صدا و سیما در سال آخر مدیریت ضرغامی؛از سریالهای پرمخاطب و حاشیه های پخش مسابقات ورزشی، مطالبه محوری برنامه های گفتگو محور و افزایش زمان پخش پیام های بازرگانی

به گزارش خبرنگار فرهنگی سراج24، سال 93، سال اخر مدیریت عزت الله ضرغامی بر سازمان صدا و سیما بود. رسانه ملی در سالهای پرفراز و نشیب مدیریت ضرغامی با مسائل فراوانی روبرو بود تا اینکه به هشت ماهه اول سال 93 یعنی ماههای پایانی مدیریت ضرغامی به صدا و سیما رسیدیم.

در زیر به طور مختصر به اتفاقاتی که در سال گذشته در تلویزیون افتاد می پردازیم:

یکی از رخدادهای خوب در تلویزیون در سال گذشته پخش سریالهای پرمخاطبی بود که علاوه بر جذاب بودن در محتوا و شکل به هیچ وجه با هزینه های کلان ساخته نشده بودند. از این بین، پایتخت3، معراجی ها، مدینه، پرده نشین، گذر از رنجها و همه چیز آنجاست از آن دسته سریالهایی بودند که مخاطب فراوانی را مقابل جعبه جادویی نشاندند.

رویکرد «خانواده محوری» در اکثر کارهای ذکر شده یکی از نکاتی بود که جزو موفقیتهای سازمان صدا و سیما در سال گذشته می توان از آن یاد کرد.

پرده نشین با نقش محوری که به خانواده داده بود، به یکی از پرمخاطب ترین سریالهای این سالها بدل شد.

این موضوع در «همه چیزآنجاست»  شکل دیگری گرفته بود. تک تک نقش ها در یک داستان درهم تنیده نهایتا به خانواده باز می گشتند و منظور از آنجا «خانواده» است. گذر از رنجها اگرچه یک درام است که در بستر تاریخی شکل می گیرد اما با علاقه دنیا به «خانواده» داستان به اوج می رسد. در «مدینه» مشکلات اقتصادی و راه صحیح زندگی کردن جز در خانواده پیدا نمی شود و پایتخت 3 راوی روابط صمیمی و به دور از تکلّف اعضای خانواده است.

در این میان به نظر می رسد در طی این سالها مدیران سیما در نسبت با مخاطب به تحلیل های درستی رسیده اند، حال آنکه تلاش برای تولیدات خانوادگی همراه با افزایش مخاطب می تواند تلویزیون را در بسط سبک زندگی خانواده محور و تقویت آن به نتیجه برساند.

برنامه های گفتگومحور تلویزیون از حالت گفتگوهای شخصی و دوطرفه بیرون آمدند. گفتگوهایی که در مسیر مشخص و برای اهداف مشخصی تدارک دیده می شوند. البته به نظر می رسد این بخش از اتفاقات خوب در تلویزیون بیشتر ابتکار تهیه کنندگان جوان و خوش ذوق باشد تا سیاستگذاری مسئولین.

به هر روی برنامه های مخاطب پسند و پرچالش و مطالبه ای بسیار به روزی همچون پایش، مناظره، ثریا در سال گذشته در تلویزیون ادامه یافت و برنامه جدید «مصیر» نیز در حوزه اجتماعی همین مسیر را دنبال کرد.

برنامه "پایش " از اتفاقات مبارک در صدا و سیماست. برنامه ای در تراز انقلاب اسلامی که با وارد کردن نقدهای دقیق و دلسوزانه به آحاد مسئولین گره از مشکلات بسیاری از افراد در جامعه می گشاید. برنامه پایش در میان فهرست برنامه های مختلف گفتگو محور و تخصصی رسانه ملی ، از ابتدا برنامه ای متفاوت و در ترازی بسیار بالاتر بوده است و این حتما تا حد زیادی ثمره هوش بالا و شم رسانه ای مجری و اعضای تهیه برنامه است.

برای اولین بار در حوزه دانشجویی یکی از این برنامه های گفتگومحور مطالبه گر تهیه و تولید شد. برنامه «حذف و اضافه» با رویکرد پرداختن به معضلات و مسائل دانشگاهبرای روزهای پنج شنبه از شبکه سه آنتن گرفت.

برنامه هایی نظیر  «نگاه یک» و «متن و حاشیه» نیز هدفدار تر از قبل موضوع گفتگو و مناظره را در تلویزیون دنبال کرد. از سویی برنامه کافه سوال نیز دغدغه های به روز و اجتماعی تری را دنبال می کرد.

اتفاق خوب «ماه عسل» در ماه رمضان قبل نیز تکرار شد و به طرفدار ترین برنامه نزدیک افطار تبدیل شد.

برنامه‌ای که حدود 8 سالی است مردم را در ساعات افطار همراهی می‌کند. اگر چه این برنامه با فراز و نشیب‌های فراوانی از قبیل تغییر مجری و عوامل سازنده همراه بوده است اما اکنون توانسته به یک قوام و پختگی نسبت به سال‌های اولیه شروع پخش آن دست پیدا کند.

سوژه‌های بکر این برنامه برای کسی قابل کتمان نیست. سوژه‌هایی که توانسته است مخاطبان را با خود درگیر کرده و به تعمق وادارد. این برنامه به واقع توانسته است در بخش‌های گوناگون منشأ اثر واقع شود.

برنامه خوب «سمت خدا» اگرچه در آغاز سال به وااسطه اختلافات درونی در میان مدیران شبکه سه و گروه سازنده با خلا یک هفته ای موواجه شد، اما به دلیل محبوبیت برنامه و درخواست های اجتماعی و مردم دوباره با همان تیم قبلی برنامه ادامه پیدا کرد.

پخش مسابقات ورزشی یکی دیگر از چالش های تلویزیون در سالی که گذشتف بود. انقدر مهم که ضرغامی حتی این روزها که از مسئولیت ریاست رسانه ملی برکنار شده است در گفتگوهای خود با رسانه ها از آن یاد می کند.

ضرغامی در گفتگو با ویژه نامه نوروزی هفته نامه مثلث در این باره می گوید: من همیشه معتقد به اجتهاد رسانه‌ای بودم و معتقدم در رسانه ملی، مدیر باید چارچوب را بشناسد و اجتهاد کند. گاهی اوقات جز رئیس سازمان صدا و سیما هیچ کس شرعی بودن یا نبودن یک اقدام را نمی‌داند. وقتی در مسابقات والیبال جهانی بازی ایران با کشورهای بزرگ پخش می‌شد، تشخیص می‌دادیم برخی از نکات نظارتی را مورد اغماض قرار دهیم چون اصل بازی برای مردم خیلی مهم بود.  اما در مورد بازی آمریکا و آرژانتین که بازی خیلی مهمی بود و نتیجه آن تکلیف صعود ما را مشخص می‌کرد، چنین اغماضی را نمی‌توانستم انجام دهم و حجت شرعی برای پخش نامناسب تماشاگران نداشتم.

ما شبکه HD را راه اندازی کردیم که مسابقات ورزشی را با کیفیت بهتر ببینند. یک بار شبکه سه در حال پخش یکی از مسابقات ورزشی بود و من این مسابقه را تماشا می‌کردم. در ذهن خودم، این مساله را تجزیه و تحلیل کردم و وظیفه شرعی خودم را در نظر گرفتم. بدین ترتیب، اعلام کردم که شبکه سه آن مسابقه را پخش اما شبکه HD، پخش این مسابقه را قطع کند. وقتی مردم مشاهده کردند که پخش این مسابقه از شبکه HD قطع شد؛ شبکه سه را تماشا کردند. کسی نمی‌دانست که دقیقاً چه بود اما من دیدم که تصاویر در حال پخش، تصاویر نامانوسی در جمهوری اسلامی ایران است و برای پخش آن‌ها در شبکه HD با رزولوشن و کیفیت بالا مجوز ندارم؛ یعنی بین خودم و خدای خودم، مجوزی نمی‌دیدم و به همین دلیل، جلوی آن را گرفتم.

وضعیت آشفته پیام های بازرگانی در طول سال 93 نیز ادامه یافت.  برخی از واژه «آنتن‌فروشی» در رسانه‌ی ملی استفاده کردند و آن را مرتبط با موضوع کمبود بودجه در صدا و سیما دانستند. ماه‌هاست اکثر قریب به اتفاق رسانه‌ها به این موضوع پرداخته‌اند. اینکه صداوسیمای جمهوری اسلامی حالا تبدیل شده است به یک بنگاه تبلیغاتی بزرگ که دیگر برنامه‌ای در آن یافت نمی‌شود که بصورت مستقیم تبلیغ یک «برند» در آن صورت نگیرد دیگر کاملا عادی شده است.

 بهترین زمان‌های کل باکس رسانه‌ی ملی را شرکت هایی در اختیار گرفته اند که توانایی پرداخت هزینه های کلان پخش تلویزیونی را داشته باشند. شرکت‌های چای و برنج و دستمال‌کاغذی زمان های خوب تلویزیون را می خرند تا قرعه کشی مسابقات خود را که باز هم زمان زیادی از تلویزیون گرفته است انجام دهند. این اتفاق مدتی آنقدر عادی شده بود که پخش قرعه کشی فلان چای بعد از ساعت 21 مانند یک سریال تبلیغ می شد و یا برنامه هایی مثل سینما گلخانه به حیاط خلوت این شرکت ها و برند ها تبدیل شده بود.

دولت بودجه صدا و سیما را نمی دهد و صدا و سیما آنتن فروشی را بهترین راه حل می داند. در این میان اما تنها کسانی که از پرداخت نشدن بودجه‌ی صداوسیما و تن دادن مدیران رسانه‌ی ملی به فروش آنتن رنج می‌برند مخاطبنا رسانه ملی هستند. آن‌طور که از شواهد امر پیداست مدیران ارشد صداوسیما مجبورند برای تامین مخارج سازمان تن به پخش هر برنامه‌ای بدهند که اسپانسری خارج از سازمان دارد.

سال 93 تلویزیون با همه فراز و نشیبهایش به پایان رسید در حالی که برنامه هایی چون «نود» و «هفت» همان مسیرقبلی را دنبال کردند و اتفاقا بر میزان رضایتمندی و مخاطبشان افزوده شد.

برنامه هایی سی ساله ای چون «ورزش و مردم» بهرام شفیع و «سیمای خانواده» شجاعی مهر نیز سیاست چندین و چند ساله خود را با تغییرات بسیار جزیی ادامه دادند حال آنکه هنوز بسیاری از مردم دلیل داشتن آنتن برای برنامه هی مدل دهه 60 را نمی دانند.