گروه فرهنگی «سراج24»- مرتضی اسماعیل دوست: فیلم «ناهید» به عنوان اولین اثر سینمایی ساخته شده توسط آیدا پناهنده سعی دارد معضلی اجتماعی را در بستر ملودرامی به ظاهر عاشقانه ارائه دهد اما خام دستی های روایی و نبود پتانسیل کافی داستان و عدم شخصیت پردازی مناسب، اثری خام و ماکتی از سینمای ملودرام اجتماعی را پیش روی مخاطب قرار داده است.
داستان «ناهید» اشاره به شخصیتی به همین نام با بازی ساره بیات دارد که بعد از جدا شدن از همسر بی قید و بند خود درگیر عشقی تازه شده و حال میان انتخاب همسری جدید و پسربچه دلبند و شوهر سابقِ مزاحم، مستاصل باقی مانده است.
فیلم به دنبال نمایش تیره روزی های زنی است که از زاویه دوربین فیلمساز زن، نماینده ای از قشر عظیم زنان ایرانی است! و همین زنانگی نگریستن باعث ناباروری کاراکتر اصلی فیلم در طی طریقی علی و معلولی شده و موجب عدم باورپذیری پرسوناژ برای مخاطب می شود. از این رو فیلم گوشه چشمی به جریان فمینیستی داشته و یکسویه به ترازوی قضاوت جامعه ای مردسالارانه، خشن و زورگو می رود. نشانه هایی که به تمامی در کاراکتر احمد، همسر سابق ناهید با بازی نوید محمدزاده به جا مانده است.
اما در رویه تخت دیگری از شخصیت پردازی به کاراکتر مسعود، همسر جدید ناهید می رسیم که در رویه ای پنهانی ناهید را به عقد موقت درآورده است. مسعود با تمام تصنع موجود در شکل رفتاری اش می خواهد نقش ناجی و مرد عاشق پیشه را بازی کند اما شکل بازی تکراری پژمان بازغی و نبود مولفه های حرکتی از این شخصیت، عنصری راکد و بدون جذابیت برای مخاطب می سازد. فیلم ظرفیت داستانی بلند سینمایی را به دلیل محدودیت مواد خام روایی ندارد و پس از مدتی کاراکترها، موقعیت ها، کارگردان و مخاطب در سیکل تکرارشونده ای گرفتار می شوند! با این وجود فیلمساز توانسته به لحاظ کارگردانی با ارائه نظرگاه های بصری موفق عمل کند و برخی سکانس هایش همخوانی مناسبی با بافت جغرافیای شمال یافته است.
فیلم «ناهید» به دنبال آن است تا همه معضلات ممکن و غیرممکن زنان را در بسته ای سینمایی ارائه سازد و از این رو بیننده از همه خواسته‌های فیلمساز و ناباروری موضوعات مطرح شده و عدم پرداخت مناسب همچون کاراکتر ناهید معلق می ماند. ما در این فیلم از طرفی شاهد داستان مثلث عشقی میان دو مرد و یک زن هستیم و از طرفی مساله معضلات کار برای زنان، حق حضانت فرزند برای زن، حق انتخاب در مسیر زندگی و پنهان کاری به شکلی رهگذرانه عنوان می شود و از این رو فیلم «ناهید» ملغمه ای است از آثار فرهادی، بنی اعتماد، حسن پور و بسیاری از آثار پیشین سینمای ایران و تحفه تازه ای به این سینما نمی افزاید. اما وجه فمینیستی ماجرا وقتی برجسته می شود که فیلمساز سعی دارد در لا به لای عشقی که اصلا نمود بیرونی ندارد به مسائل حقوقی و قضایی زنان در جامعه دامن بزند و این مساله در کنار نگاه ماتم زده کاراکتر اصلی فیلم، داغ دل جشنواره های خارجی همچون کن را زنده ساخته تا آن ها در رویه ای خارج از رویکردهای فنی، جایزه آینده روشن را به فیلمساز زن ایرانی تقدیم نمایند!
این در صورتی است که برخلاف ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی سابق که عنوان می کرد در صورت جدایی زوجین، فرزند پسر تا ۲ سالگی و فرزند دختر تا ۷ سالگی نزد مادر می‌ماند و پس از آن پدر فرزند را از مادر تحویل می گرفت، اکنون با اصلاح ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی، حضانت فرزندان چه پسر و چه دختر تا ۷ سالگی به عهده مادر گذاشته شده است و پس از آن نیز که حضانت باید به پدر واگذار شود، صلاحدید دادگاه با رعایت مصلحت طفل لازم است و ممکن است دادگاه پس از آن نیز فرزند را به پدر واگذار ننماید. پس این همه پیچ و تاب های غمگسارانه کاراکتر زن و فیلمساز چندان محلی از اعراب نداشته و در واقع بازارگرمی به حساب می آید.
پایان بندی فیلم اوج درماندگی کاراکترها را با شعاری ترین شکل ممکن سرهم بندی می کند تا به سبک فیلم های بگذار زندگی کنم تلویزیون مخاطب را راضی به بیرون سالن سینما هدایت کند، اما به طور حتم کمتر کسی می تواند در طی یک سکانس خوش آب و رنگ کنار دریا، آوار مشکلات عنوان شده توسط فیلمساز در این اثر را به باد فراموشی بسپارد و در واقع فیلمساز در اوج ناتوانی تنها می تواند مُسکنی به فیلم تجویز کند و این همان القای سینمایی است که می خواهد همچون بخشنامه ای امید را صادر نماید!
