گروه فرهنگی «سراج24»- مرتضی اسماعیل دوست: آئین و مسلک ایرانیان همواره استوار بر دین بوده و در هر گوشه از خاک این سرزمین شاعران و منادیانی برحق زیسته و سروده اند که وجود پُربارشان به عنوان منابعی روشن از اهتمام ایرانیان به فرهنگ دینی است. فرهنگی که هنوز با گذر زمان و تحولات جهان مدرن همچنان پایبند عقاید و اندیشه های مذهبی است و این روزها بخش اعظمی از آن را در تکایا و هیئات و مجالس آقا امام حسین(ع) شاهدیم که از هر جنس و قشر و نگاهی زیر خیمه اباعبدالله الحسین(ع) سینه زده و فریاد عاشقی سر می دهند. برای بررسی وضعیت شعر دینی به سراغ یکی از شاعران مطرح و کارشناسان خبره حوزه ادبیات دینی و آئینی رفتیم؛ سعید بیابانکی شاعری که 2 اثر منتشره در زمینه آثار دینی و آئینی با نام های «نامه های کوفی» و «جامه دران» دارد و منتقد و کارشناس جلسات شعر و ادب و مجری برنامه تلویزیونی نقد ادبی شبکه چهارم سیما است.
این شاعر درباره آثاری که در این باب سروده و منتشر ساخته است، به «سراج24» گفت: «کتاب های «نامه های کوفی» و «جامه دران» دربرگیرنده اشعاری است آئینی و دینی که می تواند در مراسم های مذهبی مورد استفاده قرار گیرد و خوشبختانه تاکنون این گونه هم بوده است. کتاب «جامه دران» مجموعه ای از آثار دینی من در طی 20 سال بوده که از بین سال های 1370 تا 1390 سروده شده و شامل آثار عاشورایی و مضامینی مانند انتظار و درباره شخصیت هایی مانند امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) است که خوشبختانه استقبال خوبی از سوی مخاطبان داشته و به چاپ پنجم رسیده است.»
.jpg)
سعید بیابانکی درباره محتوای کتاب «نامه های کوفی» که بخش اول آن با عنوان «خیزران» اختصاص به اشعار عاشورایی دارد، عنوان کرد: «کتاب «نامه های کوفی» هم شامل اشعار دینی و آئینی است. اما عمده شهرتش مربوط به فصل پایانی کتاب است که آن فصل «نامه های کوفی» نام دارد و یکسری اشعار سپید کوتاه است و به آسیب شناسی باورهای نادرست برخی نسبت به واقعه عاشورا اختصاص دارد که سعی کردم با بیانی کنایه آمیز، حتی طنزآمیز و گاه نقادانه به باورهای خرافی و نادرست برخی مردم تلنگری بزنم. همه تلاشم بر این بوده تا این آگاهی را نزد مخاطب به وجود بیاورم که فرهنگ غنی عاشورا را آن گونه که هست و آن گونه که مدنظر امام حسین(ع) می باشد مورد استفاده قرار دهند نه آن گونه که دلشان می خواهد! آن اشعار کوتاه تلنگری به این بخش از تفکر می باشد و در فضای مجازی هم بارها منتشر شده و مورد پذیرش مخاطبان قرار گرفته است و این استقبال نشان دهنده این است که خیلی ها از این شرایط گله دارند.»
همواره اشعار دینی و آئینی دربرگیرنده بخشی از فرهنگ و اندیشه انسان مسلمان ایرانی بوده است اما این مسیر گاه به شکلی درست مورد توجه قرار نمی گیرد و برخی اشعار و نواهای بیگانه بر مجالس عزاداری سایه می افکند، سعید بیابانکی در این باره به «سراج24» گفت: «باید ذائقه مخاطب را تربیت کرد و اعتلا بخشید. این بهانه ها که سطح سلیقه مردم پایین است و ما هم باید آثاری در این سطح را منعکس کنیم سخنی پذیرفتنی نیست. به نظرم بخشی از این بهانه ها به دلیل ناآشنایی افراد با مفاهیم و اشعار دینی است.» این شاعر ادامه داد: «شاعران بزرگ و آثار گرانقدری در ادبیات مذهبی داریم مانند 12 بند معروف محتشم کاشانی که متاسفانه کمتر مورد توجه مداحان قرار گرفته است. درباره شاعران معاصر هم حداقل 20 شاعر ارزنده که آثارشان منتشر شده و موجود است را می توان مورد استفاده قرار داد.»
از سعید بیابانکی درباره نقش رسانه ها در هدایت افکار و اندیشه ها به مسیری متعالی پرسیدم که وی پاسخ داد: « رسانه ها نقش مهمی در آگاهی بخشی جامعه دارند تا فرهنگ عاشورایی به شکلی درست منتقل شود و از خرافه ها و به کارگیری اشعار نامناسب جلوگیری شود. باید دانست که هر چیزی را نمی توان به عنوان شعر مطرح کرد و در مداحی تنها داشتن صدای خوب مهم نیست. از این نظر رسانه ها و به خصوص صدا و سیما در ایجاد فرهنگ واقعی عاشورا می توانند بسیار کمک کنند.»
این شاعر آثار دینی درباره نقش نظارتی نهادهای مسئول درباره اشعار و مراسم های دینی عنوان کرد: «باید سازمان و نهادی وجود داشته باشد که به نظارت بپردازد و بتواند مراسم ها را سامان دهی کند. همانطور که برای انتشار قطعات موسیقی در وزارت ارشاد و صدا و سیما باید مراحل مختلفی پشت سر گذاشته شود، در این مساله هم باید چارچوبی وجود داشته باشد. در اخذ مجوز آثار موسیقی ابتدا شعر در شورای شعر بررسی و تصویب می شود و سپس موسیقی اش هم مورد بررسی قرار می گیرد. حتی خود شاعر و خواننده هم به لحاظ اخلاقی و فنی مورد بررسی قرار می گیرد که مساله ای نداشته باشد. این نظارت ها برای تنها یک تک آهنگ انجام می شود اما در مجالس امام حسین(ع) که با اعتقادات دینی و همه باورهای زندگی مردم در ارتباط است، هیچ گونه نظارتی انجام نمی شود و نتیجه همین می شود که هر شعر و هر آهنگ نامناسب و تقلیدی منتشر می شود.» وی افزود: «به نظرم لازم است حداقل درباره بخشی از مجالسی که مخاطبان بیشتری دارند این نظارت انجام شود، چون از همین مجالس است که مردم به آگاهی و شناخت می رسند و مراسم های عزاداری در محرم جزو پُرمخاطب ترین برنامه هایی است که در طی سال در کشورمان داریم و این مساله مهمی است که بدانیم چه اطلاعاتی را به مردم منتقل می کنیم. اگر چه خیلی ها چنان شهرتی می یابند که خود را غیرقابل نقد می دانند اما به نظرم برای حفظ منزلت مجالس امام حسین(ع) و آگاهی مردم از حقیقت عاشورا لازم است نظارت هایی در این خصوص صورت بگیرد.
سعید بیابانکی در پاسخ به این که چه نهاد مشخصی می تواند متولی نظارت و سامان دهی مجالس و برنامه های مذهبی در کشورمان باشد، عنوان کرد: «به نظرم سازمان تبلیغات اسلامی که متولی این گونه مسائل می باشد می تواند به سامان دهی هیات ها و مجالس مذهبی در سطح کشور بپردازد و خیلی خوب است که چارچوبی برای این کار مشخص شود. به نظرم این سازمان مهم ترین مرجع برای تشکل بخشی به دسته ها و مراسم های عاشورایی می تواند باشد.» این شاعر و منتقد ادبی درباره برنامه های آتی خود و این که باز هم آثاری در زمینه اشعار مذهبی در دست تهیه دارد به «سراج24» گفت: «باید دید چه شرایطی در آینده پیش خواهد آمد و فعلا بضاعت بنده این بوده که این آثار را منتشر کنم. ادبیات مذهبی در این سال ها رشد قابل توجهی یافته و آثار گرانقدری در این زمینه وجود دارند که امیدوارم اشعار شاعران گرانقدر و ادبیات غنی مذهبی بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.»
