به گزارش خبرنگار سیاسی سراج24، حضور هاشمی رفسنجانی در کنار امام خمینی(ره) در جلسه اعلام حکم نخست وزیری بازرگان و قرائت این حکم توسط وی، شاید اولین تصویر ذهنی ایرانیان از وی باشد. اما هاشمی سالیان متمادی در نهضت امام(ره) شرکت داشت و از یاران مورد اعتماد بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران بود. هاشمی بارها به زندان افتاداما دست از مبارزه نکشید.
سالهای پس از انقلاب مسئولیت های فراوانی را عهده دار شد از ریاست مجلس شورای اسلامی تا ریاست مجلس خبرگان، از ریاست جمهوری تا ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام جایگاه هایی بودند که در طول سی و هفت سال انقلاب هاشمی همه آنها را تجربه کرده است.
نقطه تمایز فکری هاشمی با برخی دیگر از افراد اصلی نهضت در همان سالهای اول انقلاب و پس از انحلال حزب جمهوری مشخص شد.
شهادت 72 تن از چهره های سیاسی حزب جمهوری و آیت ا... بهشتی به عنوان چهره ای شاخص و تاثیرگذار در حزب، مقدمه ای شد برای علنی شدن اختلاف نظرهای درون تشکیلات که بعد از انحلال حزب نیز در عرصه اجرایی کشور خود را بیشتر نمایان ساخته بود. این اختلاف نظرها که در تعریف «احکام ثانویه» و نیز مباحث مربوط به «اقتصاد دولتی یا مردمی»، «نحوه اجرای عدالت اجتماعی» و بعضی مسائل فرهنگی ظهور و بروز داشت، بخش‌های دیگر را هم تحت تاثیر خود قرار می داد. اختلاف نظرهایی که بعدها علنی در نمازجمعه نیز گفته شد.
ایده های هاشمی در اداره کشور پس از روی کار آمدن وی به عنوان رییس جمهور بروز و ظهور بیشتری پیدا کرد. رویکرد تکنوکرات وی در دوران موسوم به سازندگی، اقتصاد لیبرالی، موجب شکل گیری طبقه ای کاملا اشرافی در مقابل طبقه مستضعف که جمعیت زیادی از مردم ایران را تشکیل می دادند، گردید و با تغییر ارزشهای دوران دفاع مقدس به سمت ارزش های مادی عملا یک تغییر اساسی در سبک زندگی مردم را به وجود آورد.
در سایه دولت سازندگی احزابی چون کارگزاران پدید آمدند که فرزندان آیت ا... نیز اتفاقا در آنها عضویت داشتند. کرباسچی یکی ازشناخته شده ترین چهره های دادگاه مفاسد اقتصادی و عبدالله نوری از سران این حزب بودند. این حزب گرایش شدیدی به اقتصاد لیبرالی داشت، چنانکه سخنگوی این تشکیلات در تبلیغات انتخاباتی سال 84، کارگزاران را یک حزب «لیبرال دموکرات اسلامی» معرفی نمود.
نارضایتی های گسترده از عملکرد هاشمی حتی بر میزان مشارکت مردم نیز تاثیر گذاشت تا آنجا که حدنصاب کمترین میزان مشارکت در طول 37سال انقلاب مربوط به انتخابات دوره دوم ریاست جمهوری وی است که 50درصد از واجدان شرایط در انتخابات شرکت کردند.
در واکنش به فضای بسته دوران هاشمی خاتمی به عنوان فردی که نقطه مقابل فکری هاشمی رفسنجانی در اذهان تصور شده بود روی کار آمد. در سالهای اصلاحات بیشترین تخریب ها از سوی جریان دوم خرداد به وی صورت پذیرفت. اکبر گنجی کتاب عالیجناب سرخپوش را نوشت نشریات اصلاح طلب به تخریب هاشمی پرداختند.
ابراهیم نبوی ضدانقلاب فراری، همکار فائزه هاشمی رفسنجانی در روزنامه زن و به عبارتی سردبیر این روزنامه که مدتی نیز مسعود بهنود آن را اداره می کرد. در یادداشتهایی که در کتاب «در سال 78 اتفاق افتاد» انتشارات روزنه که در همان سالها چاپ شد، به زبان طنز درباره رویکرد هاشمی پیش از نزدیک شدن به هر انتخاباتی می نویسد: «مساله انتخابات مجلس ششم به تدریج به مهم ترین موضوع کشور تبدیل شد. حزب کارگزاران سازندگی که دبیرکل آن زندانی شده بود تلاش هایی را برای آزادی دبیرکل انجام داد. هاشمی رفسنجانی که مدت ها از انظار پنهان بود پس از مدت ها بتدریج از پشت پرده بیرون آمد. همزمان با این قضایا بود که هاشمی مجددا فعالیت خود را آغاز کرد. وی نیز مانند سایر اعضای خانواده که وقتی می خواهند فعالیت خود را آغاز کنند معمولا شروع می کنند به افتخار کردن به سازندگی طی یک سخنرانی تا می توانست به سازندگی افتخار کرد.»(قبل از انتخابات مجلس ششم سال78)
در آستانه انتخابات مجلس ششم کاندیدا شد. در انتخابات مجلس ششم به عنوان سرلیست اصولگرایان در انتخابات شرکت کرد؛ لیستی که محمود احمدی نژاد هم در آن حضور داشت، هاشمی در آن انتخابات سی ام شد و از نمایندگی انصراف داد. تجربه تلخ شکست برای هاشمی که خود را اولین نفر در نهضت و امثالهم می داند. تجربه تلخی بود. به همین دلیل تا انتخابات سال 84 منتظر ماند.
در انتخابات سال 84 شاید گمان نمی‌کرد با نفر بیستم ائتلافی که در انتخابات مجلس ششم، سرلیستش بود به دور دوم برود و با اختلاف 7 میلیون رای شکست بخورد. هاشمی بعد از یک دوره ۶ ساله بار دیگر شانس خود را برای رسیدن به ریاست جمهوری امتحان کرد. او در انتخابات سال ۸۴ در حالی به عنوان نفر اول به دور دوم انتخابات راه یافت که تنها ۲۱ درصد کل آرا را به دست آورده بود و در دور دوم نیز برای اولین بار در انتخابات ریاست جمهوری شکست خورد.
در همه این سالهاحتی زمانی که اکبر گنجی عالیجناب سرخپوش را منتشر کرد؛ اصلاحات از حمایت آیت ا... بهره می‌برد؛ این حمایت در انتخابات خرداد 88 به جایی رسید که همسرش خانم «عفت مرعشی» به صراحت بگوید: «اگر موسوی رای نیاورد تقلب شده است، مردم بریزند تو خیابانها» . خانم عفت مرعشی که به اعتقاد کارشناسان تاریخ سیاسی بخش جدانشدنی خاطرات آیت ا... است، و نیز فرزندان آیت ا... هاشمی، در انتخابات 88 طوری رفتار کردند که مردم هاشمی را رقیب احمدی نژاد می دانستند تا میرحسین موسوی. نهایتا هم نامه بدون سلام و والسلام او به رهبری موجب شد تا مردم به کاندیدایی که از او حمایت می کرد، رای ندهد و هاشمی بازهم شکست خورد.
حمایتهای مستقیم و غیر مستقیم هاشمی از فتنه و سکوت هاشمی در سال 88 باعث شد تا حتی نمایندگان مجلس خبرگان رهبری هم رغبت نکنند تا او را برای ریاست مجدد برگزینند. بیش از 50 تن از علمای خبرگان از مرحوم آیت الله مهدوی کنی درخواست کردند تا ریاست خبرگان بپذیرد.
در انتخابات اخیر رییس جدید خبرگان رهبری بازهم هاشمی شکست دیگری را تجربه کرد.
اکبر هاشمی رفسنجانی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از سال ۵۷ تا کنون ۱۲ بار در معرض انتخاب و قضاوت مسقیم مردم قرار گرفته است. روند نزولی آرا نشان می دهد مردم او را دیگر آن هاشمی انقلابی نمی شناسند.
