به گزارش سراج24،بسیج دانشجویی یکی از اقشار بسیج است که از سوی امام خمینی(ره) پس از شکل‌گیری بسیج مستضعفین در سال 1367 تشکیل شد. دفاع از اسلام، انقلاب و ارائه چارچوب‌های اسلام ناب محمدی(ص) اصلی‌ترین وظیفه‌ای بود که امام (ره) به بسیج دانشجویی محول کردند.
شاید در سال‌های آغازین تشکیل این تشکل دانشجویی افق ترسیمی امام راحل به خوبی مشخص نبود اما عملکرد این تشکل در برهه‌های زمانی و بزنگا‌ه‌های تاریخی به همگان فهماند فلسفه ایجاد بسیج دانشجویی از منظر بنیانگذار جمهوری اسلامی چه بوده است.
امام (ره) در پیام تاریخی خود به منظور ایجاد بسیج دانشجو و طلبه ضمن درخواست دفاع از انقلاب و اسلام در مراکز دانشگاهی و حوزوی، خواستار پاسداری از اصول تغییرناپذیر «نه شرقی و نه غربی» شدند و ضمن دعوت به اتحاد و یگانگی حوزه و دانشگاه چشم انداز ایجاد حکومت بزرگ اسلامی و فتح جهان توسط اسلام را فراروی مشتاقان و رهروان اسلام ناب محمدی(ص) قرار دادند.
حال اینکه این مهم تا چه اندازه محقق شده و اینکه بسیج دانشجویی که در سال 67 تشکیل شد امروز در کجای مسیر تحقق اهداف قرار دارد نکاتی است که در یک گفت‌وگوی تفصیلی با رئیس این سازمان به آن پرداختیم.
داود گودرزی مسئول سازمان بسیج دانشجویی در مدت حضور خود در این تشکل دانشجویی دغدغه‌اش را تربیت جوانانی مومن، انقلابی و در تراز جمهوری اسلامی می‌داند. وقتی رفتار مدیریتی وی را مصداق سوال از دانشجویان قرار دادیم به پاسخ‌های جالبی از شیوه مدیریتی‌اش می‌رسیم.
مستمع خوب، محجوب، گوش سپاری به سخنان صاحب سخن با هر جایگاه و سنی، دارای روحیات انقلابی دانشجویی، روحیه تعامل با افراد و گروههای منتقد از نمونه این پاسخ‌ها است.
در گفت‌وگو با داود گودرزی، وی ضمن اشاره به علل ایجاد سازمان بسیج دانشجویی از سیاست و فرهنگ نیز سخن به میان می‌آورد و به نوعی به صورت مبسوط این تشکل دانشجویی را واکاوی می‌کند.
* این سؤال همیشه مطرح است که چه اتفاقاتی در دهه 60 افتاد که منتهی به ایجاد بسیج دانشجویی شد؟
گودرزی: شکل‌گیری و تأسیس بسیج دانشجویی توسط پیام مستقیم حضرت امام خمینی (ره) بود و تفاوت آن نیز با دیگر اقشار بسیج در همین مسئله است. این سازمان در تاریخ دوم آذر ماه سال 67 مستقیماً با پیام امام شکل گرفت و آن هم ناشی از نگاه ژرف و عمیق امام خمینی بود.
اهمیت بسیج دانشجویی در نگاه امام و رهبری
طبیعتاً سال 67 جنگ تمام شده بود و بسیجیان هم سر کار و زندگی‌شان برمی‌گردند یک دفعه امام پیام می‌دهند که بسیج دانشجو و طلبه باید شکل گیرد. همچنین افق‌های بلندی را برای آن ترسیم می‌کنند که بطور مثال باید بگویم ایشان فرمودند« شما باید استقلال کشور را حفظ کنید و از نفوذ ایادی شرق و غرب در حوزه مراقبت کنید، مبانی اعتقادی سایر بسیجیان را شما تبیین کنید و حکومت جهانی اسلام را تشکیل دهید و هسته‌‌های اسلامی را در جهان شکل دهید.»
اساساً تشکیل سازمان بسیج دانشجویی بر این شکل نبود که عده‌ای دور هم جمع شوند و این سازمان را تشکیل دهند. امام کاملاً نگاه راهبردی و استراتژیک به بسیج دانشجویی داشتند. 10 سال بعد در سال 77 رهبر معظم انقلاب یک پیام به نشست سراسری بسیج دانشجویی دادند که در آن فرمودند: « روزی که امام دستور ایجاد بسیج دانشجویی را دادند کسی فکر نمی‌کرد اهمیت آن را و به معنای واقعی تنگه احدی بود که امام آن را به بسیج دانشجویی سپرد»
شکل‌گیری با پیام امام است و عناصر آن را رزمندگان از جنگ برگشته که به دانشگاه آمده بودند شکل می‌دهند. اولین کار هم راه‌اندازی راهیان نور بود. اما در سال‌های ابتدایی دهه 70 با مطرح شدن مباحث افرادی چون عبدالکریم سروش مسائل تئوریک شکل گرفت و جواب‌های آقای مصباح هم اهمیت مجاهدت نیرو‌های بسیجی در دانشگاه‌ها را نشان می‌دهد. فضای شبهات جدی بود و بچه‌ها مجاهدت‌های خاصی هم انجام می‌دادند یکی از دوستان سابق بسیج دانشجویی تعریف می‌کند که در آن سال‌ها با پیکان پدرم و تعدادی از بسیجیان به قم می‌رفتیم و از مراجع پاسخ شبهات را می‌گرفتیم و آن‌ها را به دانشگاه‌ها منتقل می‌کردیم.
ماجرای ثبات و مجاهدت بسیج دانشجویی در دهه هفتاد
از سال 71 به بعد سازمان بسیج شکل می‌گیرد و سال 77 مجلس قانون توسعه و تقویت بسیج دانشجویی را تصویب می‌کند که خود نقطه عطف بود و سال 79 شورای عالی انقلاب فرهنگی هم آیین‌نامه قانون آن را می‌نویسد.
از سال 79 به بعد هم اردوهای جهادی شکل گرفت اما اوج کار مواجهه گفتمانی و فکری در دوران اصلاحات بود که هدف‌گذاری آن‌ها این بود تا دین اسلام را یک دین حداقلی تعریف کنند و روش آن‌ها این بود که ابتدا نخبگان را تحت تأثیر قرار دهند و سپس آن را به بقیه جامعه تسری بخشند بحث دیگر هم نگاه جدایی دین از سیاست بود لذا هر دو بحث را در دانشگاه و مطبوعات آغاز کردند.
یک مجاهدت سختی در آن 8 سال اصلاحات در دانشگاه‌ها انجام شد، به معنای واقعی مشکلاتی در آن زمان وجود داشت که نقطه اوج آن فتنه سال 78 بود. سابقه و کارنامه بسیج دانشجویی هزاران صفحه است و بچه‌ها با نگاه پیام امام اقدام به مجاهدت کردند. اگر نبود مجاهدت و مقابله‌های فکری در دانشگاه‌ها و نشریات دانشجویی بسیار خوب در آن سال‌ها تفکرات دوم خرداد جلوتر از آنچه که امروز شاهد هستیم می‌رفت.
*عملکرد جنبش دانشجویی را پس ار 18 تیر 78 چگونه ارزیابی می‌کنید؟
گودرزی: بعد از 78 با توجه به انشعابات ایجاد شده تشکل‌های جدیدی شکل گرفت و بچههای مذهبی و انقلابی از یکدیگر جدا شدند. بسیج دانشجویی اساساً به دنبال تفکر رقابت با تشکل‌های انقلابی نیست و نبوده است. نگاه ما همیشه کمک بوده. سال‌های 80 تا 84 مسئله اصلی جنبش دانشجویی «عدالت» بود. رهبری پیام دادند به جنبش دانشجویی مبنی بر اینکه «امروز سرفصل اصلی مطالبات شما مسئله عدالت است» با این پیام جنبش دانشجویی جان تازه گرفت و عدالت‌خواهی گسترده شد و نهایتاً پیروزی احمدی‌نژاد در انتخابات سال 84 را در پی داشت.
احمدی نژاد هیچگاه عضو بسیج دانشجویی نبوده است
جنبش دانشجویی بسترسازی کرد تا جریانی انقلابی سرکار بیاید البته خود آقای احمدی‌نژاد به صورت مستقیم عضو بسیج دانشجویی نبود و تنها به عنوان استاد انقلابی در برخی جلسات مثل بسیاری از اساتید دیگر شرکت می‌کرد اساساً ایشان عضویتی در بسیج دانشجویی نداشت و رسماً هم همکاری خاصی نداشت.
بعد از پیروزی احمدی‌نژاد افتی در جنبش دانشجویی را شاهد هستیم و آن هم برداشت غلط بچه‌ها بود که احساس می‌کردند کار تمام شد و بخشی هم تحت عنوان مشاورین جوان وارد دولت شدند و عملاً دانشگاه از دانشجویان انقلابی و فعال تهی شد.
در سال 88 بحث اختلاف دو نفر تنها نبود، بلکه قبل از انتخابات مشهود بود که فضا، فضای انتخاباتی عادی نیست انقلاب مخملی در صحبت‌ها و رفتار مشهود بود. معلوم بود دشمن طراحی دارد. جنبش دانشجویی و مشخصاً بسیج دانشجویی علاوه بر انتقادات تند و جدی که به آقای احمدی‌نژاد داشتیم مشخص بود اختلاف اصلی بحث انقلاب و ضد انقلاب است.
در سال 88 از افراد عبور کردیم و بحث دفاع و طرفداری از کسی نبود اما احساس کردیم اصل نظام هدف قرار گرفته است که هوشمندی جنبش دانشجویی در سال 88 را نشان می‌دهد.
جنبش دانشجویی خیلی زود متوجه فتنه 88 شده بود
پس از رهبری تنها قشری که خیلی زود متوجه وجود فتنه در انتخابات سال 88 شد . این را هم باید بگویم فعالیت بسیج دانشجویی آن زمان اصلاً مربوط به شخص خاصی نبود. همه می‌دانند ما ورود مصداقی به انتخابات نمی‌کنیم و مراقبیم بسیج پای کسی نوشته نشود انتخابات سال 88 داشت به سمت یک انقلاب می‌رفت و کار هم در مقابل آن جدی و میدانی بود.
در آن سال بسیج دانشجویی هم کار تبیین و هم کار روشنگری داشت بچه‌ها در دانشگاه‌ها چادر می‌زدند و با هم در مورد شبهات و مسائل مختلف با سایر دانشجویان صحبت می‌کردند. بعد از آن نیز با ظهور بیداری اسلامی جنبش دانشجویی تقویت شد. حضور روزانه و شبانه دانشجویان در آن سال‌ها رخوت چند ساله در جنبش دانشجویی را جبران کرد.
* اگر جنبش دانشجویی را در دهه 60 درگیر جنگ، در دهه 70 درگیر مباحث و شبهات تئوریک و تقابل با انحرافات گفتمان مدعی توسعه سیاسی و دهه 80 را بر روی عدالت‌خواهی و مبارزه با فتنه بدانیم تحلیل شما از دهه 90 چیست؟
گودرزی: به نظرم کاری که این چند ساله رونق گرفته است در دو بحث برجسته‌تر از مباحث دیگر است یکی خدمت‌رسانی، محرومیت‌زدایی و پرداختن به آسیب‌های اجتماعی است بحث دیگر مسئله کمک به کارآمدی نظام است احساس ما این است که 38 سال که انقلاب را پشت‌سر گذاشته‌ایم و در مرحله دولت اسلامی هستیم باید جلوتر از اینها بوده باشیم بخشی از دلایل که باعث شده امروز کشور در اینجا باشد به خاطر این است که نیروها ، مدیران و کارگزار انقلابی نتوانسته‌اند حضور قوی در بخش‌های مختلف داشته باشند.
زمانی مسائلی چون بیمه، بیکاری، بانک و به طور کل مشکلات اقتصادی حل می‌شود که افراد اسلامی و متعهد و با رویکرد اقتصادی در دستگاه‌های مختلف حضور داشته باشند مثل کاری که شهید بهشتی و یارانش اول انقلاب انجام دادند و از اسلام مدلی تعریف کردند و قانون اساسی را نوشتند و سازمان‌‌ها و نهادها، قوای سه‌گانه، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای نگهبان و مجلس خبرگان شکل گرفت و در رأس همه ولایت فقیه نظام سیاسی شکل گرفت که به لطف الهی مدلی پیشرفته ترسیم شد. همین کار در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی هم شکل می‌گرفت که نشد. نخبگان کشور را ترور کردند.
جریان غیر انقلابی از اول انقلاب تلاش کرد نظام را منحرف کند
یک جریان غیر انقلابی از اول انقلاب تلاش کرد نظام را منحرف کند و هیچ اعتقادی به این مسئله که اسلام می‌تواند نظام اعتقادی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی شکل دهد نداشت و همه تلاش خود را روی توسعه غربی گذاشت. بخشی هم خود جریان انقلابی کوتاهی‌هایی داشتند که این موانع بر سر راهمان است.
اینها باعث شد سال‌ها در مرحله سوم انقلاب که همان دولت اسلامی است مانده‌ایم باید نیروی انقلابی تربیت کنیم لذا در دهه 90 کمک به کارآمدی نظام حائز اهمیت است و اصلی‌ترین مسئله در این زمینه تربیت نیروی انقلابی است اصلی‌ترین چالش مسئله تربیت است و ما به عنوان بسیج دانشجویی روی آن متمرکز شده‌ایم.
* رهبر معظم انقلاب در دیدارهای اخیر دانشجویی صحبت‌های دانشجویان را پخته‌تر قلمداد کردند و این نشان می‌دهد دانشجویان در بحث کیفی رشد کرده‌اند اما از سوی دیگر در نگاه کمی برآوردها نشان می‌دهد جنبش دانشجویی به سمت لاغر شدن و کم تحرکی پیش می‌رود؟
گودرزی: از لحاظ کیفی فعالیت دانشگاهی در عرصه سیاسی اجتماعی کشور حتماً رشد کرده و فهم قهری از مسائل پیدا کرده است. یک پختگی را جریان انقلابی در خود یافته است اما نسلی که در دانشگاه‌ها در حال تحصیل است تغییر ذائقه را به دنبال داشته. ذائقه آن‌ها تصویری شده و بطور کل حوصله کمتری دارند، دوست دارند مسائل کپسولی و زودبازده را ببینند. تکنولوژی و فضای مجازی این شرایط را به وجود آورد و گسترش حیطه اطلاعات و داده‌ها به دانشجویان از جمله دلایل افت است تغییر ذائقه این نسل گرایش سیاسی آن را کم کرده است.
با نسلی مواجه هستیم که دغدغه‌اش مشکلات کشور نیست
بخشی از جوانان در خانواده‌هایی شکل گرفته‌اند که نه آنچنان تعلق خاطری به نظام دارند و نه آنچنان مخالف آن هستند و تنها به دنبال گذراندن تعطیلات آخر هفته هستند و دغدغه‌های آن‌ها مسائل دیگر است و اصلاً مشکلات کشور برایش مهم نیست. کارهای فرهنگی ناقص، بد و همین‌طور سوءمدیریت‌ها دست به دست هم داده و این فضا را ایجاد کردند ما با نسلی مواجه هستیم که دغدغه‌اش این نیست بیاید و ببیند مشکل کشور چیست و چطوری آن را حل کند. تعداد نشریات و نوع فعالیت جنبش دانشجویی نشان می‌دهد حضور دانشجویان در مسائل مختلف با ریزش مواجه است به جای آن حضور در فضای مجازی افزایش دارد.
* پس از حضور شما در سازمان بسیج دانشجویی 4 قرارگاه دانشجویی برای کارآمدی بیشتر فعالیت دانشجویان شکل گرفت که بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت. اهداف شکل گیری این 4 قرارگاه و فعالیت‌هایی که تاکون داشته‌اند؟
گودرزی: قبلا هم گفتم دهه 90، دهه کمک به کارآمدی نظام برای جنبش‌های دانشجویی است بسیج دانشجویی رویکردش کمک به نظام برای مسائل اقتصادی و ارائه دادن راهکار است لذا «قرارگاه شهید احمدی روشن» را ایجاد کردیم. «قرارگاه شهید باقری» هم با نگاه به اینکه بدنه دانشجویی را درگیر مسائل می‌کند و کار گروههای مختلف را در مسائل سبک زندگی و مسائل پیش‌رو و اجتماعی دانشجویان ایجاد کردیم تا بتواند با خلاقیت‌های دانشجویی خود به دانشجویان کمک کنند. قرارگاه بعدی «قرارگاه مبارزه با مفاسد اقتصادی» است و «قرارگاه نور» هم موضوع عتبات، راهیان نور، مسائل معنویت، زیارت و هیأت‌های دانشجویی را دنبال می‌کند.
ایجاد قرارگاه‌های چهارگانه بسیج دانشجویی در راستای مطالبات مردم
این قرارگاه‌ها را برای این شروع کردیم تا نگاه تخصصی بسیج دانشجویی به مسائل کشور بسترسازی و بعد دیده شود شبکه عظیم دانشجویان بسیجی را با این موضوعات کنار هم قرار می‌دهیم در قرارگاه مبارزه با فساد گلوگاه‌های فساد شناسایی شد و ریشه‌ها شناسایی و راهکارها دنبال می‌شود و خوشبختانه تشکل‌های دیگر دانشجویی نیز به این مسئله ورود پیدا کردند مسئله مبارزه با قاچاق اولویت کار قرارگاه مبارزه با مفاسد اقتصادی است همچنان نگاه سیاسی به جریان رسانه‌ای غالب است و در عرصه صنعت و پیشرفت علمی کشور فریب انعکاس رسانه‌ای نسبت به مسائل کشور پایین است.
شرایط را به سمتی می‌بریم که هر کسی که دوست دارد به مردم خدمت کند ولو اینکه لباسی را بخواهد به مستضعفی بدهد و از هر قشری که می‌خواهد باشد می‌تواند از طریق بسیج دانشجویی این کار را انجام دهد.
در بحث جهادی قرار است هر کسی در هر جایی قرار دارد پیرامون خودش محرومیت‌زدایی کند و از لحاظ زمانی هم داریم تلاش می‌کنیم که کل سال کار جهادی انجام دهیم این نهضت خدمت رسانی است که جوانان انقلابی انجام می‌دهند تا برای مردم ملموس باشد.
*اگر دولت از شما در بحث‌های مختلف کمک بخواهد این کار را انجام می‌دهید و آیا اصلاً درخواستی صورت گرفته است یا خیر و چقدر ظرفیت کمک را به دستگاه‌های مختلف دارید؟
گودرزی: ما با دستگاه‌های مختلف تماس گرفته‌ایم و اعلام آمادگی دانشجویان برای خدمت بی منت به مردم را اعلام کرده‌ایم در این بین برخی استقبال کردند و برخی دیگر نیز اصلاً پای کار نیامدند مجموعه خود ریاست جمهوری و وزارت کشور خیلی بهتر از اینها می‌توانند پای کار بیایند طرح‌های نیمه‌کاره می‌تواند کمک بچههای بسیج دانشجویی را به همراه داشته باشد. بچههای جهادی می‌توانند پروژه‌های هزاران میلیونی را با کمترین هزینه انجام دهند. تا جایی که شده است سراغ دستگاه‌های مختلف رفته‌ایم چون مسئله اصلی ما کمک به کارآمدی نظام است.
با کمیته امداد، بنیاد برکت، آستان قدس رضوی ارتباطات خوبی به وجود آمده است وزارت بهداشت نسبت به جاهای دیگر بهتر از ظرفیت بسیج دانشجویی استفاده می‌کند. بقیه دستگاه‌ها از این ظرفیت خودشان را محروم کرده‌اند واقعاً ظرفیت، ظرفیت عظیمی است خیل عظیم جوانان کشور می‌خواهند برای مردمشان کاری کند و چشم‌داشت مادی هم ندارند. به اندازه کافی ظرفیت‌ها را گفته‌ایم و رایزنی کرده‌ایم این دستگاه‌ها هستند که باید بخواهند از این ظرفیت‌ها استفاده کنند.
* به نظر بهتر است با توجه به نزدیکی به انتخابات کمی فضا را عوض و به سمت مهمترین رخداد سیاسی وضعیت فضای دانشگاه‌ها در ماه‌های نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری از لحاظ آزادی بیان و اجازه نقد دولت را چگونه می‌بینید؟
گودرزی: دولت اعتدال از ابتدا شعارش این بود که فضای باز و خوبی در دانشگاه‌ها اتفاق افتد و جریان و اندیشه‌های مختلف حضور یابند و یک فضای گفت‌وگو منطقی در دانشگاه‌ها ایجاد شود اما متأسفانه این اتفاق رخ نداد البته همین تعداد جلساتی که در دانشگاه‌ها برگزار شده با اصرار و تلاش مستمر بچههای بسیجی در 16 آذر و 9 دی بوده است و ناشی از فعالیت زیاد جوانان انقلابی بوده است. چرا باید در دانشگاهی به سخنرانان اجازه داده نشود و کرسی‌های آزاداندیشی را به سختی تشکل‌های انقلابی رایزنی کنند و آخر هم مجوز داده نشود؟
انتقادات جدی به دولت در مباحث آزاداندیشی وجود دارد
انتقادات جدی به دولت در مباحث آزاداندیشی وجود دارد دانشگاه باید از تشکل‌ها بخواهد که به صورت مستمر در دانشگاه فعالیت داشته باشند هدف سخنرانی‌ها و مناظرات اعتلای دانشگاه و کشور است قرار است با تضارب آراء فضای کشور بهتر شود خب این اتفاق رخ نمی‌دهد دانشگاه به جای اینکه داور باشد سخنرانی را که خود دوست دارد دعوت می‌کند بعد به سخنرانان تشکل‌های انقلابی یا مجوز نمی‌دهد یا به سختی مجوز می‌دهد.
نقد جدی در این عرصه نسبت به دولت وجود دارد البته در بخشی از این مسائل شاید سیاست دولت چیز دیگری باشد اما رئیس دانشگاه و واحد آموزش برمبنای نگاه خود مانع بسیاری از اقدامات می‌شود. رهبری در مورد ساختن دانشجو در تراز انقلاب فرمودند: «در دانشگاه‌ها جوان مؤمن انقلابی تربیت کنید» اگر بتوانیم در دانشگاه دانشجویان را بسازیم این همان کار فرهنگی در دانشگاه می‌شود.باید فضا برای تربیت درست باشد کمتر مسئولی در آموزش عالی نگاه تربیتی دارد باید کاری کنیم جوانان تربیت شوند.
ضرورت ایجاد فضای نشاط در دانشگاه‌ها
دانشگاه کارکردهای چندگانه دارد که یکی از آن‌ها تولید علم است که به آن هم نقدهای جدی وجود دارد مثلا بطور مثال نباید شتاب رشد علمی کشور متوقف شود. بحث دیگر ایجاد فضای نشاط در دانشگاه است که جزو کارکردهای دانشگاه است. بسیج دانشجویی می‌خواهد به دانشگاه کمک کند. ما کار دیگری در دانشگاه نداریم جز برای تحقق همین مسائل.
گرایش و تعلقات سیاسی هرچه می‌خواهد باشد باید توجه داشت که نمی‌شود افرادی جلوی حرکت مردم به قله‌ها را بگیرند نمی‌شود برخی هم مسئول باشند هم مانع. مسئولیت فراهم کردن راه برای رسیدن به اهداف است.
منبع:فارس
