به گزارش سراج24؛ این روزها اخبار مربوط به افزایش سرمایه فوق سنگین شرکت صنایع آذرآب اراک در بین اهالی بازار سرمایه بهشدت موردتوجه قرارگرفته است و این اتفاق بزرگترین درصد افزایش سرمایه تاریخ بورس ایران نامگرفته است.
زمزمههای افزایش سرمایه شرکت آذرآب از نیمه دوم سال گذشته مطرح شد که در آن زمان هیئتمدیره این شرکت ضمن تکذیب شایعات اعلام کرد برنامهای برای افزایش سرمایه ندارد اما از ابتدای سال جاری موضوعاتی در رابطه با افزایش سرمایه شرکت آذرآب مطرح شد که در نهایت با شفافسازی این شرکت در سامانه کدال این خبر مورد تائید قرار گرفت.
شرکت صنایع آذرآب که با سرمایه ثبتشده ۱۰۰۰،۰۰۰ میلیون ریالی و نماد «فاذر» در بازار دوم بورس حاضر است در نظر دارد سرمایه فعلی را از محل آورده نقدی و تجدید ارزیابی سنگین داراییها از ۱۰۰ به ۷۷۰۰ میلیارد تومان برساند، فاذر که طی عملکرد سهماهه سال مالی منتهی به ۳۰/۱۲/۹۹ مبلغ ۸۳۸۴۸ میلیون ریال زیان خالص شناسایی کرده است حالا با نظر هیئت مدیره به دنبال افزایش سرمایه ۷۶۰۰ درصدی (بیش از ۷۰ برابر) است.
بعد از اعلام اخبار ضد و نقیض پیرامون این شرکت حالا اما چند ماهی است که نماد شرکت آذرآب در بورس به علت ابهام در وضعیت شفافسازی درباره این افزایش سرمایه حاشیهساز با توقف و تعلیق مواجه است، هرچند اما و اگرهای بسیاری در خصوص این افزایش سرمایه بیسابقه بورس ایران مطرح است و مسئولین استان پیشتر اعلام کردهاند که افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داراییهای این شرکت به صلاح نبوده و باید متوقف و هرگونه افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران صورت پذیرد.
آنچه حائز اهمیت است آنکه علیرغم تصمیم مقامات استان و مصوبهی شورای تأمین در رابطه با موضوع افزایش سرمایه شرکت آذرآب که همانطور که گفته شد تأکید بر این است که بهمنظور ورود نقدینگی و حل مشکلات ناشی از عدم وجود سرمایه در گردش هرگونه افزایش سرمایه صرفاً از محل آورده نقدی سهامداران انجام گیرد اما طبق اطلاعیه منتشره در سامانه کدال هیئتمدیره شرکت آذرآب در پیشنهاد افزایش سرمایه خود علاوه بر افزایش سرمایه از محل آورده نقدی موضوع افزایش سرمایه فوق سنگین از محل تجدید ارزیابی داراییها را نیز مطرح کرده است و حالا سازمان بورس در طی نامه ای خواستار ارائه مدارک و مستندات و شفاف سازی مواردی در این رابطه و همچنین وضعیت موافقت یا عدم موافقت مسئولین استان شده است.
مسلماً بحث افزایش سرمایه یکی از اقداماتی است که میتواند به بهبود وضعیت مالی شرکتها و از جمله آذرآب در شرایط فعلی کمک کند اما درصورتیکه این کار بخصوص در روش تجدید ارزیابی دارایی ها بدون بررسی دقیق کارشناسی و با یک دیدگاه کوتاهمدت مقطعی صورت گیرد نهتنها این شرکت را در مسیر درستی قرار نمیدهد بلکه میتواند در آیندهای نهچندان دور منجر به بحران و ورشکستی شود.
افزایش سرمایه چیست و چرا شرکت ها اقدام به این کار می کنند؟
بهتر است در ابتدا به موضوع افزایش سرمایه شرکتهای بورسی نگاهی داشته باشیم، افزایش سرمایه یکی از روشهای تأمین مالی شرکتهاست که برای توسعه فعالیتهای یک بنگاه و در برخی مواقع این کار بهمنظور اصلاح و بهبود ساختارهای مالی شرکت صورت میگیرد.
این تأمین مالی جدید میتواند به شکلهای مختلفی صورت پذیرد که انواع افزایش سرمایهها از محل سود انباشته، از محل آورده نقدی سهامداران، از محل تجدید ارزیابی داراییها و همچنین روش صرف سهام را شامل میشود.
اما در رابطه با شرکت آذرآب بحث دو مورد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و تجدید ارزیابی داراییها مطرح است و در ادامه ضمن صرفنظر از سایر روشها به این دو مورد خواهیم پرداخت.
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران زمانی اتفاق میافتد که شرکت سود انباشته مناسبی ندارد اما مدیران میخواهند منابع مالی جدید به شرکت وارد کرده و تزریق نقدینگی داشته باشند، در این روش سهامداران باید بعد از صدور مجوز افزایش سرمایه ظرف مدتی مقرر نسبت به پرداخت مبلغ اسمی سهام تخصیصیافته که این مبلغ در ایران بیش از ۱۰۰۰ ریال به ازای هر سهم نیست اقدام کنند و یا در غیر اینصورت حق تقدم سهام خود بفروش برسانند تا فرد دیگری این مبلغ را بهحساب شرکت بپردازد.
در روش تجدید ارزیابی داراییها شرکت داراییهای ثابت و مشهود خود را نظیر ساختمان، ماشینآلات و تجهیزات، سرمایهگذاریها و. را مورد تجدید ارزیابی قرار میدهند و به بیان ساده تجدید ارزیابی به معنای بهروز کردن ارزش داراییهای شرکت است، در این روش پولی به شرکت وارد نمیشود و فقط یک عملیات حسابداری صورت میگیرد که درنتیجه آن ارزش داراییهای شرکت در ترازنامه بهروز میشود.
افزایش سرمایه ۷۶۰۰ درصدی آذرآب!/ تجدید ارزیابی دارایی های استهلاک پذیر
حالا هیئتمدیره شرکت آذرآب قصد دارد افزایش سرمایه این شرکت را از دو محل آورده نقدی به میزان ۴۰۰ درصد و از محل تجدید ارزیابی داراییها به میزان ۷۲۰۰ درصد به انجام برساند که مورد دوم و درصد بسیار بالای آن بهشدت جلبتوجه میکند.
مسلماً افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران یکی از بهترین راهکارها برای تأمین نقدینگی و بهبود ساختارهای مالی شرکت آذرآب است اما نگاهی به طرح توجیهی هیئتمدیره این شرکت در رابطه با افزایش سرمایه ۷۲۰۰ درصدی از محل تجدید ارزیابی داراییها نشان میدهد که بخش عمده تفاوت ارزیابی در نظر گرفتهشده در این افزایش سرمایه مربوط به بخش ماشینآلات تجهیزات و تأسیسات آذرآب و اساساً داراییهای استهلاکپذیر است.
تجدید ارزیابی داراییهای استهلاکپذیر موجب افزایش هزینه استهلاک برای سالهای آتی خواهد شد و سود خالص را از طریق افزایش دادن هزینه سربار در بهای تمامشده کاهش خواهد داد.
بهطور خاص از بین انواع داراییهایی که ممکن است در فرآیند افزایش سرمایه مورداستفاده قرار گیرد، زمین استهلاکپذیر نیست ولی سایر داراییها استهلاکپذیر بوده و طی سالیان از ارزش دفتری آنها در ترازنامه کسر میگردد و بهعنوان هزینه دوره گزارش میگردد.
شرکتهایی که اقدام به افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی مینمایند بایستی معادل ۲۵ درصد از افزایش رخداده در قیمت دارایی مزبور را بهعنوان مالیات بپردازند و از طرفی تا زمانی که داراییهای مزبور در تملک شرکت باشد بایستی هر ۵ سال تجدید ارزیابی را تکرار نمایند مگر آنکه دارایی تجدید ارزیابیشده بفروش برسد.
اما با توجه به آنچه گفته شد برخی از شرکتها داراییهای استهلاکپذیر و برخی دیگر داراییهای دیگری همچون زمین را مبنای تجدید ارزیابی قرار میدهند و درنتیجه رفتار متفاوتی را میتوان برای آن در نظر گرفت.
در بخش اول وقتی یک دارایی استهلاکپذیر مانند تجهیزات تولیدی یک کارخانه تجدید ارزیابی میشود بر طبق قانون مالیاتهای مستقیم بایستی طبق فرمول محاسبه استهلاک دارایی طی دوره تعریفشده مستهلک گردد، با این تفاوت که در حالت جدید مبلغ ریالی هزینه استهلاک بسیار سنگینتر است و درنتیجه اثر منفی سنگینی بر سودآوری شرکت داشته و موجب افت سنگین سود خالص هر سهم میگردد.
درصورتیکه عملیات شرکت زیان ده باشد با این اقدام مبلغ ریالی زیان هر سهم را افزایش میدهد و درنتیجه در سالهای آینده موجب افت شدید سود هر سهم و درنتیجه نسبت قیمت به درآمد هر سهم یا همان اصطلاح P/E میگردد، همچنین در این حالت نسبتهای مهمی چون بازده حقوق صاحبان سهام، بازده داراییها و بازده داراییهای ثابت که معیارهای مهم جهت ارزیابی عملکرد شرکت هستند و همچنین حاشیه سود ناخالص و حاشیه سود خالص افت شدیدی را تجربه خواهند کرد.
از سوی دیگر اگر افزایش سرمایه از محل داراییهای استهلاک ناپذیر مانند زمین صورت گیرد در این حالت صرفاً ارزش روز دارایی که عموماً چند برابر ارزش دفتری آن هست بزرگتر شده و چون هزینهای را به شرکت وارد نمی کند نسبت به حالت قبل نسبتهای مالی مهم مذکور را کمتر تحت تأثیر قرار میدهد.
آیا با افزایش سرمایه سنگین از تجدید ارزیابی مشکل نقدینگی آذرآب حل می شود؟
در رابطه با افزایش سرمایه شرکت آذرآب از محل تجدید ارزیابی این اتفاق شاید در کوتاهمدت بتواند در صورتهای مالی این شرکت و اصولاً روی کاغذ تأثیر مثبتی داشته باشد اما طبق اطلاعاتی که از کارگران این شرکت دریافت کردهایم تجهیزات و ماشینآلات مورد ارزیابی یا بعضاً غیرفعال و دچار فرسودگی هستند و یا در آینده نزدیک دچار استهلاک شده و از این منظر علاوه بر اینکه سرمایه قابل استنادی نخواهد بود هزینههایی برای تعمیرات و نوسازی به دنبال خواهند داشت.
درمجموع یکی از مشکلات اساسی در شرکت آذرآب مشکل عدم وجود نقدینگی و سرمایه در گردش است که این مهم جز با آوردهی نقدی سهامداران عمده و خرد شرکت محقق نخواهد شد، هرچند تجدید ارزیابی از محل داراییهای ثابت نیز یک اتفاق رایج در شرکتهای بورسی است و نمیتوان اجرای دقیق و کارشناسی آن را زیر سؤال برد اما در رابطه با شرکت آذرآب ملاک قرار دادن ماشینآلاتی که چند دهه از عمر آنها میگذرد برای تجدید ارزیابی بیش از آنکه بخواهد به وضعیت این شرکت بهبود ببخشد آینده آذرآب، کارگران و سهامدار خرد آن را در معرض تهدید قرار خواهد داد.
حالا که سازمان بورس نیز نظر مسئولین استان را در این افزایش سرمایه ملاک قرار داده است انتظار آن است که شورای تأمین و مقامات مسئول ضمن بررسی دقیق این موضوع تصمیماتی را اتخاذ کنند که منجر به حل مشکلات، رونق تولید و بهبود ساختار و وضعیت مالی در شرکت آذرآب شود چرا که صرف معطوف شدن نگاه ها به عدد افزایش سرمایه چند هزار درصدی نمی تواند تضمینی بر رفع مسائل این واحد تولیدی باشد.
گفتنی است شرکت صنایع آذرآب که یکی از قربانیان خصوصیسازیهای غیراصولی و مدیریتهای فاقد اهلیت است در سالهای اخیر است فعالیت خود را بهطور رسمی از سال ۱۳۶۸ آغاز کرد و توانست با همکاری در طرحهای بزرگ ملی مانند ساخت دیگهای بخار نیروگاه حرارتی شهید رجایی، نیروگاه سیکل ترکیبی قم، نیروگاه شازند اراک، همچنین ساخت مخازن، مبدلها و برجها در پروژههای واحد روغنسازی پالایشگاه اصفهان، پالایشگاه گاز کنگان، مجتمع پتروشیمی اراک و پالایشگاه اراک نقش ارزندهای را در توسعه صنعتی ایران ایفا کند.
گفتنی است شرکت صنایع آذرآب است که از ظرفیت فنی و تخصصی عظیمی برخوردار است یکی از بزرگترین، مجهزترین و پیشرفتهترین کارخانههای تولید انواع بویلرها و تجهیزات نفتی و گازی در کشور است و بسیاری از پالایشگاهها و پتروشیمیهای بزرگ کشور و بهطور کل پروژههای نفتی و گازی با تولیدات مؤثر این شرکت در چرخهی تولید قرارگرفتهاند.
شرکت صنایع آذرآب در زمینی به مساحت ۳۷ هکتار قرار دارد و سطح زیربنای کارگاههای اصلی آن متجاوز از ۷۰۰۰۰ مترمربع و کل کارگاههای مسقف جمعاً ۱۱۰۰۰۰ مترمربع را تشکیل میدهند.