به گزارش سراج24، مدتها از خروج دونالد ترامپ از برجام میگذرد و تحریمهای اقتصادی آمریکا علیه ایران یکی پس از دیگری در حال اجرایی شدن هستند. اروپا بارها اعلام کرده است که به برجام پایبند است و تلاش میکند سازوکارهای مالی برای انتفاع ایران از برجام را عملی سازد، ولی در عمل هنوز هیچ اقدام قابل ملاحظهای از سوی اروپا صورت نگرفته است تا جایی که ناظران بینالمللی نگرانی خود از سرریز شدن صبر ایران را مخفی نمیکنند. در همین رابطه نماینده ایران در اتحادیه اروپا هشدار جدی مطرح کرده و اروپا را متوجه خطرات بیعملی خود میکند. اما ایران تا چه زمانی میتواند متعهد به برجام باقی بماند؟ این سوالی است که با سیدمحمد صادق خرازی سفیر پیشین ایران در سازمان ملل و دیپلمات در میان گذاشتهایم که در ادامه میخوانید.
درباره خروج آمریکا از برجام توضیح دهید و اینکه چرا کار این توافق به اینجا رسید؟
واقعیت این است که هم اروپا و هم آمریکا نظرشان درباره توافق برجام منطبق نیست. با توجه به اینکه هر دو طرف یعنی هم اتحادیه اروپا و هم آمریکا، متحد یکدیگر هستند و منافع مشترک دارند در اکثر مواقع ممکن است سیاستهای آنها روی مواضعی منطبق نباشد و اصطکاکهایی پیش بیاید. من در صدد این نیستم که موارد اختلافی در گذشته را بشکافم و آن را بررسی کنم، اما از آنچه که به کشور ما مربوط است میتوانیم به بحث نمونه برجام اشاره کنیم. در این بحث طبیعتا بعد از روی کار آمدن دونالد ترامپ و اعلام اینکه قصد دارد از برجام خارج شود، زاویه دید هر دو طرف یعنی اتحادیه اروپا و آمریکا بیشتر شد و این اصطکاک منافع روی بودن یا نبودن در برجام روزبهروز زاویه بیشتری به خود گرفت. چرا که از ابتدای روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا و بعد از اعلام خروج از توافقنامه برجام، محور گفتوگوهای اروپا و آمریکا بیش از گذشته روی برجام تمرکز پیدا کرد. در حقیقت اروپاییها در دو فاز حرکت کردند. در فاز نخست بر نگهداشتن آمریکای ترامپ در برجام تلاش کردند. با مذاکرات، لابیها و سفرهای متعددی که به واشینگتن کردند یا سفرهایی که آمریکاییها به اروپا داشتند، اروپاییها سعی کردند تا آمریکاییها را برای ماندن در برجام متقاعد کنند. آنها معتقد بوده و هستند که بودن همه طرفها در برجام به نفع همه از جمله آمریکاست. اروپاییان سعی کردند به ترامپ تفهیم کنند که بودن آمریکا در این توافقنامه به نفع آنهاست. تلاش زیادی در این رابطه صورت گرفت، اما این تلاشها به نتیجه نرسید و از آنجا که آقای ترامپ، سیاستهای غیرقابل پیشبینی دارد، بهرغم تلاشهای اروپا، از برجام خارج شد. در فاز دوم در حقیقت بعد از بیرون رفتن ترامپ از برجام، تلاش اروپا برای عدم خروج ایران از برجام آغاز شد. اروپاییها متوجه شدند اکنون که آمریکا از برجام خارج شده است، منافع اروپا در این است که با ایران کار کنند و ایرانیها را در برجام نگه دارند. آنها معتقد بودند با امتیازهای هر چند کوچک و اندک باید سعی کنند ایران را برای ماندن در برجام متقاعد کنند. در همین راستا تلاشهایی هم صورت گرفت، اما این تلاشها به هیچ وجه تامین کننده نظرات ایران نبود.
چرا این تلاشها نظر تهران را تامین نکرد؟
چون ایران از ابتدا بر اساس دیدگاه برد-برد وارد این بازی شده بود. بنابراین اگر یک طرف ماجرا از این توافقنامه زیان میبیند، قرار نیست که آن یک طرف جمهوری اسلامی ایران باشد.
ایران باید چه برنامهای در دستور کار داشته باشد؟
قطعا جمهوری اسلامی ایران بر اساس دو فاکتور از پیش اعلام شده حرکت خواهد کرد. 1-پایبندی به برجام همانند پایبندی به سایر قواعد و مقررات بینالمللی که تاکنون جمهوری اسلامی آن را اثبات کرده است. 2-در صورت عدم دستیابی از منافع حاصل از برجام هیچ دلیلی وجود ندارد که ایران برای همیشه و تا ابد در برجام ماندگار شود. چرا؟ برای اینکه اروپاییها بهرغم تلاشهای کمی که صورت دادند به هیچ نتیجه ملموسی که در واقع تامین کننده منافع ایران باشد دست نیافتهاند. در حقیقت اینکه مدتها بحث کانالهای مالی را معطوف به مسائل فنی کردند و باز هم جمهوری اسلامی به آنها فرصت داد. اما آرام آرام ما به این نتیجه نزدیک میشویم که اگر اروپا بخواهد این مشکل تکنیکی و فنی را دستمایه و دستاویزی برای کمتحرکی آنها جهت رسیدن به مسیر تجارت و سرمایهگذاری در ایران شود، تهران هم دلیلی نمیبیند که دست بسته کناری بنشیند و به برجام و به دستاوردهایی که چیزی نصیب جمهوری اسلامی ایران نکرده است، نگاه کند.
در این بحث آیا تنها منافع اقتصادی مدنظر
ایران است؟
اروپاییها باید آگاه باشند که لازم است یکبار برای همیشه تکلیف خود را با این توافقنامه مشخص کنند و آن این است که داشتن رابطه با جمهوری اسلامی ایران فقط منافع تجاری و اقتصادی نیست بلکه حفظ برجام میتواند منافع امنیتی برای اروپا داشته باشد. چیزی که آمریکاییها نه نیاز به آن دارند و نه اهمیتی به این موضوع میدهند. اما این اروپا است که این فاکتور مهم را باید در نظر داشته باشد. بنابراین اروپاییها گذشته از منافع تجاری و اقتصادی، باید فاکتور امنیتی حاصل از برجام را هم مد نظر داشته باشند و ببینند که تلاشهای جمهوری اسلامی بوده که توافقنامه برجام را تاکنون سرپا نگه داشته است. بر اساس گزارش همه مراکز ذیربط از جمله آژانس بینالمللی انرژی هستهای، چه قبل از خروج ترامپ از برجام چه بعد از خروج او از برجام، جمهوری اسلامی ایران بهطور کامل به تعهدات خود پایبند بوده است و همه نرمها و مقررات بینالمللی را رعایت کرده و میکند. اما این دلیل نمیشود که دیگر طرفهای این توافقنامه از آن سوءاستفاده کنند و نگذارند ایران از منافع حاصل از برجام بهره ببرد. همانطور که بارها اعلام شده است صبر و مدارای جمهوری اسلامی ایران هم اندازهای دارد. اگر راهکار مناسبی برای توسعه مناسبات جمهوری اسلامی ایران و حذف مشکلات بر سر راه چه در زمینه تجارت، چه در زمینه بیمه و چه در زمینه سرمایهگذاری از سوی اتحادیه اروپا، قدمی برای گشوده شدن این گره برداشته نشود، طبیعتا ایران هم اقدامات مناسب دیگری را انجام خواهد داد.
با توجه به شرایط خطیر کشور آیا خروج از برجام به صلاح ایران است؟
خروج از برجام مورد نظر جمهوری اسلامی ایران نیست. اما ادامه این روش هم تامین کننده منافع ملی ما نیست. بنابراین من معتقدم مسئولان ذیربط به راهکار میانهای دست پیدا خواهند کرد تا اینکه اتحادیه اروپا تلاش خود را بیشتر کند و بتواند حضور مثمر ثمری در برجام داشته باشد. اروپا بهیاد بیاورد که دوره گفتاردرمانی به پایان رسیده و تاریخ آن منقضی شده و باید عملا اقدام مناسب انجام دهد.
انتهای پیام/
0نظر