به گزارش سراج24،در سفر آقای روحانی به فرانسه، تفاهم‌نامه ای بین ایران و شرکت فرانسوی ایرباس امضا شد که بر اساس آن، 118 هواپیمای مسافربری به قیمت کل 10.5 میلیارد دلار توسط ایران خریداری می‌شد. قرار بود 15درصد از مبلغ قرار داد توسط ایران تامین شود و 85درصد باقی‌مانده را ایرباس، بر اساس سیستم اجاره به‌شرط تملیک تامین کند. بنابر تفاهم‌نامه امضا شده، طرفین می‌بایست ظرف مدت 20 روز (یعنی حدود اوایل اسفند94) قرارداد نهایی را امضا کنند ، اما با گذر زمان، دواشکال عمده بر سر راه خرید هواپیما از ایرباس به وجود آمد:
1. در ابتدا ایرباس اعلام کرد که هنوز مجوز فروش هواپیما از طرف دفتر کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (OFAC) صادر نشده است.
طبق بند «506.205» و «506.420» از مقررات معاملات و تحریم‌های ایران (ITSR) ، هر شرکتی که بیش از 10درصد از ارزش محصولات تولیدی آن، (چه از نظر قطعه و چه از نظر فناوری) وابسته به آمریکا باشد، برای صادرات محصولات خود به ایران، نیاز به مجوز از دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (OFAC) دارد. از سوی دیگر، 40 درصد از قطعات هواپیماهای ایرباس، شامل بخش عمده ای از قطعات الکترونیکی، در آمریکا تولید می شود. بنابر این ایرباس برای فروش هواپیما به ایران، نیاز به مجوز دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (OFAC) دارد.
آقای عراقچی در این زمینه، با اشاره به لزوم اخذ مجوز فروش هواپیما از آمریکا گفت: «برای خرید هواپیما، آمریکایی‌ها در برجام تقبل کردند که مجوز فروش هواپیما را به هرکسی که بخواهد به ایران هواپیما بفروشد بدهند».
2. پس از آن، این شرکت فرانسوی، عدم تامین مالی و همکاری‌های بانکی را مانع اصلی فروش هواپیما به ایران عنوان کرد. ایرباس از بانک‌های اروپایی خواست که بر نگرانی‌های خود فائق بیایند و گام در راه تأمین مالی پروژهای صادرات به ایران بگذارند.
همزمان با ظهور موانع فروش ایرباس به ایران، بوئینگ امریکا از دولت این کشور مجوزی برای مذاکره با ایران گرفت تا بتواند با ایرباس در فروش هواپیما به ایران رقابت کند. در ایران هم، آخوندی، وزیر راه و شهرسازی از مسئولان بوئینگ آمریکا برای سفر به ایران دعوت کرد. بدین شکل، رقابت شدیدی بین بوئینگ و ایرباس برای تسخیر بازار هواپیمایی ایران آغاز شده و این شرکت‌ها اشتیاق خود را برای صادرات هواپیما به ایران، پنهان نکردند. نمایندگان بوئینگ به تهران سفر کرده و با وزارت راه و شهرسازی مذاکراتی انجام دادند. اما پس از آن چند تن از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره به مسئولان شرکت بوئینگ درباره معامله با ایران، هشدار دادند. اخیرا رئیس شرکت بوئینگ با اشاره به اینکه این شرکت در حال نزدیک شدن برای دریافت یک سفارش عمده از ایران است، گفت: «شما می‌توانید انتظار داشته باشید که بازار ایران احتمالا به‌صورت 50-50 بین بوئینگ و ایرباس تقسیم شود و ما قرار است بر سر این بازار رقابت کنیم». در اواخر خرداد سال جاری، عابدزاده رییس سازمان هواپیمایی کشور از توافق اولیه مکتوب با بوئینگ خبر داد. عابدزاده تعداد هواپیماهای توافق شده را 100 هواپیما عنوان کرد و ادعا کرد که این هواپیماها از طریق فاینانس در اختیار ایران قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر، ایرباس هم به ایران هشدار داده است که اگر فکری برای اجرای بندهای مالی قرارداد نشود، فروش هواپیما به ایران منتفی خواهد شد. قائم مقام وزیر راه و شهرسازی نیز در جواب مسئولان ایرباس گفت: «چنین ادعایی که مطرح شده درست نیست، قرار داد با ایرباس هنوز به مرحله پرداخت پول نرسیده و مذاکرات درباره آن همچنان ادامه دارد و باتوجه به پرداخت پول توسط فاینانس، مشکلی از این لحاظ وجود نخواهد داشت. ایرباس هنوز نتوانسته مجوز صادرات هواپیما به ایران را از آمریکا اخذ کند». اما چند روز قبل ایرباس در بیانیه‌ای اعلام کرد که به دلیل تعلل آمریکا در صدور مجوز، از فروش هواپیما به ایران ناامید شده است.
ایرباس برای فروش هواپیما به ایران، باید از یک سو به دنبال مذاکره با شرکت‌های تامین کننده مالی هواپیما باشد و از سوی دیگر با وزارت خزانه داری آمریکا برای اخذ مجوز فروش هواپیما به ایران مذاکره کند.
در جمع بندی می‌توان گفت که شرکت فرانسوی ایرباس و شرکت آمریکایی بوئینگ به شدت مایل به فروش محصولات خود به ایران هستند، اما به دو دلیل روند اجرای تفاهمنامه‌ها طول می‌کشد: یکی عدم همکاری بانک‌های بزرگ جهان جهت تامین خدمات مالی به دلیل هراس از تحریم‌های آمریکاست و دوم رقابت این دو شرکت برای تسخیر بازار هواپیمایی ایران است که با کارشکنی آمریکا در صدور مجوز فروش هواپیمای ایرباس به ایران انجام می‌گیرد. ایرباس و بوئینگ به ایران به دیده بازار 80 میلیونی می‌نگرند و برای تسخیر این بازار وارد رقابت شدیدی شده‌اند. در سال‌های اخیر سفارش یکجای این حجم از خرید هواپیما، به ندرت اتفاق افتاده است و این فرصت خوبی برای تولیدکنندگان هواپیماست که از بازار مصرف ایران استفاده کنند. حتی کشورهای دیگری از جمله ایتالیا ، کانادا و ژاپن ، هم به دنبال استفاده از این بازار وسیع هستند. به عنوان مثال وزیر امور خارجه کانادا در این زمینه به صراحت گفته است: «اگر ایرباس می‌تواند به ایران هواپیما بفروشد چرا شرکت بمباردیر (هواپیماسازی کانادایی) نتواند؟»
منبع:تسنیم
