به گزارش سراج24، مستند «در جست و جوی تاریخ گمشده» روایت بخش گمشده ای از تاریخ جنگ تحمیلی است که در آن نقش پر رنگ مهاجران افغانستانی در دفاع از ایران به تصویر کشیده شده است.
ساسان فلاح فر، طلبه مستندساز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، در توضیح اینکه چرا فکر ساخت چنین مستندی افتاد بیان کرد: من از سال ۹۳ به واسطه کارهایی که در بحث جبهه مقاومت شروع کردم و مستندهایی که در این حوزه ساختم، با فاطمیون آشنا شدم.
فلاح فر با بیان اینکه شهید مهدی صابری مهم‌ترین عامل آشنایی و وابستگی من به فاطمیون بوده، ادامه داد: بعد از آن در این سیر افتادم و هنوز هم فاطمیون جزو مهم‌ترین دغدغه‌های من است که هچنان مشغول تحقیق درباره‌شان هستم. در همین مسیر، با افرادی از فاطمیون آشنا شدم که می‌گفتند ما در دفاع مقدس هم بوده‌ایم. به‌تدریج این بحث با دوستان آغاز شد که سراغ این افراد برویم و بفهمیم اینها چه کسانی هستند که هم در دفاع مقدس بوده‌اند و هم حالا برای فاطمیون خدمت می‌کنند.
*نقش افغانستانی‌ها در انقلاب و دفاع مقدس
این مستندساز در پاسخ به این سوال که چرا تا امروز چیزی درباره شهدای افغانستان در دفاع مقدس نشنیده‌ایم، اظهار کرد: برای من هم بزرگ‌ترین سوال همین بود که چگونه ما در تمام این سال‌هایی که از انقلاب و دفاع مقدس گذشته است چیزی درباره آنها نشنیدیم. این افراد نه‌تنها در دفاع مقدس که در انقلاب هم نقش مهمی داشته‌اند که البته من بحثش را در مستند باز گذاشته ام و اگر کسی کار نکند، خودم در این زمینه هم کار می‌کنم. ما در خود افغانستان افرادی معروف به خمینیست‌ها داشتیم که دولت کمونیستی افغانستان به جرم محبت به امام خمینی در زمان انقلاب آنها را می‌کشته است. کلا کسانی که با ایران مرتبط بودند، همیشه ضرر می‌کردند. این خیلی اهمیت داشت که اینها از ابتدای انقلاب تا حال حاضر در صحنه حاضر بوده‌اند.
وی در ادامه بیان کرد: اگر این افراد اصالت فرانسوی یا انگلیسی داشتند جور دیگری به آنها نگاه می‌شد. خیلی از این افراد کسانی هستند که شغل داشتند و دارند و انسان‌های خلاقی هستند که در ایران زندگی می‌کنند که کمک‌هایی به ما کرده‌اند، ما این دسته را نادیده می‌گیریم و یک عده که از سر ناچاری به ایران آمده‌اند را بیبشتر مدنظر داریم. ما می‌توانیم اینگونه به قضیه نگاه کنیم که وظیفه ما حداقل به عنوان همسایه این است که کمکشان کنیم.
فلاح فر در همین رابطه افزود: مگر افغانستان چند سال است که از ایران جدا شده؟ همانگونه که یک کرد، لریا بلوچ ایرانی‌اند، آنها هم فرقی با ما ندارند. حتی اگر در بدترین حالت آنها را فقط به‌عنوان همسایه ایران بپذیریم، باز هم باید رفتار بهتری با ایشان می‌داشتیم. من نمی‌دانم ریشه این بدرفتاری‌ها و افکار اشتباه از کجا می‌آید.
*غفلت رسانه‌ها در شناساندن شهدای افغانستانی دفاع مقدس
این مستندساز با تاکید بر نقش رسانه به‌عنوان مهم‌ترین عامل در شناساندن شهدای افغانستانی دفاع مقدس به مردم، تذکر داد: آیا موردی در رسانه‌ها دیدید که روی موضوع شهدای دفاع مقدس افغانستان کار کرده باشند؟ من تنها چند مصاحبه مختصر دیدم که خیلی هم سطحی بودند و کسی هم برایش اهمیت نداشته که مستند یا فیلمی در این باره بسازد یا حتی گزارشی تولید کند و همه از کنارش گذشته‌اند.
وی اضافه کرد: من با آدم‌هایی مواجه شدم که کارهای بسیار بزرگی در جنگ انجام داده بودند اما به هیچ وجه حاضر به مصاحبه نمی‌شدند؛ همین افرادی هم که داخل مستند گفتگو کردند را با زحمت راضی کردم جلوی دوربین بیایند. چون اینها معتقدند که برای خدا کار کرده‌اند پس نیازی نیست که آن را به کسی بگویند. این افراد با تمام سختی‌هایی که در زندگی دارند که صدها برابر سختی‌های زندگی خود ما در ایران است، خیلی از ما بیشتر پای کار انقلابند. نگاه ویژه این افراد به انقلاب اسلامی با وجود ناملایمات زندگی یک مهاجر برای خود من خیلی جالب بود.
فلاح فر درتوضیح عدم علاقه مردم افغانستان به دیده شدن خدماتشان گفت: این نگاهشان که ما کار را برای خدا کرده‌ایم و نیازی نیست دیده شویم را به نسل‌های بعد از خودشان هم منتقل کرده‌اند. خیلی از فاطمیون هم حاضر به مصاحبه به همین علت نمی‌شوند. من هرچقدر از خدماتشان بگویم، تا آدم با خودشان مواجه نشود نمی‌تواند اصل مطلب را دریافت کند. من با پیرمردی مصاحبه کردم که سن بالایی داشت و یک ترکش با اندازه یک کف دست هنوز در سینه‌اش بود و هیچکس هم پیگیری نمی‌کند که این فرد جانبازی دارد یا خیر تا درمانش را شروع کند؛ چرا که ایشان اصلا درد کشیدن و زندگی سختش را به کسی نمی‌گوید.
این مستندساز با بیان اینکه این رزمندگان به‌مراتب از رزمندگان خودمان هم با اهمیت‌تر هستند زیرا به‌عنوان یک مهمان و مهاجر به کمک‌مان آمده‌اند، افزود: عده‌ای زن و زندگی خود را رها کرده‌اند و به دفاع مقدس آمده‌اند و چون کسی را در ایران نداشتند، عین ۸ سال را در جنگ بدون یک روز مرخصی ماندند. کارهای بسیار مهمی هم در جبهه کرده‌اند. مثلا امور تدارکات و پشتیبانی و مهمات را به دست آنها سپرده بودند بدون اینکه نگرانی داشته باشند.
وی این مستند را یک نقطه آغاز برای افراد دغدغه‌مند دانست و گفت: اگر این موضوع برای کسی اهمیت پیدا کند، می‌تواند سراغ تک تک افراد برود و سختی پای کار آوردنشان را به جان بخرد و قصه‌های ویژه‌ای که این افراد دارند را ثبت کند. درام‌های ارزشمندی از زندگی این افراد از زمان جنگ در جبهه و بعد از جنگ و زندگیشان در ایران درمی‌آید. چه قصه‌های باورنکردنی می‌تواند ثبت شود که از همه آنها غافلیم. هروقت هفته دفاع مقدس می‌شود معمولا چهار سریال آبکی یدون قصه‌ای جذاب پخش می‌کنند و از چنین قصه‌هایی غافلند. افرادی که در این مستند دیده می‌شوند، تک‌تک‌شان مثل جواهر بودند و حیف است که غافل شویم.
*نقش فاطمیون در معرفی رشادت‌های مردم افغانستان
فلاح فر بیان کرد: شهید حاج قاسم سلیمانی جمله‌ای داشتند با این عنوان که «فاطمیون غبار غربت را از چهره افغانستانی‌ها کنار زدند». به نظرم فاطمیون بانی خیر همه اتفاقاتی است که امروز برای افغانستانی‌های خاک ایران می‌افتد. اگر حرفی هم از سابقه مردم افغانستان در دفاع مقدس زده می‌شود، قطعا بانی‌اش فاطمیون‌اند. اگر امروز از ایشان غافل شویم، ۳۰ سال دیگر مثل امروز روی دستمان می‌زنیم که چرا عده‌ای که در تاریخ کار بزرگی کردند را نمی‌شناسیم و حرفی از آنها نزده‌ایم.
