گروه فرهنگی «سراج24»: دهمین دوره جشنواره بین المللی فیلم «سینما حقیقت» در حالی برگزار می شود که اگر به سراغ آثار به نمایش درآمده از حیث کیفی و نیز محتوایی برویم با آثار بسیار ضعیفی مواجه می شویم. از این رو این رویداد مهم سینمای مستند در کشور جای پرداختی اساسی دارد و متاسفانه در میان رسانه های مختلف کمتر مشاهده شده که درباره آثار به نمایش درآمده نقد و یادداشت و گفت و گو به عمل آید؛ چه درباره آن هایی که دچار ضعف های بنیادین به لحاظ محتوایی هستند و چه مواردی محدود از فیلم هایی که در بخش «جایزه شهید آوینی» با موضوع مقاومت به اکران در می آیند.
در بخش فرهنگی «سراج24» فرصتی دست داد تا به پیگیری فیلم های به نمایش درآمده در این روزها پردازیم و در این گزارش گفت و گویی خواهیم داشت با کارگردان تنها فیلم ساخته شده با موضوع سیاسی یعنی فیلم «برد برد». فیلمی به کارگردان محسن خان جهانی که نگاه ساده و بی ریای مردمان روستایی را در قبال موضوع مذاکرات هسته ای دنبال می کند و در آن اشاره به موارد دیگری هم شده است. فرصتی دست داد تا در جریان جشنواره «سینما حقیقت» با این مستندساز که در همه آثارش به موضوعاتی سیاسی پرداخته است، داشته باشیم.
برای شروع گفت و گو از بحث سینمای سیاسی در ایران شروع کردیم که اخیرا با اکران فیلم های «سیانور» و «یتیم خانه ایران» که هریک مقطعی مهم از تاریخ ایران را مورد پرداخت قرار داده اند، جدی شده است اما کمبودها و موانعی که برای ساخت فیلم های سیاسی در کشور وجود دارد نیاز به بررسی های بیشتری دارد.
محسن خان جهانی در گفت و گو با «سراج24» درباره وضعیت سینمای سیاسی در کشور گفت: «متاسفانه سینمای سیاسی در کشورمان بسیار ضعیف عمل می کند و فیلمسازان دنبال سوژه های مهم نمی روند و فیلم هایی هم که ساخته می شود دچار مشکلات و محدودیت هایی می شود. آقای حسین دهباشی در برنامه «هفت» عنوان کرد که دوست دارد مثلا درباره هواپیمای روسی که در پادگان نوژه پیاده می شوند و به سوریه می روند فیلم بسازد اما نمی توان در این باره فیلم ساخت. به نظرم باید ساختار منسجمی در این باره وجود داشته باشد تا فیلمسازانی که علاقمند به ورود در مباحث استراتژیک هستند بتوانند به راحتی فیلم بسازند.»
کارگردان مستند «برد برد» ادامه داد: «ما تا زمانی که ساختار مناسبی در بخش مدیریتی ایجاد نکنیم نمی توانیم چندان به موضوعات سیاسی ورود پیدا کنیم. من همه تلاش خود را در مستند «برد برد» به کار بردم تا به هیچ وجه فیلمی جهت دار نسازم و تنها بتوانم تصویرگر مردمان روستا باشم.»
نوع مواجهه با روستائیان در مستند «برد برد» مساله ای بود که می توانست همراه با نظرات مختلفی باشد. درباره این موضوع از محسن خان جهانی سوال پرسیدیم که وی پاسخ داد: «من خودم اهل همان روستا هستم و به هیچ وجه نخواستم که هیچ نوع تحقیری نسبت به مردم داشته باشم. اتفاقا مواردی از طرف روستائیان مطرح می شد که خیلی عمیق است. من تنها خواستم نگاه ساده روستائیان را در قبال اتفاقاتی چون مذاکرات هسته ای نشان دهم و همه تلاش خود را کردم تا اگر هم اتفاقی می افتد که شاید جنبه تمسخر داشته باشد آن را در فیلم قرار ندهم تا کسی ادعا نکند که در پی تمسخر روستائیان هستم. از این جهت اخلاقیات را رعایت کردم و شاید با قراردادن یکسری اتفاقات می توانستم مخاطبان بیشتری هم پیدا کنم اما این کار را نکردم و تنها سعی کردم سادگی روستائیان را نشان دهم. سادگی با حقارت فرق می کند و من هم در فیلم «برد برد» تنها به جنبه ساده و بی ریایی روستائیان پرداختم.»
در میان موضوعات مورد پرداخت مستندسازان جشنواره، نگاه هایی بی هویت و سینمایی غریب با نگاه جامعه موج می زند. محسن خان جهانی درباره نگره مستندسازان نسبت به موضوعات حساس جامعه به «سراج24» گفت: «برخی ها دنبال مسائل و سوژه های دیگری در فیلمسازی هستند و اصلا کاری به اتفاقات جامعه ندارند. از سویی فیلمسازی هم که علاقمند به کارکردن سوژه های مهم جامعه باشد همراه با دردسرهایی می شود. وضعیت مستندهای سیاسی کاملا مشخص است. من از شما سوال می کنم که در سال گذشته چند فیلم سیاسی در همین جشنواره «سینما حقیقت» وجود داشت؟ اصلا چنین فیلمی نبود و امسال هم فقط فیلم من حضور دارد. با این جریان چگونه می توان موضع مستندساز این مملکت را دریافت کرد!»
شائبه پروپاگاندا بودن آثاری با نگاه سیاسی و وابسته بودن فیلمسازان سیاسی مساله ای دیگر در این گونه سینمایی است که کارگردان «برد برد» در پاسخ به این گونه مباحث پاسخ داد: « معمولا برای فیلم هایی با موضوع سیاسی برخی ها می گویند از این طرف پول گرفته و برخی هم می گویند از آن طرف پول گرفته و کلا می خواهند فیلمساز را به جایی وصل کنند. لااقل نمی آیند فیلم را ببینند و در گوشه ای نشسته اند و همین گونه براساس تخیل و یا گفته های برخی افراد ناآگاه مواردی را منعکس می کنند و نقدهای بی تحلیلی ارائه می دهند. در صورتی که منِ فیلمسازی که موضوعات سیاسی و اجتماعی را دنبال می کنم دوست دارم کارم را نقد منصفانه کنید. در حالی که اصلا نمی دانند پشت نگاه فیلمساز چیست و اصلا چه سابقه ای دارد و در گذشته چه فیلم هایی ساخته است! در مورد فیلم من کسی این شائبه را نخواهد داشت چرا که اگر تهیه کننده فیلم «برد برد» وزارت امورخارجه بود شاید این مساله حقیقت داشت اما ما هیچ گونه حمایتی از سوی سیاسیون و نهاد ریاست جمهوری نداشتیم. در واقع من به دنبال یک تجربه سینمایی در این فیلم بودم و اصلا نگاه سیاسی نداشتم.»
