گروه فرهنگی «سراج24»: جلال آل احمد را به عنوان نویسنده ای پیش رو و غرب ستیز در آثار و رفتارش می شناسیم اما متاسفانه جایزه ادبی برگزارشده از سوی بنیاد ادبی وابسته به ارشاد را می توان کاملا در جهت غرب گرایی ترسیم کرد! این نکته شاید لبه تیز انتقاد به جایزه ای باشد که به لحاظ سکه های اهدایی جزو گرانقیمت ترین جوایز برگزارشده داخلی و حتی در سطح جهانی قرار دارد، اما اگر نگاهی به لیست آثار همین دوره هشتم از برگزاری جایزه که چند شب پیش به پایان رسید، داشته باشیم پی خواهیم برد که بسیاری از آثار و نویسندگان را می توان در نگاهی خارج از قواعد موضوعی و ساختاری فرهنگ ایرانی قرار داد.
برای نمونه یکی از مجموعه داستان های برگزیده میان کاندیدای امسال، «بزهایی از بلور» نام دارد که 3 داستان خرس، صلات ظهر و بزهایی از بلور را تشکیل می دهد. نویسنده در این مجموعه به دنبال نوع متمایزی از نحوه گفتار، رفتار و کردار ایرانی و همسو با نگره غربی است، چنان که شخصیت ها در چرخه ای باطل، فضایی خیانت ورزانه و نگاهی دورافتاده از نحوه زیست مردمان ایرانی بسر می برند. در نهایت جسمانی بودن نحوه تعاملات و کلمات سخیف رد و بدل شده میان شخصیت های داستانی در این چرخه غریب ساختاری کاملا پدیدار بوده که برخی از آن ها حتی جهت عنوان سازی هم شرم آور است! یا مجموعه داستان دیگر در میان کاندیدا، کتاب «سمفونی سه شنبه ها» نام داشته که داستان هایی کوتاه را در برمی گیرد، اما کلیت این مجموعه دربرگیرنده مشکلات زندگی زنان در دوران اخیر، فمینیسم گرایی، روان پریشی و شکلی از ارتباطات جنسی است!
همچنین در میان دیگر مجموعه های داستانی هم می توان ردپای نگاهی دورافتاده از اصالت زندگی ایرانی و عاری بودن از هرگونه فرهنگ معنایی را جست. آثاری که به دنبال ارائه شیوه جدیدی از زندگی غیر ایرانی و در واقع پیشنهاد تبعیت از زیستن به شکلی غربی است! نکته دردآور در برگزاری جشنواره ادبی «جلال آل احمد»، حضور و انتخاب آثاری غرب گرایانه در جشنواره ای با نام جلال آل احمد است که سردمدار مقابله با فرهنگ غربی بوده و بارها در آثاری مانند «غرب زدگی» سعی داشته به انتقاد از شیوه رفتار غربی ها بپردازد. آن چه مسلم است متاسفانه برخی تفکرات شبه روشنفکرانه در ادبیات امروز ما نفوذ کرده که غالبا توسط نسل جدید و گاه بی هویت به نگارش درآمده و نوعی از زندگی مغایر با پایه و اساس این مملکت را به عنوان تنها گزینه ممکن ارائه می سازد.
بدیهی است اگر چه تولید آثار و یا ممیزی داستان های خلاف عرف و اخلاق و برخورد با پدیده های غریب با احوال ایرانیان اصیل، وظیفه جشنواره هایی مانند «جلال آل احمد» نیست اما گزینش و در واقع حمایت از این گونه آثار با انتخاب آن ها به عنوان کاندیدای جایزه جای سوال بسیار باقی خواهد گذاشت. جایزه ای که در تیرماه سال 1384 و در آخرین سال دولت هشتم پیشنهاد شد و در سال 1387 و پس از آغاز به کار دولت نهم پرونده برگزاری آن گشوده شد تا توسط بنیاد شعر و ادبیات داستانی برگزار شود. نهادی که در آئین نامه به عنوان تشکیلاتی غیردولتی و غیرانتفاعی خوانده می شود اما در واقع تحت تاثیر و نفوذ وزارت ارشاد قرار دارد. چنان که معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان یک شخص حقوقی ریاست هیأت امنای بنیاد را به عهده دارد. همچنین اعضای هیأت امنا با پیشنهاد معاونت فرهنگی و تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به صورت دوسالانه انتخاب می شوند. این در حالی است که در دوره های مختلف از برگزاری این جایزه معمولا حرف و حدیث های بسیاری در خصوص تعداد بسیار زیاد سکه های جوایز اهدایی و نحوه انتخاب افراد و نویسندگان صورت یافته که این جایزه را به عنوان رویدادی ابهام آمیز قرار داده و انتقادات بسیاری را موجب ساخته است. این در حالی است که اهداف اولیه از برگزاری این جایزه که ارتقای زبان و ادبیات ملی ـ دینی مبنی بر بزرگداشت پدیدآورندگان آثار برجسته، بدیع و پیشرو و تشویق و ترغیب نویسندگان، منتقدان، مستندنویسان و تاریخ‌نگاران بوده است در ادوار مختلف آن در زیر سایه جوایز نادیده گرفته شده است.
جشنواره «جلال آل احمد» با این شیوه برخورد غیر ایرانی و با توجه به دولتی بودن و براساس ظرفیت هایی که می تواند از سلیقه های متمایز دست اندرکاران که عمدتا بر مبنایی غیر ایرانی است، قرار گیرد جای بررسی های بسیاری از سوی دردمندان فرهنگ و ادب پارسی و متعهدان عرصه ادبیات ارزشمند را لازم خواهد داشت.
