شبکه های اجتماعی مهم ترین بستر نفوذ برای دیپلماسی عمومی آمریکا

  شبکه‌های اجتماعی، از جمله پدیده‌های نو در زندگی مردم جهان در دهه‌های اخیر هستند. در این شبکه‌ها مردم اغلب به بیان نظرات، افکار و خاطرات خود می‌پردازند و استفاده از این ابزار ارتباطی، بیش‌تر برای مردم جنبه سرگرمی و تفریح دارد. به همین سبب استفاده از شبکه‌های اجتماعی محبوبیت خاصی یافته و بسیاری از مردم را مشغول به خود کرده است. عامل دیگر محبوب شدن شبکه‌های اجتماعی آسان بودن استفاده از آن است.

طبق آمارها، تا سال 2020 یک میلیارد و ششصد میلیون نفر در جهان از گوشی‌های هوشمند استفاده خواهند کرد. اما قطعا در پشت این برنامه‌ها اهداف، منافع و منظوری وجود دارد؛ چرا که سرویس دهنده‌ای با هزینه‌های زیاد و سرسام آور در این شرایط اقتصادی موجود در دنیا سعی دارد به رایگان شما را سرگرم کند. این موضوع معقول نخواهد بود.

یکی از کاربردهای شبکه‌های اجتماعی، استفاده از آن در دیپلماسی عمومی است. دیپلماسی عمومی یعنی فرستادن پیام یک دولت برای جامعه‌ای دیگر. هدف از فرستادن این پیام ایجاد درک متقابل برای گیرنده بنا بر موضوع پیام فرستاده شده است. پس می‌توان گفت شبکه‌های اجتماعی بستر سیار مناسبی برای این منظور هستند؛ چرا که در شبکه‌های اجتماعی، مخاطب بدون تحلیل اضافی و بدون واسطه پیام مورد نظر را دریافت و در مورد آن فکر می‌کند.

عده‌ای استفاده از شبکه‌های اجتماعی را دیپلماسی عمومی نوین نامیده اند؛ چراکه این روش متاثر از رسانه‌های جدید ارتباطی است. اخیرا مویرا ولان- یکی از مسؤولان وزارت خارجه آمریکا- به این نکته اشاره کرده که شبکه‌های اجتماعی به مهم‌ترین ابزار دیپلماسی عمومی ایالات متحده تبدیل شده است. این موضوع نشان دهنده اهمیت شبکه‌های اجتماعی است. با توجه به این‌که این شبکه‌ها در حوزه دیپلماسی کاربردهایی چون براندازی، ایجاد شورش، اصلاح و القاء افکار، تبلیغات منفی علیه دولت هدف و امثال آن را دارد، می‌توان از آن به عنوان یکی از عوامل نا آرامی‌های اخیر در برخی کشورهای خاورمیانه نام برد.

به طور مثال در اوایل سال 93 خبری در رسانه‌ها منتشر شد که حاکی از مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی در ترکیه به دلیل هجمه علیه نخست وزیر این کشور بر سر پرونده رسوایی مالی وی بود. در این اقدام، ترکیه دی آن اس‌های مربوط به گوگل و شبکه اجتماعی توئیتر را به خاطر جلوگیری از انتشار محتوایی صوتی مسدود کرد.

در ایام بعد از انتخابات سال 88 و حوادث بعد از آن نیز شاهد ناآرامی‌های خیابانی بودیم که اصلی‌ترین عامل آن شبکه‌های اجتماعی بود. سردار محمد علی جعفری فرمانده سپاه پاسداران به این نکته اشاره داشت و در مصاحبه با یکی از خبرگزاری ها، شبکه‌های اجتماعی را اصلی‌ترین سلاح دشمن در فتنه 88 نامیده بود.

سردارجعفری در صحبت هایش به این نکته اشاره داشت که در فتنه 88 از تسلیحات ملموس نظامی خبری نبوده و ابزارهای نظامی چون تانک، توپ و موشک در آن به کاربرده نشده است، بلکه شبکه‌های اجتماعی، شبکه‌های ماهواره ای، سایت ها، وبلاگ‌ها و پیامک‌ها ابزار این هجوم بوده اند.

در کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز ناآرامی‌هایی به وجود آمده است که ریشه یا عامل مهم این ناآرامی‌ها را می‌توان شبکه‌های اجتماعی دانست. شاید بتوان گفت شبکه‌های اجتماعی از مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری جنبش‌های مردمی و عامل موثر بسیج مردم در صحنه اعتراض به حکومت‌ها هستند.

برای نمونه، در اوکراین یک براندازی نرم صورت گرفت. کارشناسان حوزه رسانه و ارتباطات این انقلاب را انقلاب توییتر یا انقلاب فیس بوک می‌نامند. وقتی کمی در این انقلاب دقت می‌کنیم، می‌بینیم روزنامه‌نگاری که چهره‌ای نسبتا معروف است در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی فیس بوک اقدام به اعلام فراخوان علیه دولت وقت این کشور نمود. البته شبکه‌های اجتماعی دیگری چون توییتر و یوتیوب هم در این براندازی مؤثر بودند و اخبار و فیلم‌های درگیری‌ها و تظاهرات را منتشر می‌کردند. بعدها در اسناد سازمان جاسوسی آمریکا و اسناد دولتی، نقش ایالات متحده در این براندازی افشا شد.

البته نقش آمریکا در نا آرامی‌های سال‌های اخیر کوبا نیز بر کسی پوشیده نیست. اما باز هم شبکه‌های اجتماعی ابزار این نا آرامی‌ها هستند. ایالات متحده که سعی در القای افکار خود به جوامع دارد شبکه اجتماعی زون زونئو را در کوبا تاسیس نمود.

این شبکه اجتماعی برای تشدید نا آرامی‌ها در کوبا طراحی و ساخته شده بود. کارکرد این شبکه اجتماعی، شبیه توییتر بود. به همین سبب به توییتر کوبایی معروف شده بود. البته مثل همیشه دولت آمریکا سعی داشت ردپای خود را در این موضوع حذف کند. برای همین شبکه اجتماعی را در پوشش یک سازمان حقوق بشری و با ادعای بشر دوستانه تاسیس کرد. منتشرکنندگان و تبلیغ کنندگان مدعی بودند این شبکه برای جلوگیری از سانسور اینترنت و دور زدن آن برای مردم کوبا ساخته شده است.

از این قبیل موضوعات در مبحث دیپلماسی عمومی به وفور یافت می‌شود؛ چرا که این عرصه جبهه‌ای است برای انتقال افکار، باورها و فرهنگ‌ها به جوامع دیگر.

درمجموع می‌توان گفت باتوجه به این‌که امریکا در حالت قطع رابطه با ایران به سر می‌برد و تمامی راه‌های موجوددر دیپلماسی عمومی در ارتباط با ایران اسلامی به رویش بسته است، تنها بستری که این کشور می‌تواند سیاست‌های خود را از طریق دیپلماسی عمومی یا همان نفوذ نرم پیش بگیرد شبکه‌های اجتماعی و اینترنت است.

 

منبع:صابرنیوز