گروه فرهنگی «سراج24»- مرتضی اسماعیل دوست: اکران فیلم «ممیرو» ساخته سید هادی محقق از آثار جشنواره سی و چهارم فیلم فجر بهانه ای است برای پرداخت به این موضوع که سینمای ایران با توجه به گستردگی جغرافیایی و تنوع قوم ها و زبان ها و گویش ها و فلسفه فرهنگی مختلف نیاز به وجود ساختاری عادلانه برای توزیع نگاه های فکری فیلمسازان همه نقاط کشور دارد.
از این رو مساله ای که می توان به عنوان کمبودی بزرگ در سینمای ایران طی سال هایی متمادی مورد نقد قرار داد همین نبود بستری مناسب برای توزیع عادلانه فرصت ها و موقعیت ها برای فیلمسازان جوان همه نقاط کشور و ایجاد موقعیت هایی عادلانه می باشد. از این رو ساخت و عرضه فیلم «ممیرو» ساخته هادی محقق، جوان بی ادعای دهدشتی در این منطقه محروم و استفاده از جغرافیا و گویش این منطقه کشور می تواند بهانه ای باشد برای دیگر سینماگران کشور و متولیان امر تا براساس آشنایی با محیط و جغرافیای خود به فیلمسازی بپردازند. بدین منظور آن چه می تواند سینمای ایران را از شکل محفلی امروز به سینمایی ملی و همه گیر تبدیل سازد، توجه به توزیع عادلانه نگاه ها در همه مناطق کشور است.
فیلم تجربی «ممیرو» داستانی است از رنج های پیرمردی با نام ایاز که خود را در میان عذابی بسیار از قصوری بزرگ می یابد و از این رو در پی رسیدن به نگاهی صیقل یافته برای رسیدن از پهنای مرگ است. این فیلم دومین اثر هادی محقق پس از «او خوب سنگ می زند» بوده که توانسته در جشنواره‌های مختلف جهانی به نمایش درآید و موفق به کسب جایزه شود. با این وجود فیلم «ممیرو» نمی تواند به درستی دردهای درونی کاراکترش را برای مخاطب روشن سازد و در روایت پردازی دچار مشکل می شود. البته همان طور که اشاره شد تلاش فیلمساز برای برپایی لوکیشن خود در روستای دژکوه شهر سوق از منطقه کهگیلویه و بویراحمد ستودنی است.
«ممیرو» نامی است که در زبان محلی اشاره به نامیرایی دارد و نمایش دردهای پیرمرد و جهان مرگ گونه اش برای هر مخاطبی آسان نیست، البته مرگی نه بر دامان تفکری نهیلیستی بلکه انتخابی از بابت سرکشی روحی که خود را مقصر در مرگ افرادی بی گناه می داند؛ پسر، عروس، همسر و بستگانی که سرنشین مینی بوس پیرمرد بودند و همگی در سهل انگاری رخ داده از سوی وی به قعر دره نابودی کشیده شدند.
در این میان زمان بسیاری از فیلم «ممیرو» صرف نمایش دردهای ایاز بدون پیش زمینه لازم از چرایی درد برای تماشاگر می شود و با وجود تصاویری همراستا، چهره پردازی خلاقانه، صحنه آرایی متناسب با روایت، اجرای کارگردانی موثر و بازی قابل ستایش یدالله شادمانی، بازیگر کرمانی که پیش از این با فیلم «خسته نباشید» توانایی خود را نشان داده بود، دردهای نهفته در پیرمردی که رنج زیستن و تاول مردن دارد، به دلیل عدم اشاره ملموس فیلمساز درباره چرایی تقاص کاراکتر به همذات پنداری نزد مخاطب نمی رسد.
اگر چه مینیمالیستی بودن داستان و روایت مدرن «ممیرو» امکان مقایسه آن را از آثار قصه گوی کلاسیک دور کرده و انتخاب فیلمساز مبنی بر داستان سرایی بصری نیاز به تمرکز و درک مخاطب از پدیدارشناسی و زیبایی‌شناسی هنر دارد اما مساله پرداخت شخصیت در هر گونه و برای هر نوع ساختار روایی، امری لازم و ضروری است و این مساله ای مفقود مانده در دومین ساخته سیدهادی محقق است. در واقع نویسنده دور از کاشتی مناسب مبنی بر چرایی درد رخ داده برای شخصیت به بخش دوم چگونگی نمایش درد می پردازد و از این نظر نمی توان جهان مانوس یافته ای برای بیننده از طریق عدم وجود همذات پنداری لازم پیدا کرد. با این وجود ساخت فیلم «ممیرو» و ساخته هایی از این دست به دلیل توجه به فضای فرهنگی نقاط مختلف کشور قابل توجه و ارزش خواهد بود و امید می رود که چنین رویه ای توسط سازندگان دیگر در نقاط مختلف کشور ادامه یابد.
