عربستان در سالی که گذشت/ رهبران جوان سعودی و شکاف در قدرت پادشاهی نفت/ همکاری ریاض- تل‌آویو در مواجهه با با حزب الله

گروه بین الملل «سراج24»- محمد بابایی نساز: سال 1394 را می توان سال افول قدرت اقتصادی و سیاسی برای مهمترین کشور جهان عرب در منطقه خاورمیانه دانست. سالی که پس از فوت عبدالله عبدالعزیز و روی کار آمدن سلمان بر اریکه قدرت شروع شد و با فجایعی همچون حادثه منا و شهادت حجاج بیت الحرام و تداوم حملات نظامی به یمن و حمایت از تروریست های فعال در عراق و داعش به پایان رسید.

سیاست های ریاض در سالی که گذشت را می توان تلاش شاه سلمان برای تثبیت قدرت خود دانست که نتیجه ای جز سردرگرمی، آشفتگی و کسری بودجه برای بزرگترین تولیدکننده نفت جهان نداشت. نظام پادشاهی عربستان درصدد بود تا بتواند با نقش آفرینی در صحنه سیاسی کشورهای عرب خاورمیانه، تبدیل به اثرگذارترین بازیگر شود و از این طریق به چند هدف دست یابد: پیروز شدن بر رقابت های منطقه ای با ایران، افزایش نفوذ در تحولات داخلی کشورهای خاورمیانه، کمرنگ کردن اثرگذاری محور مقاومت و معرفی خود به عنوان ستون سیاست های غرب در استراتژیک ترین حوزه جغرافیایی.

آل سعود از ششم فروردین سال 1394 حمله خود را با همراهی صوری چند کشور عرب دیگر، به یمن آغاز کرد تا بتواند با بازگرداندن الهادی، رئیس جمهور مخلوع به قدرت، نقش تعیین کننده ای در این کشور پیدا کند. جنگی که پس از گذشت نزدیک به یک سال، عربستان را با کسری بودجه 87 میلیارد دلاری روبرو کرد. همچنین در نتیجه این شرایط ریاض به عنوان یک بازیگر متجاوز در عرصه بین المللی شناخته شد که در راستای منافع خود فقط بیش از دو هزار کودک را در یمن به خاک و خون کشاند.

در همین زمان ریاض در راستای سیاست چهار سال گذشته خود در سوریه، پشتیبانی اش را از گروه های تروریستی در این کشور ادامه داد و این وضعیت تا آنجا پیش رفت که مقامات سعودی اعلام کردند قرار است 150 هزار نیروی نظامی این کشور از مرزهای ترکیه و با موافقت آنکارا وارد سوریه شوند.

شاهزاده های عربستان در کنار اقدامات نظامی خود علیه بشار اسد، در مذاکرات صلح سوریه در ژنو نیز سنگ اندازی های بسیاری از جمله مخالفت با حضور ایران در این گفتگوها انجام دادند که البته در انتها به دلیل تغییرات میدان نبرد، مجبور به عقب نشینی از مواضع اولیه شدند.

تحولات خاورمیانه بر ضد منافع عربستان که در سالی که گذشت، تنها به حوزه نظامی گری محدود نماند. این کشور به رغم تلاش هایی همسو با رژیم صهیونیستی، نتوانست مانع تحقق توافق هسته ای ایران با گروه 1+5 شود. ریاض این دستاورد را اقدامی برای چشم پوشی غرب از پیشرفت های نظامی تهران قلمداد کرد که می توانست توازن منطقه را بر هم زند. از این رو رهبران عربستان تصمیم گرفتند قدرت نظامی خود و توان این کشور در گردهم آوردن ارتش متحدینش در منطقه را در بزرگترین رزمایش طول تاریخ خاورمیانه به تصویر بکشند.

همچنین در ادامه افزایش سیاست های ضد ایرانی عربستان، باید به اعدام شیخ نمر، روحانی برجسته شیعی اشاره کرد که واکنش های اعتراضی زیادی در مناطق شیعه نشنین جنوب این کشور به همراه داشت.

تروریستی اعلام کردن حزب الله لبنان و ممنوعیت کار با رسانه های این گروه توسط شورای همکاری خلیج فارس، نیز در همین رابطه قابل تحلیل است. زیرا حزب الله جزو محوری مقاومتی است که جمهوری اسلامی ایران هم در آن محور فعال است و اعلامیه رسمی این شورا را باید در واقع سمت گیری رسمی عربستان دانست. چرا که شورای همکاری خلیج فارس تحت رهبری ریاض است و بدون عربستان، این سازمان سیاسی محلی از اعراب ندارد.

از این رو می توان چنین بیان کرد که علی رغم عدم همکاری رسمی ریاض و تل آویو، سیاست های عربستان به نوعی هم جهت با خواسته های رژیم صهیونسیتی است. زیرا هر دو با اقدامات حزب الله در نابود سازی تروریست ها و برگزاری انتخاباتی که ممکن است اسد را در سوریه در قدرت نگه دارد مخالفند. همچنین آنها مایل نیستند انصارالله یمن به عنوان یک حزب مردمی در ساختار قدرت این کشور حضور داشته باشد.

در واقع نگاه امنیتی عربستان به تحولات خاورمیانه و این تفکر که ایران به دنبال گسترش نفوذ خود از طریق عواملش در عراق، سوریه و یمن است باعث شده رهبران تازه کار سعودی تصمیمات عجولانه ای بگیرند که در نهایت به ضرر این کشور منتهی شده است.

جهت گیری های آل سعود این کشور را در یک سال گذشته با تصمیم اتحادیه اروپا برای تحویل سلاح به این کشور در واکنش به کشتار غیرنظامیان در یمن روبرو کرد. عربستان به واسطه رویکرد تهاجمی خود در نگاه ملت های جهان و تحلیل گران سیاسی به عنوان یک کشور ناقض حقوق بشر درآمد. این شرایط بدون شک مقامات آمریکا را برای تکیه به ریاض به عنوان متحد خود در منطقه نیز تحت فشار خواهد گذاشت.

براین اساس تلاش های سعودی بیش از آنکه نظر مثبت روسای فرامنطقه ای خود را جلب کند، تردیدی در فعالیت های بعدی این کشور در نگاه غربی ها ایجاد کرد. چرا که با گسترش فرهنگ دیپلماسی عمومی در قرن جدید، سیاستمداران حاضر نیستند مقبولیت و مشورعیت خود را با حمایت های علنی از اقدامات ناقض حقوق بشردوستانه به خطر بیاندازند.