گروه فرهنگی «سراج24»- مرتضی اسماعیل دوست: چندی پیش در یادداشت های روزانه ام در بخش فرهنگی «سراج24» به طرح مساله ای کمتر توجه شده نزد رسانه ها پرداختم که در برنامه جمعه شب این هفته «هفت» با دعوت از میهمانانی از صدا و سیما و یکی از مسئولان سابق شبکه نمایش خانگی درباره آن صحبت شد.
افراد حاضر در نشست فوق بر این نکته تاکید کردند که رسانه ای کردن افتتاح شبکه ای موسوم به سامانه سند و با عنوان VOD در واقع یک شوی تبلیغاتی مانند بسیاری از مراسم های رونمایی دیگر است که بدون وجود پیش زمینه لازم و ایجاد ساز و کار مشخصی برای تعیین زمان واقعی آغاز به کار این پروژه عظیم تنها به عنوان خبری یک خطی به خروجی رسانه ها درآمد و پرسش های بسیاری را ضمیمه خود داشت. با وجود محدودیت های پهنای باند و معضلات قانونی٬ واگذاری بسته‌های فیلم به مخاطبان از طرق مختلف مانند ستاپ باکس و اینترنت و مودم های adsl غیر قابل انجام خواهد بود!
راه اندازی این سامانه در کشور براساس چه نگاهی شکل یافته است؟ این در حالی است که از سوی مصطفی ابطحی، مدیرعامل موسسه رسانه های تصویری و مسئول فعلی این پروژه چندین ساله بیان شده است که تا پایان سال٬ 100 عنوان فیلم وارد شبکه VOD خواهد شد!
VOD مخفف Video on Demand ( برنامه ویدئویی مورد نیاز ضبط شده) است. این قابلیت به فرد امکان می‌دهد تا در کاتالوگ یک فیلم آنلاین به جستجو بپردازد در میان فیلم‌ها به جستجو بپردازد و فیلم مورد نظر خود را انتخاب کند. فیلمی که فرد آن را انتخاب کرده‌است به سرعت بر روی تلویزیون یا کامپیوتر شخصی (PC ) وی اجرا می‌شود. از لحاط فنی به محض آنکه فرد فیلم را انتخاب می‌کند بین رمز گشایی مشتری، ( کامپیوتر شخصی یا جعبه تنظیم ) وسرور سیستم ارائه دهنده خدمات اتصال نقطه به نقطه‌ای برقرار می‌شود. قابلیت‌های کار با فیلم( مانند عقب و جلو بردن فیلم یا ثابت کردن آن و غیره ) توسط RTSP ( پروتکل اجرا در زمان حقیقی ) انجام می‌شوند.
راه اندازی VOD این مساله چند نکته را به ذهن متبادر می کند که چه ساز و کار و قرارداد مشخصی میان مسئولان وزارت ارشاد و سازمان صداوسیما که خود را متولی تولید و انتشار محتوای رسانه‌ها با هر نوع تکنولوژی می‌داند، منعقد شده است؟ چرا که در همان برنامه «هفت»، مدیر حقوق بین الملل و مالکیت فکری صداوسیما عنوان داشت که واگذاری این مساله همردیف با راه اندازی شبکه‌های خصوصی تلقی شده و مغایر با نص قانون اساسی است.
پس همان طور که در یادداشت قبلی بیان شد محدودیت های فنی و معضلات قانونی برای اجرایی کردن این پروژه نه تنها تا پایان سال بلکه به این زودی ها قابلیت اجرایی به سیستم سامانه ای VOD نخواهد داد. از سویی اگر در دنباله بحث رخ داده VOD به موقعیت ناپایدار آثار عرضه شده از سوی شبکه خانگی بپردازیم، پراکندگی سامان بخشی به شبکه نمایش خانگی هم بیشتر قابل بیان می شود، چرا که با وجود قابلیت‌های بالایی که در سینمای خانگی برای رسیدن به چرخه مطلوبی از سودآوری نزد دست اندرکاران سینما با توجه به رغبت مردم جهت خرید قانونی آثار این شبکه خواهد بود، وضعیت مساعدی که منجر به پایداری وضعیت تولید آثار سینمایی شود، مشاهده نمی‌شود و از این رو این شبکه با همه ظرفیت‌های خود توان بازنمایی ضررهای رخ داده در هنگام اکران برخی فیلم ها را از طریق خرید مطلوب فیلم ها ندارد و به دلیل نبود چارچوب مشخص در ارائه آثار و وجود فیلم هایی با ساختار بسیار ضعیف و نبود ساز و کار مشخص و فقدان هویت، این شبکه تبدیل به موقعیتی خنثی برای ارتقای نگاه نزد مخاطب و تشویق سینماگران خلاق برای تولید آثاری ارزنده شده است تا بسیاری از فیلمسازان متشخص از تولید آثار جهت قرار گرفتن در کنار عنوان «شونه تخم مرغی» دوری کنند! انتخاب فیلم هایی که با هدف دسترسی نزدیک به مردم شکل گرفت اما نتیجه به بیراهه رفتن تولیدات و ظهور آثاری جلف و سطحی شد که میزان ذائقه مخاطب را تا حد بسیاری نزول داد!
این شرایط ناگوار و وضعیت به هم ریخته در شرایطی است که یکی از وعده های ابتدای سال ایوبی درباره ساماندهی شبکه نمایش خانگی بود، هنگامی که بیان داشت: «ساماندهی به وضعیت شبکه نمایش خانگی و توجه به گردش مالی و اثرگذاری متفاوت آن، جزو اولویت های ما قرار گرفته است. در این زمینه تلاش های لازم را انجام می دهیم و البته موسسات نیز باید در این زمینه با ما همکاری کنند تا بتوانیم در زمینه شبکه نمایش خانگی ساماندهی لازم را انجام دهیم.» و این در حالی است که در روزهایی بسر می بریم که تنها چند برگ از تقویم سال 1394 باقی مانده و کار خاصی در این باره صورت نگرفته است.
