گروه فرهنگی سراج24: شبکه دو و شبکه نوجوان سیما (امید) مدتی است که اقدام به پخش یک مستند-مسابقه ترکیبی با عنوان فاز کرده‌اند. گرچه در نگاه اول نام فاز ذهن را به سمت یک کلمه لاتین و فنی می برد، اما کلمه فاز به مناسبت نشان افتخار این برنامه یعنی «فرزند ایران زمین» به عنوان یک عنوان مخفف انتخاب شده است که البته در ادبیات محاوره ای نوجوانان امروز هم کاربرد دارد.
در این مسابقه تلویزیونی برای اولین بار، دانش آموزان به صورت عینی با معنا و مفهوم تکلیف، مسئولیت و کنشگری اجتماعی، درگیری و چالش جدی دارند و بینندگان دنبال کننده این مسابقه، نحوه برخورد با چالش های اجتماعی آشنا می شوند و عملکرد این افراد توسط هیات داوران که متشکل از چهره های شناخته شده رسانه ای، بازیگران و کارشناسان مرتبط است، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
یکی دیگر از جذابیت های مهم برنامه فاز، نوع جایزه و تقدیر از برندگان است که خودش یک پنجره برای پیشرفت آن ها به شمار می رود. سازندگان فاز در نظر دارند از طرح های خلاق برندگان حمایت کنند و هزینه جایزه نفیس خود را در واقع صرف سرمایه گذاری روی اندیشه و پرورش استعدادهای آینده ساز ایران اسلامی نمایند.
شاید مهمترین حسن اجرای چنین طرح هایی برای بچه های نسل جدید که معمولا خیلی از دشواری های زندگی نسل های قبلی را ندیده و نچشیده باشد، توجه به موضوع مهم تربیت باشد.
بر اساس آیات قرآن کریم در سوره بلد (لقد خلقنا الانسان فی کبد) سرشت نهاد آدمی بر پایه رنج است و این رنج قسمتی از مسیر تحول انسان برای تحقق مقام الهی او محسوب می گردد. این رنج گاهی در مسیر ریاضت های معنوی و گاهی در فضای ورزش جسمی و روحی باعث تعالی توانایی های آدمی برای رسیدن به مسیر احسن تقویم بودن می گردد. در حوزه تربیت انسانی که بدون هیچ چالشی، زندگی را می گذراند، آن چنان که باید رشد نمی کند و ظرفیت های درونی اش شکوفا نشده و به مسیر تکامل راه نمی یابد. طرح مسابقه ی فاز از این حیث یک نمایه درست از تربیتی است که نه فقط بر پایه محفوظات و معلومات تستی و تشریحی و صرفا نظری بلکه بر دایره ی تشخیص، انتخاب و دشواری حل مسئله می چرخد.
انسان هایی که از تصمیم گرفتن نمی ترسند و از شکست خوردن هراس ندارند و مرتبا در انتخاب بین درست و غلط خودشان را در معرض آزمون و دیده شدن قرار می دهند، می توانند به توانایی حل مسئله برای فائق آمدن در مشکلات و چالش های جدی زندگی مسلط گردند و بالعکس آن هایی که هیچ گاه خود را در معرض چنین فضاهای متضادی قرار نداده اند و روح شان را برای رویارویی با ناملایمات و مشکلات آماده نساخته اند، در اولین رویارویی ها دچار مشکلات و معضلات و در نهایت انحرافات ناشی از شکست عاطفی و روحی می شوند.
نظام فکری حاکم بر پرورش دانش آموزان، نیازمند گسترش چنین فهمی در کنار یاد دادن معلوماتی چون ادبیات و تاریخ و ریاضی و علوم تجربی است، تا انسان هایی که به عنوان فارغ التحصیل پس از مدتی از مدرسه و دانشگاه به سمت اجتماع می روند، از پس مسئولیت های محوله شان برآیند، با کارگروهی آشنا باشند و در چالش های عمومی امید خودشان رابه سادگی از دست ندهند.
قسمت های پخش شده از این برنامه کاملا نمایانگر چنین فضایی در عرصه ی تربیت نوجوانان است و مرکز اوج کودک و نوجونم با راه اندازی یک برنامه ی تربیتی یا بهتر بگوئیم پرورشی، ضمن آشنا سازی آحاد نوجوانان با زندگی واقعی، سعی کرده تا حد امکان زمینه علاقمندی آن ها را با زمینه های رشد اجتماعی فراهم سازد.
برنامه مستند مسابقه فاز در سیمای جمهوری اسلامی می تواند به عنوان یک برنامه ی پیشرو، نگاه نوجوانان به زندگی را به عنوان نظر یک مصرف کننده ی محض به فردی که در زندگی می تواند به واسطه اندیشیدن و تلاش بیشتر ، مولد هم باشد تغییر دهد و این رویکرد تربیتی به رسانه چیزی است که باید همچنان در رسانه ملی توسعه یافته و دیگران هم به جای برخی کارهای کم بهره تر به سمت آن ترغیب شوند.
