آیا انقلاب دیگری در تونس در راه است؟

به گزارش سراج24، موج اعتراض‌های خشونت آمیز شهر «القصرین» که از چند روز پیش با فریاد جوانان جویای کار آغاز شده است، شبیه رخدادهای «انقلاب یاسمین» است که نخستین جرقه های خیزش مردمی را در کشورهای عربی شعله ور کرد تا جایی که باید پرسید آیا اعتراض های جاری نشانه های اولیه انقلاب دوم در تونس است؟

گسترش دامنه اعتراض ها از قصرین به سایر شهرهای تونس

دو روز پس از خودکشی یک جوان بیکار، آتش اعتراض ها در شهر القصرین زبانه کشید و به شهرهای مجاور نیز امتداد پیدا کرد و دامنه آن همچنان در حال گسترش است و تاکنون  دست کم هشت شهر تونس را در برگرفته است.

وزش بادهای انقلاب

پنج سال پس از انتفاضه مردمی تونس که به حکومت دیکتاتوری زین العابدین بن علی در سال 2011 مهر پایان زد، ناظران معتقدند که بسیاری از تونسی ها به دلیل بحران های معیشتی همچنان با تنگنا روبه رو بوده و با مشکلاتی مانند تورم  بیکاری، به حاشیه رفتن و فساد دست به گریبان هستند.

در این میان این شرایط تا جایی پیش رفته است که برخی معتقدند با توجه به شاخص موجود وضعیت اقتصادی و اختلال در معادله تقسیم ثروت کشور که زنگ هشدار انفجار قریب الوقوع و هرج و مرج اجتماعی را به صدا در آورده  است، کشور در آستانه دومین انقلاب اجتماعی قرار دارد که در صورت تحقق دیگر قابل مهار کردن نیست.

بی اطلاعی از مشکلات جوانان

در حالی که روز گذشته شهرهای قصرین، تاله، السبیه، ماجل بلعباس ، قیروان ، سلیانه ، سوس ، فحص و پایخت تونس صحنه اعتراض های مسالمت آمیز جوانان خشمگین و جویای کار بود، مسئولان امنیتی در مقابله با این اعتراض ها به زور متوسل شدند.

در این شرایط نیروهای ضد شورش با معترضان خشمگین درگیر شدند و برای پراکنده کردن آنان از حجم فراوان گاز اشک آور استفاده کردند و در خیابان ها به تعقیب معترضان اقدام کردند.

در این شرایط جوانان معترض به آتش زدن لاستیک و بستن خیابان ها متوسل شدند در حالی که برخی از آنان نیز شعار «شغل حق ماست، دزدان!» و «شغل، شرافت ملی است»  را سردادند و تلاش کردند با این شعارها خواسته های خود را به روشنی بیان کنند.

همین صحنه ها در پایتخت نیز رخ داد به این معنی که صدها جوان تونسی در خیابان اصلی «حبیب بورقیبه» مقابل ساختمان وزارت کشور تجمع کرده و شعار « حکومت ننگ، ننگ، قصرین آتش را شعله ور کرده است»، «شغل وظیفه است نه امتیاز» و « مردم سرنگونی نظام را خواستار هستند» سر دادند در حالی که نیروهای ضد شورش بدون هیچ گونه برخورد با معترضان آنان را زیر نظر گرفتند.

در همین ارتباط سمیر یکی از جوانان معترض اهل قصرین در گفت وگو با خبرگزاری رویترز گفت: من هفت سال است که بیکارم و از قول هایی که شنیدیم خسته شده ایم و به خانه هایمان برنخواهیم گشت مگر اینکه شغلی به دست آورده و زندگی شرافتمندانه داشته باشیم»  و این بار به رئیس جمهور و دولت او اعلام می کنیم یا زندگی شرافتمندانه یا مرگ ، ما شادی شما را حرام می کنیم.

دولت عصای جادویی ندارد

«خالد شوکات» سخنگوی دولت در این باره گفت: دولت برای تغییر دادن وضعیت جاری در قصرین عصای جادویی ندارد اما عملا امسال طرح های متعددی را آغاز کرده است و تلاش دارد از این طریق مانع افزایش میانگین بالای بیکاری شود.

نابسامانی اقتصادی و اجتماعی بزرگترین چالش مسئولان تونسی

نکته قابل ملاحظه اینکه هرچند انتقال دموکراتیک در تونس بر خلاف کشورهای مجاور مانند لیبی و مصر آرام و به دور از خشونت بود و تصویب قانون اساسی جدید با استقبال گسترده روبه رو شد و انتخابات نیز در فضایی از آزادی برگزار شد، اما اوضاع نابسامان اقتصادی واجتماعی بزرگترین چالش پیش روی ائتلاف حاکم در تونس به شمار می آید.

در این شرایط ناآرامی ها در قصرین تا جایی پیش رفت که روز سه شنبه در این شهر قانون منع رفت وآمد اعلام شد.

این وضعیت مهر تاییدی بر این واقعیت است که مشکلات اقتصادی که خشم مردمی را موجب شده و آتش خیزش مردمی در کشورهای عربی را شعله ور کرد، حل و فصل نشده است.

شعله های انتفاضه دوم عربی

مرگ «رضا یحیاوی» جوان اهل قصرین که در اثر بالا رفتن از تیر برق، جان خود را از دست داد، یک تراژدی است. وی در پی حذف اسمش از  فهرست افراد جویای کار دولتی، با بالا رفتن از تیر برق تهدید کرد که خودکشی خواهد کرد. واین اقدام وی یادآور رخدادهای سال 2011 است که آتش انقلاب مردمی را در تونس و چند کشور دیگر عربی شعله ور کرد.

به عبارت بهتر در آن زمان «محمد بوعزیزی» فروشنده دوره گرد سبزیجات به دلیل رفتار توهین آمیز پلیس دست به خودسوزی زد و در پی این اقدام موجی از خشم و اعتراض به پا شد که به سرعت در نقاط مختلف تونس امتداد پیدا کرده و به انقلابی تبدیل شد که سرنگونی زین العابدین بن علی رئیس جمهور دیکتاتور تونس را رقم زد و همچنین سلسله انتفاضه های عربی را در برخی کشورها به دنبال داشت.

تونس نمونه تحولات دموکراتیک

در منطقه خاورمیانه که انقلاب ها با مانع روبه رو شده و یا به جنگ داخلی تبدیل شدند، تونس به عنوان تنها نمونه موفق تحول دموکراتیک شهرت یافت که پنج سال پیش در بین کشورهای عربی علیه حاکمان مستبد قیام کرد.

فقر و مشکلات اقتصادی تهدیدی علیه ثبات تونس

در حالی که به نظر می رسد حل و فصل سیاسی مشکلات در تونس آن را از کشمکش های مشابه در  کشورهای همسایه نجات داد، ناظران هشدار داده‌اند که این کشور هنوز با مشکلات اقتصادی دست به گریبان است که چه بسا ثبات آن را در معرض تهدید قرار دهد.

به گفته آنان بخشی از این مشکلات اقتصادی از دوره قبل از انقلاب مردمی تونس به جا مانده است اما اخیرا با حملات تروریستی پی در پی و در نتیجه متضرر شدن بخش جهانگردی، شدت پیدا کرده و موجب شد میانگین بیکاری به 15.3 درصد افزایش یابد.

در همین رابطه «الفه لملوم» پژوهشگر تونسی و رئیس شعبه  سازمان «انترنشنال الرت» در تونس، در گفت وگو با «فاینشنال تایمز» هشدار داد که نوعی خشم روز افزون در بین جوانان تونسی در سراسر کشور دیده می شود که دلیل آن احساس به بن بست رسیدن امید داشتن به بهبود اقتصادی و اجتماعی در کشور است.

شهرهای فقیر از سرمایه گذاری های دولتی محروم هستند

در این شرایط آنچه وخامت اوضاع را دو چندان کرد، این بود که شهرهای فقیری  مانند قصرین معمولا از سرمایه گذاری های دولتی در بخش جهانگردی محروم هستند و به همین دلیل نمی توانند از درآمدهای حاصل از این بخش در صنایع استفاده کنند.

لملوم در این باره نیز اظهار داشت: قصرین بیشترین میانگین بی سوادی را در بین افراد بالغ به خود اختصاص داده است و 20 درصد از این افراد در شغل موسوم به «تجارت مرزی» یا همان قاچاق مرزی به الجزایر کار می کنند.

به گفته وی ، قصرین نه تنها با اعتراض جوانان جویای کار روبه رو است بلکه مردم آن بر این باورند که رابطه گرایی و رشوه در اداره های دولتی این شهر، تمامی ندارد.

از سوی دیگر «حسین دیماسی» وزیر دارایی سابق تونس نیز در این باره گفت: علاوه بر بی ثباتی در داخل کشور، مشکلات اقتصادی اروپا که بزرگترین شریک اقتصادی تونس به شمار می آیند، مانع سرمایه گذاری در بخش خصوصی شده است و در این میان ضعف زیر ساخت ها و نبود نیروهای ماهر و آموزش دیده در تونس مشکلات کشور را دو چندان کرده است.

این در حالی است که در سال 2015 میانگین بیکاری در تونس به 15.3 درصد رسید در حالی که این رقم در سال 2010، 12 درصد گزارش شده بود.

در این میان کسانی که مداراک دانشگاهی دارند، حدود یک سوم درصد بیکاران در تونس را تشکیل می دهند.