لبنان در سالی که گذشت؛ تونل بی‌پایان بن بست سیاسی

به گزارش  سراج24،  لبنان در سال 1394 علاوه بر بحران های سیاسی مستمر، با پدیده اعتراضات مردمی در پی بحران زباله ها همراه شد. این اعتراضات جنبشی مردمی به راه انداخت که پیدایش آن یکی از بارزترین دلایل ناتوانی دولت در ایجاد راه حل برای مسائل حیاتی ، مهم و سرنوشت ساز از جمله بحران زباله ها بود. در نتیجه این اعتراضات گروه هایی معترض از جامعه مدنی لبنان به خیابان های پایتخت آمدند و تظاهرات کردند. البته کسانی که پشت سر این جنبش ها بودند از تجربه و خبرگی لازم برخوردار نبودند، آنها اهتمامی به سیاست نداشتند و به همین دلیل نتوانستند آنها را به خوبی اداره کنند، علاوه بر اینکه شرایط کنونی لبنان و منطقه را به خوبی درک نکرده بودند. این تظاهرات‌ها گرچه در دفعات متعدد با شور و حماسه فراوانی آغاز شد، اما در ادامه به دلیل فقدان رهبری مناسب و عدم شفافیت در عملکرد و اهداف با استقبال مردمی و احراب مختلف مواجه نشده و متوقف شد.

به هر حال با آغاز گفتگوهای ملی پارلمانی در لبنان این اعتراضات فروکش کرد، اما گفتگوهای ملی نیز به یک ویترین سیاسی تبدیل شد و دور باطل گفتگو برای گفتگو بدون هیچ پیشرفتی در حل منازعات اساسی موجود در کشور ادامه پیدا کرد.

فضای امنیتی لبنان در سال 1394

در سال جاری درگیری‌هایی بین حزب الله لبنان و گروه های تروریستی علاوه بر سوریه، در مرزهای لبنان با سوریه نیز ادامه داشت. عناصر امنیتی حزب الله لبنان موفق شدند مانع از تحقق طرح بزرگ تروریست های داعش برای دستیابی  به آب های آزاد دریای مدیترانه از طریق اراضی لبنان شوند و آن ها را در اراضی محدودی مهار کنند. گرچه دست بالای حزب الله لبنان و ارتش این کشور در مبارزه با گروه های تروریستی و ادامه روند گفتگوها بین جریان المستقبل و حزب  الله لبنان و وجود عزم و اراده سیاسی رهبران این جریان ها بر ادامه مذاکرات افق امنیتی لبنان در سال جدید را در آرامش نسبی نشان می دهد، اما به نظر می رسد صحبت از ریشه  کن شدن کامل جریان های تروریستی در لبنان با وجود بستر سازی های برخی رویکردهای افراط  گرایی تکفیری در داخل کشور زود است و همچنان باید منتظر عملیات های تروریستی گاه  و بیگاه در این کشور بود. این روند وقتی حساسیت بیشتری به خود می گیرد که مبارزه حزب  الله لبنان و ارتش سوریه با تروریست های تکفیری در خاک سوریه و لبنان به مراحل نهایی و سرنوشت  ساز خود نزدیک  تر می  شود.

سال 94 برخلاف مه آلود بودن اوضاع سیاسی، لبنان در عرصه امنیتی با توجه به موفقیت های بزرگ دستگاه های امنیتی از یک ثبات نسبی برخوردار بود. متلاشی شدن چندین باند تروریستی تکفیری به ویژه باندی که انفجارهای تروریستی انتحاری منطقه برج البراجنه در ضاحیه جنوبی بیروت را برنامه ریزی و اجرا کرد از مهمترین دستاوردهای امنیتی لبنان بود. بازداشت احمد الاسیر تروریست تکفیری صیدا در فرودگاه بین المللی بیروت یکی از نقاط عطف موفقیت های نیروهای امنیتی لبنان بود.

آزادسازی نظامیان ربوده شده لبنانی از اسارت گروه تروریستی تکفیری جبهه النصره از مهمترین تحولات امنیتی لبنان در سال گذشته بود هر چند تعدادی از این نظامیان همچنان اسیر داعش هستند. تبادل اسرا بین جبهه النصره و دولت لبنان انجام شد که در نتیجه آن جبهه تروریستی النصره تمامی  16 نظامی ریوده شده در نزد خود را که در آگوست 2014 ربوده بود، آزاد کرد. در برابر این عده، 13 تن از زندانیان این جبهه تروریستی که عمدتاً از بستگان فرماندهان آن بودند، آزاد شدند.

انفجار تروریستی در بیروت

در آبان ماه گذشته دو انفجار تروریستی در منطقه برج البراجنه در ضاحیه جنوبی بیروت به شهادت دست کم 43 نفر منجر شد. بر اثر این دو انفجار که دو عامل انفجاری مسبب آن بودند دست کم 200 نفر نیز زخمی شدند. گروه تکفیری صهیونیستی داعش مسئولیت حملات انتحاری در حومه جنوبی بیروت پایتخت لبنان را به عهده گرفت.

به گفته شاهدان، عامل انتحاری نخست با فریاد « من از طرف نظام سعودی مسئولیت دارم » با ورود به یک فروشگاه کمربند انفجاری خود را منفجر کرد و سپس با فاصله زمانی اندکی در چند متری آن، عامل دوم که قصد ورود به مسجد امام حسین علیه السلام را داشت، پس از آنکه با ممانعت یکی از جوانان نگهبان مسجد مواجه شد، کمربند انفجاری خود را منفجر و این فاجعه را خونبارتر کرد. بلافاصله پس از این دو انفجارعامل دیگر انتحاری قصد عملیات سوم را داشت که به دست مسئولان امنیتی حزب الله و ارتش لبنان دستگیر شد.

تجاوزهای مکرر رژیم صهیونیستی به تمامیت ارضی لبنان

در گزارشی که وزارت خارجه لبنان به مناسبت پایان سال 2015 منتشر کرد، جزئیات نقض حریم هوایی، دریایی و زمینی لبنان توسط رژیم صهیونیستی ذکر شده است. بر اساس این گزارش این رژیم در سال 2015 ،حدود  1168 بار حریم هوایی، دریایی و زمینی لبنان را نقض کرده است. آمار بالای تعرضات رزیم صهیونیستی به خاک لبنان و نقض حاکمیت این کشور توسط اسرائیل در سال 2015 این واقعیت را نمایان گرده است که اسرائیل همواره منتظر فرصت برای پیشبرد سیاستهای توسعه طلبانه اش در لبنان است.

تشدید تجاوزگری های اسرائیل علیه لبنان که در ماههای اخیر ابعاد نگران کننده تری به خود گرفته است ، واکنش لبنانی ها را در پی داشته است . اما تاکیدات لبنانی ها بویژه موضعگیری های حزب الله لبنان مبنی بر لزوم پاسخگویی قاطع به هرگونه اقدام حماقت بار رژیم صهیونیستی بیانگر حساسیت افکار عمومی لبنان به دور جدید حملات و تهدیدات رژیم صهیونیستی است.

تغییر بی نتیجه چینش معادلات ریاست جمهوری

علاوه بر این ها روند مذاکرات برای انتخاب رئیس  جمهور لبنان - غیر از کورسوی مذاکرات حزب الله و جریان المستقبل - افق روشنی را پیش روی ناظران مسائل سیاسی لبنان قرار نمی دهد و انتخاب رئیس جمهور در کوتاه  مدت را بعید جلوه می دهد. این موضوع می تواند چالش های سیاسی و امنیتی فرا روی لبنان را با خطرات و پیامدهای دو چندانی مواجه کند.  گرچه نشست های داخلی گفتگو بین حزب الله و المستقبل همچنان ادامه دارد، اما نشست های پارلمان هیچ نشانه ای از بروز توافق برای تعیین رئیس جمهوری از خود نشان نمی دهد. البته در ماههای اخیر تغییراتی در چینش سیاسی گروه های سیاسی در حمایت از دو نامزد اصلی ریاست جمهوری یعنی میشل عون و سلیمان فرنجیه به وجود آمده است، سعد حریری با کنار زدن سمیر جعجع از سلیمان فرنجیه برای رسیدن به ریاست جمهوری حمایت کرد، اما حزب الله بر حمایت خود از میشل عون تاکید دارد. فرنجیه نیز تاکید دارد که تا زمانی که عون برای کناره گیری از ریاست جمهوری اعلام آمادگی نکند، وی نامزد ریاست جمهوری لبنان نخواهد شد. در پی خیانت حریری به جعجع از عناصر متحد 14 مارس، وی نیز حمایت خود از میشل عون را اعلام کرده است. به این ترتیب با وجود حمایت محافل شیعه و مسیحی از ریاست جمهوری میشل عون، ریاض همچنان توقف خلأ ریاست جمهوری در لبنان را وتو کرده و مانع از توافق گروه های سیاسی برای ریاست جمهوری عون می شود.

در واپسین روزهای سال 2015 میلادی سمیر قنطار قدیمی ترین اسیر لبنانی در زندان های رژیم صهیونیستی در سوریه هدف موشک های رژیم صهیونیستی قرار گرفته و ترور شد. حزب الله لبنان وعده داده است که انتقام شهادت سمیر قنطار را از اسرائیل خواهد گرفت. همین وعده رژیم صهیونیستی را در وحشت و نگرانی فرو برده است. حزب الله گرچه عملیاتی را در مزارع اشغالی شبعا بر ضد یک کاروان خودرویی رژیم صهیونیستی انجام داد، اما این عملیات از نظر صهیونیست ها در حد و اندازه های انتقام حزب الله نسبت به ترور یکی از فرماندهان ارشد خود نبوده و آن ها همچنان نگران واکنش حزب الله لبنان هستند.

ترور قنطار استمرار روندی بود که رژیم صهیونیستی از مدتی پیش در فعالیت‌های ضد محور مقاومت در اراضی سوریه دنبال می‌کند، فعالیت‌هایی که تحت شعار حمله به توانمندی‌های بی‌سابقه مقاومت یا هدف قرار دادن کادر نظامی آنها یا مناطق مختلف ارتش سوریه دنبال می‌شود، این در حالی است که رژیم صهیونیستی در سالیان گذشته مدعی بی‌طرفی در جنگ موجود در اراضی سوریه بوده است.

این موضوع که تحرکات سمیر قنطار زیر نظر رژیم صهیونیستی قرار داشت بر کسی پوشیده نیست،‌ به ویژه اینکه وی تنها 12 ساعت پیش از بیروت به دمشق رسیده بود، همچنین تحرکات و در ساختمان منطقه حی الحمصی در جرمانا نیز زیر نظر اسرائیل قرار داشت، منابع مطلع اعلام کردند که وی تقریباً هر دو ماه یکبار به یک ساختمان می‌آمد و ساعات اندکی در آن اقامت داشت.

بر کسی پوشیده نیست که سمیر قنطار از زمان آزادی از زندان‌های رژیم صهیونیستی، مانع امنیتی بزرگی برای رژیم صهیونیستی به شمار می‌رفت، به ویژه اینکه آزادسازی وی در جریان عملیات رضوان صورت گرفت که برای اسرائیل تحقیر آمیز بود. چرا که اسرائیل تا آن زمان از آزادی وی امتناع کرده بود، اما این بار مجبور شد او را به همراه 4 نفر دیگر با دو جنازه صهیونیستی مبادله کند.

علاوه بر اینها سمیر قنطار به عنوان یکی از فرماندهان مقاومت لبنان، فعالیت خود را بلافاصله پس از آزادی از سر گرفته بود. رژیم صهیونیستی از زمان آزادی قنطار تحلیل دقیق از شخصیت و در اختیار داشت . نتایج این بررسی‌ها در شناخت اجمالی شخصیت سمیر قنطار نشان می‌داد که سال‌های طولانی زندان باعث نشد وی در رفتارها و تعامل و دیدگاه‌های خود نسبت به اسرائیل تجدید نظر کند.

جنون سعودی بر ضد لبنان

عربستان ماه گذشته میلادی در آغاز اقدامت خصمانه خود بر ضد لبنان کمک 3 میلیارد دلاری خود به ارتش لبنان و کمک یک میلیارد دلاری به نیروهای امنیتی این کشور را به حالت تعلیق درآورد و محدویتهایی برای شهروندانش برای سفر به بیروت اعمال کرد. این کشور همچنین لبنان را به اقدامات تنبیهی بیشتر تهدید کرد.

در پی افزایش تهدیدات و فشارهای عربستان، موسساتی مانند وزرای کشور عربی و نشست وزرای خارجه کشورهای عربی به صورت جداگانه با وجود ملاحظات برخی کشورها نظیر الجزایر، تونسف عراق و لبنان، حزب الله را در لیست گروه های تروریستی قرار دادند. تحلیلگران این اقدامات ریاض را در راستای آماده سازی برای حمله جدید رژیم صهونیستی به لبنان ارزیابی می کنند. 

این اقدامات تا حدی بود که روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از مقامات آمریکایی و عرب نوشت که واشنگتن به ریاض فشار وارد کرده است که از اعمال بیشتر اقدامات تنبیهی اقتصادی علیه لبنان خودداری کند.یک مقام آمریکایی در این زمینه گفت: دیپلماتهای ارشد آمریکایی از جمله جان کری وزیر خارجه به صورت خصوصی به ریاض و دیگر کشورهای خلیج فارس هشدار داده اند که با اقداماتشان ریسک بی ثباتی اقتصادی در لبنان را بالا نبرند.

شیخ نعیم قاسم معاون دبیر کل حزب الله لبنان در یکی از سخنرانی های خود با اشاره به این که تروریستی خواندن حزب الله فقط عزم و اراده آن را تقویت می کند، به تبیین علل دشمنی عربستان با مقاومت پرداخت و آن را در سه مورد خلاصه کرد:

الف: حزب الله، اسرائیل را به زانو درآورد

شیخ نعیم قاسم تصریح کرد: مشکل اول عربستان با مقاومت اسلامی لبنان این است که حزب الله، به عنوان حزب مقاومت اثرگذار در منطقه، رژیم اسرائیل را به زانو درآورد، خاک لبنان را از اشغال این رژیم آزاد کرد و پایه گذار مقاومتی کارآمد و مؤثر در منطقه شد. این امر بر طرح "رژیم اسرائیل" و موجودیت آن تأثیر گذاشته و اینجاست که عربستان به یاری این رژیم می شتابد.

ب: نقش موثر حزب الله در وحدت ملی و اسلامی

شیخ نعیم قاسم افزود: دومین علت دشمنی عربستان با حزب الله این است که حزب الله خواستار وحدت اسلامی و وحدت ملی است و توانسته با تمام گروههای فعال در لبنان به همزیستی و همکاری برسد، در کنار آنها دولت ملی لبنان را شکل دهد و تمام تلاش خود را برای تثبیت ثبات و امنیت در کشور به کار بگیرد. همچنین بارها و بارها توانسته است به فتنه های مذهبی و طائفی در کشور پایان دهد. این در حالی است که عربستان نمی تواند بدون فتنه انگیزی و تخریب روابط و نابودی وحدت بین مسلمانان و مسیحیان و بین خود مسلمانان، اوضاع را تحت کنترل داشته باشد.

ج: حمایت حزب الله از جنبشهای مردمی و استقلال ملتها

وی در ادامه گفت: سومین علت دشمنی عربستان با حزب الله این است که ما خواستار استقلال ملتها هستیم و به همین دلیل است که با قاطعیت و جدیت از جنبشهای مردمی در یمن، سوریه، عراق و بحرین حمایت می کنیم. حزب الله از تمام جنبشها و حرکتهای آزادیخواهانه در منطقه و جهان حمایت می کند. در حالی که عربستان، جنبشهای مقاومت را خطری برای استبداد و سلطه جویی خود می داند و لذا با حزب الله از در دشمنی درآمده است تا از این طریق بتواند این جنبشهای بزرگ و باشکوه را مهار کند و همین، گواهی بر حقانیت ماست.