حیرت خبرگزاری فرانسه از ابتکار جهاد سازندگی/ شاهکارهایی که کمتر از ماجرایشان خبر داریم

به گزارش سراج24، بخش جهاد سازندگی از جمله گروه‌هایی بود که در دوران دفاع مقدس خدمات شایانی را به جبهه‌های جنگ کرد و افتخارات مهندسی و خدماتی بسیاری را آفرید، در این مسیر نیز شهدایی را تقدیم اسلام و انقلاب کرد.

سرهنگ «قاسم اکبری‌مقدم» در گزارشی به شرح برخی خدمات جهاد سازندگی در دوران دفاع مقدس پرداخته است که بخش اول گزارش آن پیش از این منتشر شده و اینک بخش دوم در ادامه آمده است:

احداث پل خیبر

عملیات خیبر اولین عملیات آبی - خاکی انجام شده در جریان جنگ تحمیلی است که در سوم اسفند ۱۳۶۲ در مناطق هورالهویزه و زید واقع در منطقه‌ مرزی استان خوزستان به اجرا در آمد. هدف مهم و اصلی این عملیات، استقرار قوای ایران در ساحل شرقی دجله و قطع راه بصره به بغداد بود.

در اواخر تابستان سال ۱۳۶۲ تعدادی از برادران مهندسی جنگ جهاد سازندگی به منطقه عملیاتی جنوب اعزام شدند و از آن‌ها خواسته شد که طرح خود را برای احداث پل برای عبور تجهیزات زرهی سنگین از رودخانه اروندرود ارائه کنند.

جهادگران جهاد سازندگی استان خراسان با همکاری و مدیریت مرحوم مهندس «حاج بهروز شریفی‌‌پور» مسئولیت ساخت این پل را برعهده گرفتند و پس از تحقیقات لازم و تهیه مواد و قطعات مورد نیاز، پل‌های نمونه ساخته شد. این کار در حالی انجام شد که هنوز بسیاری از مسئولان با بی‌اعتمادی و نگرانی به اجرای کار می‌نگریستند. قطعات ساخته‌شده برای گذراندن مرحله آزمایشی خود، به دریاچه آزادی واقع در مجموعه ورزشی آزادی تهران انتقال داده شدند. برای نصب این قطعات در دریاچه آزادی، فرماندهان و مسئولان نظامی ارتش و سپاه با حضور در مجموعه آزادی، از نزدیک با نحوه طراحی، ساخت و کارایی پل مذکور آشنا شدند.

پل خیبر طولانی‌ترین پل شناور نظامی جهان با مواد جدید و پایدار در مقابل بمباران بود. خبرگزاری فرانسه در سوم فروردین ۱۳۶۳ نوشت: «نیرو‌های ایرانی پلی ۱۳ کیلومتری مثل قایق شناور ساخته‌اند که جزیره شمالی را به مرز ایران وصل می‌کند. این در تاریخ نظامی‌مدرن بی‌سابقه است.»

احداث جاده سیدالشهداء (ع)

جاده سیدالشهدا (ع) به مدت بسیار کمی از شروع عملیات خیبر با کار شبانه‌روزی جهاد سازندگی و زیر شدیدترین آتش توپخانه و هواپیما‌های دشمن احداث شد. این جاده در واقع پل پیروزی عملیات خیبر و جزایر مجنون بود که اگر این جاده احداث نمی‌شد حفظ جزایر امکان‌پذیر نبود، این جاده به عنوان جاده اصلی و مواصلاتی منطقه چذابه و عملیات بدر محسوب می‌شد. جاده‌ای که نیرو‌های مسلح ایرانی با بهره‌برداری از آن، توانستند با انتقال نیرو و تجهیزات، بخشی از هورالعظیم را پر کنند و با اطمینان خاطر بیشتری جزایر مجنون را در اختیار داشته باشند.

احداث پل‌های خضر

بعد از عملیات والفجر ۸ درست زمانی که هنوز «پل بعثت» احداث نشده بود، نیرو‌های مستقر در منطقه «فاو» نیازمند پشتیبانی و تدارکاتی بودند. غذا، سوخت و مهمات برای آن‌ها حیاتی بود. در اثر بمباران‌های مکرر شیمیایی، آب سالم در فاو پیدا نمی‌شد و جبهه فاو به جبهه سختی تبدیل شده بود. پشت رزمندگان خط مقدم، رودخانه خروشان اروندرود با عرض حدود ۹۰۰ متر بود. انجام تدارکات سنگین با قایق، بسیار سخت و کند بود. مهندسین پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد چند پل روی اروند پیش‌بینی و نصب کردند ولی هواپیما‌های بعثی و بعضاً سرعت حرکت آب، آن پل‌های به‌زحمت نصب‌شده را از بین برد، لذا نیاز به تدارکات سنگین، به شدت به فرماندهان جنگ فشار می‌آورد ولی راهی برای برقراری ارتباط نمانده بود. شرایط نیرو‌هایی که در فاو مستقر بودند روز به روز سخت‌تر می‌شد. مهندسین جوان جهاد در نهایت برای حل مشکل بزرگ عبور از اروند، «پل خضر» را طراحی و اجرا کردند.

این پل از یک صفحه بزرگ شناور که «دوبه» نام داشت تشکیل می‌شد. در دو طرف پل، دو سیم بوکسل قوی به موازات هم در امتداد عرض رودخانه کشیده می‌شد و در ساحل به شمع‌های از قبل نصب شده محکم شده بود. سیم بوکسل سومی هم که به دور چرخ یک تراکتور پیچیده شده بود (در واقع نیروی جلوبرنده خضر، یک دستگاه تراکتور بود که روی نقطه خاصی از دوبه جاسازی شده بود). پل خضر توانست ماشین آلات و تدارکات سنگین را به رزمندگانی که در فاو بودند برساند. بعد‌ها برای راحت‌تر شدن رفت و آمد به فاو، مهندسین پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد، پل عظیم «بعثت» را بر روی اروندرود احداث کردند ولی نقش پل خضر در تثبیت نیرو‌ها در فاو، بسیار تعیین کننده بود.

احداث پل بعثت در عملیات والفجر ۸ 

پس از فتح فاو در عملیات والفجر ۸ در تاریخ ۲۰ بهمن سال ۱۳۶۴ و به‌ منظور بهبود تردد و افزایش توان انتقال نیرو و تجهیزات و پشتیبانی مطمئن از منطقه فاو، پل ثابتی روی اروندرود طراحی شد و با تلاش نیرو‌های متخصص و متعهد جنگ، به خصوص مهندسان جهاد سازندگی خراسان، به اجرا درآمد. این پل در محلی از اروند با ۹۰۰ متر عرض و حدود ۱۴ متر عمق و با استفاده از پنج هزار لوله‌ها فولادی با طول ۱۲ متر و قطر ۱۴۲ سانتیمتر ساخته شد. در ساخت این پل ۸۰ درصد از نیرو‌ها که بیشترشان دانشجو بودند در اردو‌های ۲۲ تا ۴۵ روزه در قالب گرو‌های جهادی با بچه‌های جهادسازندگی خراسان همکاری کردند که از جمله آن‌ها می‌توان به دانشجویان دانشگاه شریف اشاره کرد. بهره‌برداری از پل بعثت ۲۲ مهر سال ۱۳۶۵ آغاز شد. احداث پل بعثت به عنوان شاهکار مهندسی روی رودخانه اروندرود در مدت شش ماه در منطقه باتلاقی با عمق ۱۴ تا ۱۸ متر در عملیات والفجر ۸ بود؛ و به عنوان یک کار بزرگ و مهندسی در آن شرایط سخت و مشکلات و بمباران‌های دشمن به شمار می‌رفت.

این‌ها تنها گوشه کوچکی از اقدامات جهاد سازندگی در دوران دفاع مقدس بود که به آن اشاره کردیم. مجموع این کار‌ها باعث شد پیروزی‌های بی‌بدیل و افتخارات بزرگی در دوران دفاع مقدس رقم بخورد.

جهاد سازندگی در دوران دفاع مقدس قبل از هر عملیات باید منطقه را برای حضور و آمادگی نیرو‌ها آماده می‌کرد. ساخت سنگر‌های فردی و اجتماعی، احداث جاده‌های ارتباطی، احداث سنگر‌های فرماندهی، احداث سنگر‌های اجتماعی، ساخت سدها، اورژانس‌ها، بیمارستان‌های صحرایی، اسکله‌ها، حفر کانال‌ها و مهم‌تر از همه احداث خاکریز که جان‌پناه رزمندگان بود از مهم‌ترین کار‌ها و اقدامات این جهادگران پر تلاش بود. لازم به توضیح است که در اکثر اقدامات جهاد سازندگی در دوران دفاع مقدس، یگان‌های مهندسی ارتش و سپاه یار و مددکار جهادگران بوده‌اند.

در زمان شروع عملیات، نیرو‌های مهندسی باید خود را به مناطق آزاد شده می‌رساندند و خاکریز‌ها و جاده‌ها را احداث می‌کردند. زمان برایشان مفهومی نداشت، خواه روز بود خواه نیمه‌های شب. جهاد سازندگی پا به‌ پای نیرو‌های نظامی حضور داشت و توپخانه‌ها را به جلو حرکت می‌داد که آتش مؤثرتری روی دشمن بریزند. تمام این جابه‌جایی‌ها با جهاد بود. حضور جهاد سازندگی امکان اجرای نبرد و ادامه آن را برای نیرو‌ها فراهم می‌کرد. گاهی هم جلوتر از همه و مقابل تیر مستقیم و آتش سنگین دشمن، با ساخت دیواری دفاعی به ارتفاع سه متر، امنیت روانی و جانی رزمندگان را برقرار می‌کردند. بعد از عملیات برای اینکه با تعداد کمی پدافند و نیرو‌ها را برای عملیات بعد آزاد باشند، باید کار مهندسی انجام می‌شد. جهاد سازندگی قبل از عملیات، حین عملیات و بعد از عملیات در جبهه حضور داشت. بسیار زیبا، ارزنده و سنجیده بود که لقب «سنگرسازان بی‌سنگر» به جهادگران جهادسازندگی در دوران دفاع مقدس داده شد.

جهاد سازندگی در این راه جهادی، هزار و ۱۰۰ نفر شهید و ۲۲ هزار نفر زخمی و بیش از ۸۰۰ نفر اسیر تقدیم حفظ و پایداری نظام جمهوری اسلامی کرده است. متأسفانه در حال حاضر کمتر به مجاهدت‌های جهادگران جهاد سازندگی پرداخته می‌شود و باید خدمات ارزشمند جهادی این سنگرسازان بی‌سنگر در تاریخ ثبت و ضبط و برای نسل‌های فعلی و آینده تبیین و تشریح شود. در شرایط فعلی کشور و با توجه به تحریم‌های دشمنان، نیاز بسیار شدیدی به فکر جهادی، کار جهادی و مدیریت جهادی است و بر همه مسئولین و مردم لازم است از کار‌های جهادی و دلی، جهادگران جهادسازندگی الگو و سرمشق گرفته و با همه ظرفیت‌های کشور و طبق شعاری که بر نشان جهاد سازندگی نقش بسته بود، «همه با هم جهاد سازندگی» تلاش دوباره‌ای را همانند دوران دفاع مقدس در تمامی امورات کشور برای عبور از پیچ و گردنه‌های تاریخی آغاز کنیم.