به گزارش سراج24، برنامه تلویزیونی «نقد سینما» شب گذشته روی آنتن شبکه پنج سیما رفت. بخشی از این برنامه اختصاص به بررسی سینمای مستند به ویژه مستندسازی با موضوع اربعین داشت. مهمانان این قسمت از برنامه محسن یزدی، مدیر شبکه مستندسیما و وحید چاووش مستندساز برجسته کشور بود.
محسن یزدی در ابتدای صحبتهای خود با توضیح درباره مستندهای آیینی گفت: یکی از اشکالات ما در مستندسازی، نگاه آیینی صرف به مناسک مذهبیمان است. به عبارت دیگر در بخشی از آثار، از روح مذهبی و توحیدی که مخاطب حق دارد بداند، خبری نبوده است. البته در سالیان اخیر، این اشکال کمتر شده است که دلیل هم دارد. به نظرم اربعین قدری ما را نجات داد. معتقدم بعد از اربعین به واسطه ساخت مستندهای اربعینی کارهای دقیقتری ساخته شد. اگرچه معتقدم هنوز هم تعداد آثار خوب، کم است اما در همان تعداد کم آثار روح مذهبی و توحیدی بیشتری دیده میشود.
وی با اشاره به پیشرفت سینمای مستند در سالیان اخیر گفت: سینمای مستند ما به صورت کلی تولیدات خوبی داشته است. در حقیقت، در دورهای هستیم که مستندهای خوبی از نظر کمی و کیفی ساخته میشود. البته در زمینه مستندهای آیینی معتقدم علیرغم ضعفهایی که در گذشته وجود داشت، مراکز فرهنگیمان در 10-15 سال گذشته خوب و موثر عمل کردند. شاید بتوان گفت که خود مستندسازان هم در مقاطعی احساس دین کرده و بخشی از کار را خودشان جلو بردند اما مراکز فرهنگی هم در این بین موثر بودند.
مدیر شبکه مستند با تاکید بر این که مستندسازان باید فن مستندسازی را با تجربه فراوان یاد بگیرند، گفت: متاسفانه عدهای معتقدند که مستندساختن کار سخت و پیچیدهای نیست و به راحتی میتوان مستند ساخت. اما دقت داشته باشید که مستند یک فن است و باید دید هنری در آن وجود داشته باشد. برای مثال خود آقای چاووش سطح مستندهای اربعینی را چند پله بالا آوردند. علاوه بر این درونیات آدم هم مهم است. یعنی مهم است که چه کسی یک فیلم مستند را میسازد. به نظرم تربیت کسانی که میخواهند این فن را یاد بگیرند و مستندهای خوبی تولید کنند زمانبر است. برای مثال خود شهید آوینی هم تحولاتی را در درون خود طی کرد تا مستندهایش اثرگذار شد. بالاخره چیزی در او وجود داشت که مستندهایش این قدر دیده شد. به نظرم اگر کسی حتی فن مستندسازی شهید آوینی را هم بلد باشد بعید است که اینگونه بتواند مستند بسازد.
یزدی به تاثیر بسیار زیاد تحقیق و پژوهش در ساخت فیلمهای مستند اشاره کرد و گفت: در ایران مستندسازی که بتواند در زیر لایه فیلم خود حرف بزند، کم داریم. آقای چاووش یکی از مستندسازانی است که فیلمش حرف دارد. از بنده پرسیدید که چگونه میتوان این چنین مستند ساخت، آقای چاووش جواب داد. ایشان بیش از 10 سال به پیادهروی اربعین رفته است. در حقیقت 10 سال پژوهش داشته و پس از آن فیلم ساخته است. اکنون مستندسازی را میبینید که میخواهد به پیادهروی اربعین رفته و سه روزه کار را جمع کند و بیاورد. چنین مستندی حتی مستند توریستی هم نیست و تنها چند تصویر به هم چسبیده است. مستند از آن دسته هنرهایی است که هرچهقدر برایش زحمت بکشید نتیجهاش را میتوان در اثر نهایی دید.
او در بخش پایانی صحبتهای خود گفت: به نظرم کسی که میخواهد فیلمی با موضوع اربعین بسازد باید بداند که دقیقا چه میخواهد بسازد تا این موضوع در روح فیلم آورده شود. علاوه بر این باید زحمت بکشد. پژوهش موضوع بسیار مهمی در فیلم مستند است و اصلا نباید از سر و ته آن زده شود. اینها جز وظیفه مستندساز است. ما در شبکه مستند بیشترین سختگیری را نسبت به این مفاهیم داریم چرا که یک کار ضعیف میتواند خیلی از چیزها را خراب کند.