اوقات شرعی تهران
اذان صبح ۰۴:۳۰:۳۰
اذان ظهر ۱۲:۱۰:۱۷
اذان مغرب ۱۸:۴۱:۰۵
طلوع آفتاب ۰۵:۵۶:۱۳
غروب آفتاب ۱۸:۲۲:۵۵
نیمه شب ۲۳:۲۷:۱۳
قیمت سکه و ارز
۱۳۹۴/۰۶/۲۶ - ۱۱:۵۹
«سراج 24» گزارش می دهد

از دیار آذربایجان، دلبسته به ایران، خاکسار فضل امامان/ «شهریار» شعر ایران که بود؟

با آغاز خیزش مردمی علیه رژیم ستمشاهی به رهبری امام خمینی(ره)، دل در گروی پیر جماران نهاد و فصلی تازه از شاعری او رقم خورد. برخی از مشهورترین اشعار انقلاب اسلامی از زبان شهریار سروده شده اند.

از دیار آذربایجان، دلبسته به ایران، خاکسار فضل امامان/ «شهریار» شعر ایران که بود؟

گروه فرهنگی «سراج24»- بیست و هفتم شهریور ماه سال 1367، مردی چشم از جهان فرو بست که شور شاعری او در سال های واپسین عمر، گرما بخش جبهه های نبرد انقلاب نوپای اسلامی ایران و حکومت بعث صدام بود. "محمد حسین بهجت تبریزی"، متخلص به شهریار.

محمدحسین، در سال 1285 هجری شمسی در شهر تبریز دیده به جهان گشود. دوران کودکی اش را به دلیل شیوع بیماری در تبریز، در روستاهای اطراف بستان آباد گذراند و پس از آن که بیماری پایان یافت به همراه خانواده اش به زادگاهش بازگشت.

در آخرین ماه های سلطنت قاجار، مدرک سیکل خود را گرفت و برای ادامه تحصیل راهی پایتخت شد. در دارالفنون مشق استاد کرد و پس از آن نیز پیشه پزشکی را در پیش گرفت اما شش ماه پیش از گرفتن مدرک پزشکی خود به علت ناکامی در عشق و ضربه شدیدی که از این ماجرا خورد تحصیل را رها کرد و عازم دیار خراسان شد.

شهریار چهار سال از عمر خود را برای کار در اداره ثبت اسناد مشهد و نیشابور گذراند و پس از آن مجددا به تهران بازگشت. در طول همین سال های سفر به خراسان بود که پدرش را از دست داد. در سال 1315 وقتی به تهران بازگشته بود در بانک کشاورزی استخدام و به زادگاهش تبریز منتقل شد.

در این سال ها استعداد شاعری اش شکوفا شده بود و سری در میان سرها در آورد. غزل های عاشقانه او به زبان های ترکی و فارسی زبان زد خاص و عام شده بود؛ چنان می سرود که اشعارش حتی به دل پیرزن های ساده دل روستایی نیز می نشست. در سال 1330 بود که منظومه جاودان خود را سرود. «حیدر بابایه سلام»، که شاید بتوان گفت کمترین شعری تا این اندازه در میان مردم و نسل های پیاپی نسل به نسل منتقل شده باشد.

وی اولین دفتر شعر خود را در سال ۱۳۱۰ با مقدمه ملک‌الشعرای بهار، سعید نفیسی و پژمان بختیاری منتشر کرد. بسیاری از اشعار او به فارسی و زبان ترکی آذربایجانی جزء آثار ماندگار این زبان‌هاست. منظومه حیدربابایه سلام که در سال‌های ۱۳۲۹ تا۱۳۳۰ سروده شده‌است، از مهم‌ترین آثار ادبی ترکی آذربایجانی شناخته می‌شود..

"حـیـدر بابا" نـه تـنـهـا تا کوره ده های آذربایجان، بلکه به ترکـیه و قـفـقاز هـم رفـته و در ترکـیه و جـمهـوری آذربایجان چـنـدین بار چاپ شده است، بدون استـثـنا ممکن نیست ترک زبانی منظومه حـیـدربابا را بشنود و منـقـلب نـشود.

این منظومه از آثار جاویدان شهریار و نخستین شعری است که وی به زبان مادری خود سروده است.

شهریار در سرودن این منظومه از ادبیات ملی آذربایجان الهام گرفته است.

منظومه حیدربابا تجلی شور و خروش جوشیده از عشق شهریار به مردم آذربایجان است ، این منظومه از جمله بهترین آثار ادبی در زبان ترکی آذری است، و در اکثر دانشگاههای جهان از جمله دانشگاه کلمبیا در ایالات متحده‌آمریکا مورد بحث رساله دکترا قرار گرفته است و برخی از موسیقیدانان همانند هاژاک آهنگساز معروف ارمنستان آهنگ جالبی بر آن ساخته است.

محمدحسین بهجت، مرداد ماه 1332 در میان سالی با یکی از بستگان خود ازدواج کرد که حاصل این ازدواج سه فرزند بود.

شهریار با آن که آذری زبان بود اما علقه شدیدی به ایران و ایرانی داشت. او در زمانه ای که جریان تجزیه طلب فعالیت جدی در دیار آذربایجان داشت در وصف ایران این گونه سرود:

روز جانبازیست ای بیچاره آذربایجان

سر تو باشی در میان هر جا که آمد پای جان

ای که دور از دامن مهر تو نالد جان من

چون شکسته بال مرغی در هوای آشیان..

تو همایون مهد زرتشتی و فرزندان تو

پور ایرانند و پاک آیین نژاد آریان

اختلاف لهجه، ملیت نزاید بهر کس

ملتی با یک زبان کمتر به یاد آرد زمان

گر بدین منطق تو را گفتند ایرانی نه‌ای

صبح را خواندند شام و آسمان را ریسمان!

بیکس است ایران، به حرف ناکسان از ره مرو

جان به قربان تو ای جانانه آذربایجان….

با خطی برجسته در تاریخ ایران نقش بست

همت والای سردار مهین ستارخان

این همان تبریز کامثال خیابانی در او

جان برافشاندند بر شمع وطن پروانه سان

این همان تبریز کز خون جوانانش هنوز

لاله گون بینی همی رود ارس، دشت مغان…..

یاشاسین آذربایجان.

یاشاسین آنا یوردوم ایران.

در کنار این علاقه او به میهن، پایبندی و عشق مذهبی او نیز در حد اعلا قرار داشت. عمق تعلقات دینی و توجهات مذهبی خانواده و نیز شخص استاد شهریار به حدی است که عشق به ائمه اطهار علیه‌السلام در بسیاری از اشعارش عینا هویداست.

او در نعت حضرت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم این گونه سرود:

ستون عرش خدا قائم ازقیام محمد

ببین که سر بکجا می کشد مقام محمد

بجز فرشته عرش آسمان وحی الهی

پرنده پر نتوان زد به بام محمد

به کارنامه منشور آسمانی قرآ ن

که نقش مهر نبوت بود بنام محمد...

شهریار در شعر یا علی علیه‌السلام در مورد حضرت امیر المومنین علیه‌السلام این گونه سرود:

مستمندم بسته زنجیروزندان یاعلی

دستگیر ای دستگیر مستمندان یا علی

بندی زندان روباهانم ای شیر خدا

می جوم زنجیر زندان را به دندان یا علی

اشعار شهریار در ستایش امام اول شیعیان جهان سرآمد سلسله مداحان اهل بیت عصمت و طهارت علیه‌السلام است.

علی ای همای رحمت توچه آیتی خدارا

که به ما سوا فکندی همه سایه هما را

دل اگرخداشناسی همه در رخ علی بین

به علی شناختم من به خدا قسم خدا را

برو ای گدای مسکین در خانه علی زن

که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را ...

شهریار جانسوزترین اشعار خود را تقدیم حضرت سید الشهداء علیه‌السلام و حماسه ابدی او کرده است:

شیعیان دیگر هوای نینوا دارد حسین

روی دل با کاروان کربلا دارد حسین

ازحریم کعبه جدش به اشکی شست دست

مروه پشت سرنهاداماصفا دارد حسین... .

با آغاز خیزش مردمی علیه رژیم ستمشاهی به رهبری امام خمینی(ره)، دل در گروی پیر جماران نهاد و فصلی تازه از شاعری او رقم خورد. برخی از مشهورترین اشعار انقلاب اسلامی از زبان شهریار سروده شده اند.

لاله از خاک جوانان می دمد بر دشت و هامون

یا درفش سرخ بر سر، انقلاب گرفتند

خرم آن مردان که روزی خائنین در خون کشیدند

زان سپس،آن روز را،هر ساله عید خون گرفتند

عشق شهریار به امام خمینی(ره)، نیز زبانزد خاص و عام بود. او که از اساتید مبرز شاعری ایران بود بی واهمه گوهر شعرش را تقدیم مرادش می کرد و می سرود:

پناه پرچم اسلام با ما ست

خدا این پرچم از ایران بر افراشت

به دوش مرجع اعلا ،خمینی است

به دوش اوست تشریف نیابت

همان فجری که موعود کتاب است

نوید مهدی موعود با اوست

همان خورشید عدل عالم آرا

بیا سوته دلان گرد هم آییم!   ( دیوان شهریار جلد 3 صفحه 277)

وی در روزهای آخر عمر به دلیل بیماری در بیمارستان مهر تهران بستری شد و پس از فوت در ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ بنا به وصیت خود در مقبرةالشعرای تبریز مدفون گشت.

شورای فرهنگ عمومی کشور به پاس خدمات و تلاش های شهریار در اعتلای شعر ایران، روز بیست و هفتم شهریور ماه که روز درگذشت او است را به عنوان روز شعر و ادب پارسی نامیده است.

اشتراک گذاری
نظرات کاربران
هفته نامه الکترونیکی
هفته‌نامه الکترونیکی سراج۲۴ - شماره ۲۴۴
اخرین اخبار
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••
•••