتفا کرده و کل مطلب را نمیخوانند؛ این افراد پس از خواندن تیتر، تحت تاثیر آن قرار گرفته و بدون راستیآزمایی، مطلب را به اشتراک میگذارند.
یکی از مدلهای ارتباط ساختگی، استفاده از تصاویر مربوط به رویدادی دیگر است که ارتباطی با عنوان یا تیتر مطلب ندارد.
*نمونهها:
چندی پیش خبری به همراه یک ویدئو منتشر شده بود که ادعا میشد؛ مربوط به آبگرفتگی بیمارستانی در اهواز است، اما در حقیقت بیمارستان مذکور در بصره واقع شده بود و ارتباطی با ایران نداشت. (تصویر 3و 2)
از دیگر موارد میتوان به خبر اختصاص بودجه به بنیاد شهید سلیمانی و شخص زینب سلیمانی به عنوان مدیر این بنیاد اشاره کرد. (تصویر 4)
پس از بیانیه زینب سلیمانی مبنی بر بیاطلاعی نسبت به این موضوع و چنین بودجهای؛ خبر دیگری در فضای مجازی منتشر شد. (تصویر 5)
در تیتر آن خبر، جملهای به نقل از دختر شهید نوشته شده بود که «کمک باید به شیوه امیرالمومنین باشد و هیچکس نفهمد» و در ادامه عنوان شده بود که زینب سلیمانی خواستار حذف بودجه بنیاد شده است. (تصویر 6)
این عنوان با محتوای اصلی بیانیه ارتباطی نداشت، اما کسانی که بدون تحقیق محتوای جعلی را بازنشر کردند به این شایعه دامن زدند.
این در حالی بود که نه این بودجه به خانواده شهید تعلق میگیرد و نه محتوای این تیتر توسط زینب سلیمانی بیان شده است.
البته در این مورد علاوه بر استفاده از روش عدم ارتباط تیتر با متن، اطلاعات درستی همراه با محتوای غلط و نادرست مطرح شده بود، که یکی دیگر از روش های ایجاد اغتشاشات اطلاعاتی است؛ در این قبیل موارد تشخیص و تکذیب موارد نادرست دشوارتر است.